Sprawa T‑89/09

(publikacja fragmentów)

Pollmeier Massivholz GmbH & Co. KG

przeciwko

Komisji Europejskiej

Pomoc państwa – Przepisy państwowe dotyczące założenia tartaku w kraju związkowym Hesja – Skarga o stwierdzenie nieważności – Pismo skierowane do składających skargę do Komisji – Akt niepodlegający zaskarżeniu – Niedopuszczalność – Decyzja stwierdzająca brak pomocy państwa – Brak wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego – Poważne trudności – Obliczenie elementu pomocy w ramach gwarancji państwowych – Komunikat Komisji w sprawie pomocy państwa w formie gwarancji – Zagrożone przedsiębiorstwo – Sprzedaż gruntu publicznego – Prawo do obrony – Obowiązek uzasadnienia

Streszczenie – wyrok Sądu (pierwsza izba) z dnia 17 marca 2015 r.

1.      Pomoc przyznawana przez państwa – Ogólny system pomocy zatwierdzony przez Komisję – Zgłoszenie pojedynczych przepisów wykonawczych – Obowiązek – Brak

(art. 87 ust. 1 WE, art. 88 ust. 2, 3 WE)

2.      Pomoc przyznawana przez państwa – Ogólny system pomocy zatwierdzony przez Komisję – Pomoc indywidualna przedstawiona jako objęta decyzją zatwierdzającą – Badanie przez Komisję – Ocena dokonana w pierwszej kolejności względem decyzji zatwierdzającej, a następnie względem traktatu

(art. 87 ust. 1 WE, art. 88 ust. 2, 3 WE)

3.      Pomoc przyznawana przez państwa – Badanie przez Komisję – System prawny znajdujący zastosowanie ratione temporis – Ustalenie na podstawie charakteru środka jako pomocy istniejącej lub nowej pomocy – Zgłoszenie pozbawione skutku o charakterze prawotwórczym

(art. 88 ust. 3 WE)

4.      Pomoc przyznawana przez państwa – Pojęcie – Charakter prawny – Interpretacja w oparciu o elementy obiektywne – Pełna kontrola – Poważne trudności – Kontrola sądowa – Zakres – Kontrola wykraczająca poza analizę pod kątem oczywistego błędu w ocenie

(art. 87 ust. 1 WE, art. 88 ust. 3 WE)

5.      Pomoc przyznawana przez państwa – Badanie przez Komisję – Wytyczne przyjmowane w ramach wykonywania przez Komisję przysługującego jej uznania – Charakter prawny – Orientacyjne normy postępowania oznaczające samoograniczenie przez Komisję przysługujących jej uprawnień dyskrecjonalnych – Obowiązek przestrzegania zasad równego traktowania, ochrony uzasadnionych oczekiwań i pewności prawa

(art. 87 ust. 1 WE, art. 88 ust. 3 WE)

6.      Pomoc przyznawana przez państwa – Badanie przez Komisję – Pomoc o niewielkim znaczeniu – Pomoc w formie gwarancji – Obliczenie elementu pomocy w ramach gwarancji państwowej – Uprawnienia dyskrecjonalne Komisji – Możliwość zastosowania komunikatu w sprawie gwarancji – Brak wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego spowodowany brak możliwości zastosowania tego komunikatu – Niedopuszczalność

(art. 87 WE, 88 WE; rozporządzenie Komisji nr 69/2001, art. 2 ust. 1–3; komunikat Komisji 2000/C 71/14, pkt 1.4, 3.2, 3.5, 4.5)

1.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 65)

2.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 66, 67)

3.      To nie zgłoszenie pomocy przesądza o przepisach prawnych podlegających zastosowaniu pod względem ratione temporis, lecz charakter środka jako pomocy istniejącej, zasadniczo niepodlegającej obowiązkowi zgłoszenia, albo jako nowej pomocy – podlegającej obowiązkowi zgłoszenia i zakazowi wykonania na podstawie art. 88 ust. 3 WE. Zgłoszenie stanowi jedynie instrument o charakterze proceduralnym, mający umożliwić Komisji zapewnienie kontroli danej pomocy, i jest pozbawiony skutku o charakterze prawotwórczym.

(por. pkt 70)

4.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 150)

5.      Komisja, przyjmując normy postępowania i ogłaszając poprzez publikację, że będzie je stosować od tej pory do przypadków w nich przewidzianych, sama sobie wyznacza granice przysługującego jej uznania i nie może odejść od tych norm bez narażania się, w odpowiednim przypadku, na sankcje z tytułu naruszenia ogólnych zasad prawa, takich jak zasada równego traktowania lub zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań, chyba że zostaną podane względy uzasadniające w świetle tych zasad odstąpienie od własnych norm. W szczególnej dziedzinie pomocy państwa Komisja może uchwalić wytyczne w ramach wykonywania przysługującego jej uznania, a w zakresie, w jakim nie odbiegają one od norm traktatu, wskazówki w nich zawarte obowiązują instytucję.

(por. pkt 151, 152)

6.      Z uwagi na okoliczność, że gwarancje publiczne stanowią rodzaj pomocy przyznawanej w formie innej niż dotacja, i na podstawie art. 2 ust. 3 akapit pierwszy rozporządzenia nr 69/2001 w sprawie zastosowania art. 87 i 88 traktatu WE w odniesieniu do pomocy w ramach zasady de minimis należy obliczyć element pomocy, jaki zawierają te gwarancje. To kwota odpowiadająca temu elementowi pomocy będzie determinowała, czy gwarancje te wchodzą w zakres zastosowania zasady de minimis obowiązującej w chwili ich przyznania.

Komisja uściśla swoją praktykę dotyczącą obliczania elementu pomocy w ramach gwarancji w swoim obwieszczeniu w sprawie zastosowania art. 87 i 88 traktatu WE do pomocy państwowej w formie gwarancji (komunikat z 2000 r. w sprawie gwarancji).

Komunikat z 2000 r. w sprawie gwarancji stanowi część ram prawnych, w świetle których Komisja powinna badać sporne gwarancje, a w szczególności zastosowanie przez władze krajowe współczynnika ryczałtowego 0,5% kwoty gwarantowanej dla celów określenia elementu pomocy owych gwarancji. Niezastosowanie tego komunikatu nie może zostać usprawiedliwione tym, że dana pomoc nie przekraczała progu de minimis. Wniosek, w myśl którego sporne gwarancje podlegają systemowi zasady de minimis, zakłada – na wcześniejszym etapie – zbadanie legalności zastosowania wspomnianego współczynnika ryczałtowego do celów ustalenia, że element pomocy w ramach tych gwarancji znajduje się poniżej pułapu de minimis.

Wynika stąd, że nieprzeprowadzenie przez Komisję badania zgodności z prawem zastosowania współczynnika kwoty gwarantowanej dla celów ustalenia elementu pomocy w ramach spornych gwarancji w świetle komunikatu z 2000 r. w sprawie gwarancji stanowi wskazówkę co do istnienia poważnych trudności dotyczących kwestii, czy takie gwarancje mogą zostać zakwalifikowane jako pomoc na zasadzie de minimis. Wystąpienie takich trudności powinno skłonić Komisję do wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego.

(por. pkt 157, 158, 167–169, 186)