Sprawa C‑190/12
Emerging Markets Series of DFA Investment Trust Company
przeciwko
Dyrektorowi Izby Skarbowej w Bydgoszczy
(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Naczelny Sąd Administracyjny)
Odesłanie prejudycjalne – Swoboda przedsiębiorczości – Swobodny przepływ kapitału – Artykuły 63 TFUE i 65 TFUE – Podatek dochodowy od osób prawnych – Różnica w traktowaniu pomiędzy dywidendami wypłacanymi funduszom inwestycyjnym będącym rezydentami a dywidendami wypłacanymi funduszom inwestycyjnym niebędącym rezydentami – Wykluczenie zwolnienia podatkowego – Nieuzasadnione ograniczenie
Streszczenie – Wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 10 kwietnia 2014 r.
1. Postępowanie sądowe – Procedura ustna – Otwarcie na nowo – Obowiązek otwarcia na nowo procedury ustnej, aby umożliwić stronom przedstawienie uwag w przedmiocie nowych kwestii prawnych – Brak – Względy uzasadniające – Istnienie informacji wystarczających do wydania rozstrzygnięcia
(regulamin postępowania przed Trybunałem, art. 83)
2. Swoboda przedsiębiorczości – Swobodny przepływ kapitału – Zakres stosowania – Przepisy podatkowe – Podatek dochodowy od osób prawnych – Opodatkowanie dywidend – Zwolnienie dywidend od spółek krajowych wypłacanych funduszom inwestycyjnym będącym rezydentami – Zwolnienie mające zastosowanie niezależnie od rodzaju udziału, który był źródłem wypłaty dywidend – Ustawodawstwo niemające na celu uwarunkowania dostępu do rynku krajowego podmiotów pochodzących z państw trzecich – Brak możliwości zastosowania przepisów regulujących swobodę przedsiębiorczości – Możliwość zastosowania przepisów regulujących swobodny przepływ kapitału
(art. 63 TFUE)
3. Swobodny przepływ kapitału i płatności – Ograniczenia – Przepisy podatkowe – Podatek dochodowy od osób prawnych – Opodatkowanie dywidend wypłacanych funduszom inwestycyjnym – Zwolnienie dywidend od spółek krajowych wypłacanych funduszom będącym rezydentami – Opodatkowanie dywidend od spółek krajowych wypłacanych funduszom będącym rezydentami państwa trzeciego – Niedopuszczalność – Względy uzasadniające – Brak
(art. 63 TFUE, 65 TFUE)
1. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 20, 21)
2. Artykuł 63 TFUE dotyczący swobodnego przepływu kapitału znajduje zastosowanie do sytuacji, w której na mocy krajowych przepisów podatkowych ze zwolnienia podatkowego nie mogą korzystać dywidendy wypłacane przez spółki mające siedzibę w państwie członkowskim na rzecz funduszu inwestycyjnego mającego siedzibę w państwie trzecim, podczas gdy fundusze inwestycyjne mające siedzibę we wspomnianym państwie członkowskim korzystają z takiego zwolnienia.
W istocie w kontekście dotyczącym traktowania pod względem podatkowym dywidend pochodzących z państwa trzeciego badanie przedmiotu przepisów krajowych wystarcza, by ocenić, czy traktowanie pod względem podatkowym dywidend pochodzących z państwa trzeciego jest objęte postanowieniami traktatu FUE dotyczącymi swobodnego przepływu kapitału. Taki jest cel ustawodawstwa podatkowego, w którym nie dokonuje się rozróżnienia w oparciu o rodzaj udziału, który był źródłem wypłaty dywidend na rzecz funduszu inwestycyjnego.
Jednakże wykładnia art. 63 ust. 1 TFUE w zakresie dotyczącym stosunków z państwami trzecimi nie może dawać podmiotom gospodarczym, które nie mieszczą się w granicach terytorialnego zakresu zastosowania swobody przedsiębiorczości, możliwości skorzystania z niej. Tym niemniej brak jest niebezpieczeństwo, że podmiot gospodarczy, który nie jest objęty terytorialnym zakresem zastosowania swobody przedsiębiorczości, będzie czerpał korzyści z tej swobody, ponieważ przepisy podatkowe dotyczą traktowania pod względem podatkowym tych dywidend i ich celem nie jest uwarunkowanie dostępu do rynku krajowego podmiotów pochodzących z państw trzecich.
(por. pkt 29, 31, 33, 35; pkt 1 sentencji)
3. Artykuły 63 TFUE i 65 TFUE należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one przepisom podatkowym państwa członkowskiego, na podstawie których ze zwolnienia podatkowego nie mogą korzystać dywidendy wypłacane przez spółki mające siedzibę w tym państwie członkowskim na rzecz funduszu inwestycyjnego mającego siedzibę w państwie trzecim w zakresie, w jakim istnieje pomiędzy tym państwem członkowskim a rozpatrywanym państwem trzecim zobowiązanie umowne do wzajemnej pomocy administracyjnej, które umożliwia krajowym organom podatkowym zweryfikowanie informacji przekazanych ewentualnie przez fundusz inwestycyjny. Do sądu odsyłającego należy zbadanie, w ramach danej sprawy, czy mechanizm wymiany informacji przewidziany w ramach tej współpracy rzeczywiście umożliwia organom podatkowym państwa członkowskiego zweryfikowanie, w stosownym wypadku, informacji dostarczonych przez fundusze inwestycyjne z siedzibą na terytorium państwa trzeciego, dotyczących warunków ich tworzenia i działania, w celu ustalenia, czy prowadzą one działalność w ramach regulacyjnych równoważnych z ramami regulacyjnymi Unii.
W istocie taka różnica w traktowaniu pod względem podatkowym dywidend pomiędzy funduszami inwestycyjnymi będącymi rezydentami a funduszami inwestycyjnymi niebędącymi rezydentami może zniechęcać z jednej strony fundusze inwestycyjne z siedzibą w państwie trzecim do obejmowania udziałów spółek z siedzibą w danym państwie członkowskim, a z drugiej strony inwestorów będących rezydentami w tym państwie członkowskim do nabywania udziałów w funduszach inwestycyjnych niebędących rezydentami. Z powyższego wynika, że takie ustawodawstwo krajowe może prowadzić do ograniczenia swobodnego przepływu kapitału, zakazanego co do zasady na mocy art. 63 TFUE.
Tymczasem w odniesieniu do przepisów podatkowych państwa członkowskiego, które jako główne kryterium rozróżnienia utrzymują miejsce siedziby funduszy inwestycyjnych, powodując pobór podatku u źródła od dywidend wypłacanych im przez spółki będące rezydentami lub jego brak, fundusze inwestycyjne niebędące rezydentami znajdują się w sytuacji obiektywnie porównywalnej z sytuacją tych, których siedziba znajduje się na terytorium tego państwa członkowskiego.
Ponadto gdy państwo członkowskie zrezygnowało z opodatkowania funduszy inwestycyjnych będących rezydentami pobierających dywidendy od spółek krajowych, nie może ono powoływać się na konieczność zapewnienia zrównoważonego podziału kompetencji podatkowych pomiędzy państwami członkowskimi w celu uzasadnienia opodatkowania funduszy inwestycyjnych niebędących rezydentami pobierających tego rodzaju dochody.
W konsekwencji ustawodawstwo, które nie tworzy bezpośredniego związku w rozumieniu pomiędzy zwolnieniem z podatku u źródła dywidend pochodzenia krajowego pobieranych przez fundusz inwestycyjny będący rezydentem a opodatkowaniem wspomnianych dywidend jako dochodów uczestników wspomnianego funduszu inwestycyjnego, nie może być uzasadnione koniecznością zachowania spójności systemu podatkowego.
Ryzyko obniżenia wpływów podatkowych państwa członkowskiego z korzyścią dla państwa trzeciego nie może być postrzegane jako nadrzędny wzgląd interesu ogólnego, na który można się powołać w celu uzasadnienia przepisu co do zasady niezgodnego z jedną ze swobód podstawowych.
(por. pkt 42, 43, 69, 95, 99, 102, 105; pkt 2 sentencji)