Υπόθεση T‑535/22
NZ
κατά
Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (πέμπτο τμήμα) της 18ης Οκτωβρίου 2023
«Υπαλληλική υπόθεση – Υπάλληλοι – Πρόσληψη – Εσωτερικός διαγωνισμός COM/1/AD 10/18 – Απόφαση περί μη εγγραφής του ονόματος του προσφεύγοντος στον πίνακα επιτυχόντων του διαγωνισμού – Ίση μεταχείριση – Σταθερότητα ως προς τη σύνθεση της εξεταστικής επιτροπής – Πλήρης δικαιοδοσία – Ηθική βλάβη»
1. Υπάλληλοι – Διαγωνισμός – Εξεταστική επιτροπή – Σύνθεση – Επαρκής σταθερότητα ώστε να διασφαλίζεται η ίση μεταχείριση των υποψηφίων, η συνεπής βαθμολόγηση και η αντικειμενική αξιολόγηση – Περιεχόμενο – Διατήρηση σταθερής σύνθεσης μόνο σε ορισμένα βασικά στάδια του διαγωνισμού – Επιτρέπεται
(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, άρθρο 27 και παράρτημα III, άρθρο 3)
(βλ. σκέψεις 25-29)
2. Υπάλληλοι – Διαγωνισμός – Εξεταστική επιτροπή – Σύνθεση – Επαρκής σταθερότητα – Ανάγκη λήψης μέτρων συντονισμού για τη διασφάλιση της ίσης μεταχείρισης και της συνεπούς και αντικειμενικής αξιολόγησης των αιτούντων – Περιεχόμενο – Υποχρέωση παρουσίας του συνόλου των μελών της εξεταστικής επιτροπής στις συντονιστικές συνεδριάσεις
(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, παράρτημα III, άρθρο 3)
(βλ. σκέψεις 29, 52, 54, 57, 58, 62-64, 67, 68)
3. Υπάλληλοι – Διαγωνισμός – Εσωτερικοί διαγωνισμοί – Εξεταστική επιτροπή – Σύνθεση – Επαρκής σταθερότητα ώστε να διασφαλίζεται η ίση μεταχείριση των υποψηφίων, η συνεπής βαθμολόγηση και η αντικειμενική αξιολόγηση – Περιεχόμενο – Διαγωνισμός μειωμένης συμμετοχής που διεξάγεται σε σύντομο χρονικό διάστημα – Επιτακτική υποχρέωση σταθερότητας – Προϋποθέσεις
(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, παράρτημα III, άρθρο 3)
(βλ. σκέψεις 34-38)
4. Υπάλληλοι – Διαγωνισμός – Εξεταστική επιτροπή – Σύνθεση – Επαρκής σταθερότητα ώστε να διασφαλίζεται η ίση μεταχείριση των υποψηφίων, η συνεπής βαθμολόγηση και η αντικειμενική αξιολόγηση – Περιεχόμενο – Συνεκτίμηση του ποσοστού συμμετοχής του προέδρου της εξεταστικής επιτροπής και του αριθμού των εξεταστών
(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, παράρτημα III, άρθρο 3)
(βλ. σκέψεις 39-46)
5. Υπάλληλοι – Διαγωνισμός – Εξεταστική επιτροπή – Σύνθεση – Επαρκής σταθερότητα ώστε να διασφαλίζεται η συνεπής βαθμολόγηση των υποψηφίων – Δεν υφίσταται – Παράβαση ουσιώδους τύπου – Συνέπειες
(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, παράρτημα III, άρθρο 3)
(βλ. σκέψεις 49, 50, 82)
6. Υπάλληλοι – Διαγωνισμός – Εξεταστική επιτροπή – Κατάρτιση του πίνακα επιτυχόντων – Ανάγκη συνεδρίασης της εξεταστικής επιτροπής σε πλήρη σύνθεση
(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, παράρτημα III, άρθρο 5)
(βλ. σκέψεις 77-80)
7. Υπαλληλικές προσφυγές – Πλήρης δικαιοδοσία – Δυνατότητα να υποχρεωθεί αυτεπαγγέλτως το καθού θεσμικό όργανο στην καταβολή αποζημιώσεως – Ανάγκη εμπρόθεσμης υποβολής των σχετικών αιτημάτων από τον προσφεύγοντα – Δεν υφίσταται
(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, άρθρο 91 § 1)
(βλ. σκέψη 87)
8. Υπαλληλικές προσφυγές – Πλήρης δικαιοδοσία – Χρηματικές διαφορές κατά την έννοια του άρθρου 91, παράγραφος 1, του ΚΥΚ – Έννοια – Προσφυγή με αίτημα τη νομιμότητα αποφάσεως που απορρίπτει υποψηφιότητα σε διαδικασία επιλογής – Εμπίπτει
(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, άρθρο 91 § 1)
(βλ. σκέψη 88)
9. Υπάλληλοι – Εξωσυμβατική ευθύνη των θεσμικών οργάνων – Προϋποθέσεις – Ζημία – Υλική ζημία συνδεόμενη με τη μη εγγραφή υποψηφίου στον πίνακα επιτυχόντων διαγωνισμού ο οποίος ενέχει πλημμέλειες κατά το στάδιο των προφορικών εξετάσεων – Απουσία πραγματικής και βέβαιης ζημίας λόγω της ανάγκης διεξαγωγής νέων δοκιμασιών
(Άρθρο 340 ΣΛΕΕ)
(βλ. σκέψεις 89-93)
10. Υπαλληλικές προσφυγές – Αγωγή αποζημιώσεως – Ακύρωση της παράνομης πράξης που δεν εξασφαλίζει προσήκουσα ικανοποίηση της ηθικής βλάβης – Ηθική βλάβη προκληθείσα από την παράβαση, εκ μέρους εξεταστικής επιτροπής διαγωνισμού, της υποχρεώσεώς της να διασφαλίσει την ίση μεταχείριση των υποψηφίων κατά τις δοκιμασίες
(Άρθρο 340 ΣΛΕΕ)
(βλ. σκέψεις 94, 95)
Σύνοψη
Τον Νοέμβριο του 2018 η προσφεύγουσα NZ υπέβαλε υποψηφιότητα στον εσωτερικό διαγωνισμό COM/1/AD 10/18, ο οποίος αφορούσε την κατάρτιση πίνακα επιτυχόντων για την πρόσληψη διοικητικών υπαλλήλων στον βαθμό AD 10 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τον Φεβρουάριο του 2020 η εξεταστική επιτροπή αποφάσισε να μην εγγράψει το όνομα της προσφεύγουσας στον πίνακα επιτυχόντων, με την αιτιολογία ότι ο συνολικός βαθμός που η ίδια είχε λάβει στην προφορική δοκιμασία ήταν κατώτερος του ορίου βαθμών που έπρεπε να συγκεντρώσει προκειμένου να περιληφθεί μεταξύ των καλύτερων υποψηφίων. Κατόπιν απόρριψης, από την εξεταστική επιτροπή, της αίτησης επανεξέτασης που υπέβαλε κατά της εν λόγω απόφασης (στο εξής: αίτηση επανεξέτασης), η προσφεύγουσα άσκησε προσφυγή ακυρώσεως ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου.
Με την απόφαση της 6ης Οκτωβρίου 2021, NZ κατά Επιτροπής (1), το Γενικό Δικαστήριο έκρινε βάσιμη την προσφυγή και ακύρωσε την απόφαση περί απορρίψεως της αίτησης επανεξέτασης ως ανεπαρκώς αιτιολογημένη.
Σε εκτέλεση της εν λόγω απόφασης, τον Φεβρουάριο του 2022, η εξεταστική επιτροπή αποφάσισε να απορρίψει την αίτηση επανεξέτασης για τον λόγο ότι ο βαθμός που έλαβε η προσφεύγουσα στην προφορική δοκιμασία ήταν κατώτερος από τον ελάχιστο απαιτούμενο βαθμό για την εγγραφή της στον πίνακα επιτυχόντων (στο εξής: προσβαλλόμενη απόφαση).
Ως εκ τούτου, η προσφεύγουσα άσκησε εκ νέου προσφυγή ακυρώσεως ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου.
Το Γενικό Δικαστήριο δέχεται την προσφυγή αυτή και κάνει χρήση της πλήρους δικαιοδοσίας του υποχρεώνοντας την Επιτροπή στην καταβολή αποζημίωσης. Στο πλαίσιο αυτό, αποφαινόμενο επί της σταθερότητας της σύνθεσης της εξεταστικής επιτροπής εσωτερικού διαγωνισμού, το Γενικό Δικαστήριο εμπλουτίζει τη νομολογία σχετικά με τον τρόπο διοργανώσεως διαγωνισμού.
Εκτίμηση του Γενικού Δικαστηρίου
Το Γενικό Δικαστήριο διαπιστώνει κατ’ αρχάς ότι η εξεταστική επιτροπή δεν λειτούργησε κατά τρόπο αρκούντως σταθερό κατά τις προφορικές δοκιμασίες. Εντούτοις, το γεγονός αυτό δεν μπορεί, αφ’ εαυτού, να επιφέρει την ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης.
Ειδικότερα, η διατήρηση της σταθερής σύνθεσης της εξεταστικής επιτροπής κατά τις δοκιμασίες δεν αποτελεί αφ’ εαυτής επιταγή, αλλά μέσο προκειμένου να διασφαλίζεται η τήρηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης, η συνεπής βαθμολόγηση και η αντικειμενικότητα της αξιολόγησης. Επομένως, η εξεταστική επιτροπή μπορεί εγκύρως να διασφαλίσει τη συνέπεια της βαθμολόγησης και την αντικειμενικότητα της αξιολόγησης με άλλα μέσα. Ειδικότερα, λαμβανομένης υπόψη της οργάνωσης των δοκιμασιών ενός διαγωνισμού και των εργασιών της εξεταστικής επιτροπής, αρκεί να διατηρείται σταθερή η σύνθεση της εξεταστικής επιτροπής μόνο σε ορισμένα βασικά στάδια του διαγωνισμού. Ως εκ τούτου, ακόμη και αν η σύνθεση της εξεταστικής επιτροπής δεν παραμένει σταθερή κατά τις δοκιμασίες, η ίση μεταχείριση των υποψηφίων μπορεί να διασφαλίζεται εφόσον η εξεταστική επιτροπή καθιερώνει τον αναγκαίο συντονισμό προκειμένου να εγγυηθεί τη συνεπή εφαρμογή των κριτηρίων βαθμολόγησης.
Συναφώς, το οικείο θεσμικό όργανο πρέπει να αποδείξει ότι πραγματοποιήθηκαν οι προβλεπόμενες συντονιστικές συνεδριάσεις και ότι όλα τα μέλη της εξεταστικής επιτροπής, ήτοι ο πρόεδρος, οι αναπληρωτές πρόεδροι και οι αξιολογητές, παρέστησαν πράγματι στις εν λόγω συνεδριάσεις.
Από τα έγγραφα που προσκόμισε η Επιτροπή και από τους καταλόγους παρουσιών στις ως άνω συνεδριάσεις προκύπτει ότι αυτό δεν συνέβαινε εν προκειμένω. Το σύνολο των μελών της εξεταστικής επιτροπής δεν συνεδρίασε σε πλήρη σύνθεση για να συζητήσει τις συγκριτικές εκτιμήσεις των υποψηφίων και να επιβεβαιώσει την τελική βαθμολογία τους βάσει των αποτελεσμάτων τους στις δοκιμασίες.
Εν συνεχεία, το Γενικό Δικαστήριο κάνει χρήση της πλήρους δικαιοδοσίας του. Συναφώς, κρίνει ότι η πλήρης δικαιοδοσία την οποία απονέμει στον δικαστή της Ευρωπαϊκής Ένωσης το άρθρο 91, παράγραφος 1, του Κανονισμού Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης τού αναθέτει την αποστολή να επιλύει πλήρως τις χρηματικές διαφορές των οποίων επιλαμβάνεται. Η δικαιοδοσία αυτή αποσκοπεί ιδίως στο να παράσχει στα δικαιοδοτικά όργανα της Ένωσης τη δυνατότητα να εξασφαλίσουν την πρακτική αποτελεσματικότητα των ακυρωτικών αποφάσεων που εκδίδουν επί υπαλληλικών υποθέσεων, οπότε, αν η ακύρωση μιας νομικώς εσφαλμένης αποφάσεως της διοίκησης δεν αρκεί για να εξασφαλίσει την κατίσχυση των δικαιωμάτων του ενδιαφερομένου υπαλλήλου ή να διαφυλάξει αποτελεσματικά τα συμφέροντά του, ο δικαστής της Ένωσης μπορεί να του επιδικάσει αυτεπαγγέλτως αποζημίωση. Ως εκ τούτου, ακόμη και αν δεν έχει διατυπωθεί νομοτύπως σχετικό αίτημα, το απαράδεκτο λόγω εκπρόθεσμης υποβολής δεν μπορεί να προβληθεί επί ζητήματος που το Γενικό Δικαστήριο καλείται να εξετάσει, ενδεχομένως, αυτεπαγγέλτως.
Εν προκειμένω, όταν ένας υποψήφιος αμφισβητεί την απόρριψη της υποψηφιότητάς του σε διαδικασία επιλογής που έχει ως αντικείμενο την κατάρτιση πίνακα επιτυχόντων, όπερ τον εμποδίζει να καταλάβει αργότερα κενή θέση εντός του οικείου θεσμικού οργάνου και να τύχει των σχετικών χρηματικών πλεονεκτημάτων, η διαφορά έχει χρηματικό χαρακτήρα.
Εν προκειμένω, η εξεταστική επιτροπή δεν ήταν σε θέση να διασφαλίσει την ίση μεταχείριση των υποψηφίων που εξετάσθηκαν κατά τις προφορικές δοκιμασίες, λόγω της αστάθειας της σύνθεσής της. Συνεπώς, η συγκριτική εκτίμηση των προσόντων όλων των υποψηφίων αλλοιώθηκε από τη διακύμανση της σύνθεσης της εξεταστικής επιτροπής. Η παρανομία αυτή επηρεάζει όχι μόνον τον βαθμό της προσφεύγουσας, αλλά και το κατώτατο όριο των μονάδων από το οποίο εξαρτάται η εγγραφή του ονόματος υποψηφίου στον πίνακα επιτυχόντων.
Πρώτον, όσον αφορά την υλική ζημία, το Γενικό Δικαστήριο κρίνει ότι δεν αποδεικνύεται η ύπαρξη πραγματικής και βέβαιης ζημίας.
Συγκεκριμένα, η προσφεύγουσα δεν μπορεί να προβάλει υλική ζημία υποστηρίζοντας ότι το όνομά της θα έπρεπε, σε εκτέλεση της ακυρωτικής απόφασης, να εγγραφεί απευθείας στον πίνακα επιτυχόντων. Μια τέτοια εγγραφή θα ισοδυναμούσε με απαλλαγή της από την προφορική δοκιμασία που προβλέπεται στην προκήρυξη του διαγωνισμού, η οποία όμως εξαρτά την εγγραφή υποψηφίου στον πίνακα επιτυχόντων από το ότι ο υποψήφιος έχει επιτύχει μία από τις καλύτερες βαθμολογίες στην προφορική αυτή δοκιμασία καθώς και την ελάχιστη απαιτούμενη βαθμολογία για την ίδια δοκιμασία. Εν πάση περιπτώσει, η εγγραφή του ονόματος υποψηφίου στον πίνακα επιτυχόντων δεν του παρέχει δικαίωμα, αλλά μόνον προσδοκία διορισμού.
Επιπλέον, η προσφεύγουσα δεν απώλεσε οριστικά την πραγματική ευκαιρία να επιτύχει στον επίμαχο εσωτερικό διαγωνισμό και, κατά συνέπεια, να διοριστεί υπάλληλος της Ένωσης στον βαθμό AD 10, δεδομένου ότι η διοργάνωση νέας προφορικής δοκιμασίας που διεξάγεται αυτοτελώς σε σχέση με τα αποτελέσματα της αρχικής προφορικής δοκιμασίας αποσκοπεί ακριβώς στην αποκατάσταση της ευκαιρίας αυτής.
Δεύτερον, όσον αφορά την ηθική βλάβη, το Γενικό Δικαστήριο διαπιστώνει ότι, ακόμη και αν θεωρηθεί ότι η επανάληψη του διαγωνισμού ως προς την προσφεύγουσα και η διοργάνωση προφορικής δοκιμασίας αυτοτελούς σε σχέση με την παράνομη προφορική δοκιμασία συνιστούν κατάλληλο μέτρο εκτελέσεως της παρούσας ακυρωτικής απόφασης, εντούτοις η Επιτροπή, σε περίπτωση που δεν ακυρωθεί το σύνολο των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού, δεν είναι σε θέση να αναδημιουργήσει τις συνθήκες υπό τις οποίες θα έπρεπε να είχε διοργανωθεί ο σχετικός διαγωνισμός προκειμένου να διασφαλιστεί η ίση μεταχείριση όλων των υποψηφίων και η αντικειμενική βαθμολόγηση.
Συνεπώς, η ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης δεν αρκεί για την αποτελεσματική προστασία των συμφερόντων της προσφεύγουσας. Πράγματι, η ακύρωση αυτή δεν μπορεί, αφ’ εαυτής, να ικανοποιήσει τη βέβαιη ηθική βλάβη που υπέστη η προσφεύγουσα λόγω του ότι δεν είχε τη δυνατότητα να υποβληθεί στην αρχική προφορική δοκιμασία υπό κανονικές συνθήκες. Υπό τις συνθήκες αυτές, το Γενικό Δικαστήριο υποχρεώνει την Επιτροπή να καταβάλει στην προσφεύγουσα, προς ικανοποίηση της ηθικής βλάβης που της προκάλεσε η προσβαλλόμενη απόφαση, το ποσό των 4 000 ευρώ.