Υπόθεση C-484/15

Ibrica Zulfikarpašić

κατά

Slaven Gajer

(αίτηση του Općinski sud u Novom Zagrebu – Stalna služba u Samoboruγια την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή – Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις – Κανονισμός (ΕΚ) 805/2004 – Ευρωπαϊκός εκτελεστός τίτλος για μη αμφισβητούμενες αξιώσεις – Απαιτήσεις για την πιστοποίηση ευρωπαϊκού εκτελεστού τίτλου – Έννοια του όρου “δικαστήριο” – Συμβολαιογράφος ο οποίος εξέδωσε διαταγή εκτελέσεως επί τη βάσει “εγγράφου το οποίο αποτελεί πλήρη απόδειξη” – Δημόσιο έγγραφο»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (δεύτερο τμήμα)της 9ης Μαρτίου 2017

1.        Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις – Θέσπιση ευρωπαϊκού εκτελεστού τίτλου για μη αμφισβητούμενες αξιώσεις – Κανονισμός 805/2004 – Έννοια του όρου δικαστήριο – Συμβολαιογράφοι που ενεργούν στο πλαίσιο διαδικασιών αναγκαστικής εκτελέσεως επί τη βάσει εγγράφου το οποίο αποτελεί πλήρη απόδειξη – Διαδικασίες που δεν διεξάγονται κατ’ αντιμωλίαν – Δεν εμπίπτουν

(Κανονισμός 805/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 3 § 1, στοιχεία βʹ και γʹ, 5 και 12)

2.        Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις – Θέσπιση ευρωπαϊκού εκτελεστού τίτλου για μη αμφισβητούμενες αξιώσεις – Κανονισμός 805/2004 – Πιστοποίηση αποφάσεως ως ευρωπαϊκού εκτελεστού τίτλου – Απόφαση η οποία πρέπει να αφορά μη αμφισβητούμενη αξίωση – Διαταγή εκτελέσεως εκδοθείσα από συμβολαιογράφο επί τη βάσει εγγράφου το οποίο αποτελεί πλήρη απόδειξη, κατά της οποίας δεν έχει ασκηθεί ανακοπή – Δεν εμπίπτει

(Κανονισμός 805/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, αιτιολογική σκέψη 5 και άρθρο 3 § 1)

1.      Ο κανονισμός (ΕΚ) 805/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Απριλίου 2004, για τη θέσπιση ευρωπαϊκού εκτελεστού τίτλου για μη αμφισβητούμενες αξιώσεις, πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι στην Κροατία οι συμβολαιογράφοι δεν εμπίπτουν στην κατά τον κανονισμό αυτό έννοια του «δικαστηρίου», στο μέτρο που ενεργούν στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων που τους εκχωρούνται από το εθνικό δίκαιο στις διαδικασίες αναγκαστικής εκτελέσεως επί τη βάσει «εγγράφου που αποτελεί πλήρη απόδειξη».

Ειδικότερα, η αρχή της αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών έχει θεμελιώδη σημασία στο δίκαιο της Ένωσης, καθόσον καθιστά δυνατή τη δημιουργία και τη διατήρηση ενός χώρου χωρίς εσωτερικά σύνορα, με βάση τον υψηλό βαθμό εμπιστοσύνης που πρέπει να υπάρχει μεταξύ των κρατών μελών (απόφαση της 5ης Απριλίου 2016, Aranyosi και Căldăraru, C‑404/15 και C‑659/15 PPU, EU:C:2016:198, σκέψη 78).

Έκφραση της αρχής αυτής αποτελεί, δυνάμει του άρθρου 5 του κανονισμού 805/2004, η αναγνώριση και εκτέλεση των αποφάσεων, οι οποίες έχουν πιστοποιηθεί ως ευρωπαϊκοί εκτελεστοί τίτλοι στο κράτος μέλος προέλευσης, σε άλλο κράτος μέλος.

Η διαφύλαξη της αρχής της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης, στο υπομνησθέν στις σκέψεις 38 και 39 της παρούσας αποφάσεως πλαίσιο της ελεύθερης κυκλοφορίας των αποφάσεων, απαιτεί τη στενή ερμηνεία των στοιχείων που προσδιορίζουν την κατά τον κανονισμό αυτό έννοια του δικαστηρίου, ώστε να παρέχεται στις εθνικές αρχές η δυνατότητα να ταυτοποιούν τις αποφάσεις που εκδίδουν δικαστήρια άλλων κρατών μελών ως τέτοιες αποφάσεις. Ειδικότερα, η τήρηση της διαπνέουσας την εφαρμογή του εν λόγω κανονισμού αρχής της αμοιβαίας εμπιστοσύνης προς την απονομή της δικαιοσύνης στα κράτη μέλη της Ένωσης προϋποθέτει ιδίως ότι οι αποφάσεις των οποίων ζητείται η εκτέλεση σε κράτος μέλος διαφορετικό από το κράτος μέλος προελεύσεως έχουν εκδοθεί στο πλαίσιο διαδικασίας ενώπιον δικαστηρίου παρέχουσας εχέγγυα ανεξαρτησίας και αμεροληψίας και συμμορφούμενης προς την αρχή της κατ’ αντιμωλίαν διαδικασίας.

Εν προκειμένω, υπενθυμίζεται ότι, βάσει των διατάξεων του νόμου περί αναγκαστικής εκτελέσεως, στην Κροατία, οι συμβολαιογράφοι είναι αρμόδιοι να αποφαίνονται, με την έκδοση διαταγών, επί των αιτήσεων για την επίσπευση διαδικασίας εκτελέσεως επί τη βάσει εγγράφου που αποτελεί πλήρη απόδειξη. Όταν η διαταγή επιδοθεί στον καθού, αυτός μπορεί να ασκήσει ανακοπή. Ο συμβολαιογράφος ενώπιον του οποίου ασκείται εμπροθέσμως παραδεκτή και αιτιολογημένη ανακοπή κατά της διαταγής την οποία εξέδωσε διαβιβάζει τον φάκελο, προς διεξαγωγή της διαδικασίας ανακοπής, στο αρμόδιο δικαστήριο, το οποίο εκδικάζει την ανακοπή.

Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι η διαταγή εκτελέσεως επί τη βάσει «εγγράφου που αποτελεί πλήρη απόδειξη», την οποία εκδίδει ο συμβολαιογράφος, επιδίδεται στον οφειλέτη μόνο μετά την έκδοσή της, χωρίς να του έχει επιδοθεί η υποβληθείσα ενώπιον του συμβολαιογράφου αίτηση.

Είναι μεν αληθές ότι ο οφειλέτης έχει τη δυνατότητα να ασκήσει ανακοπή κατά της εκδοθείσας από τον συμβολαιογράφο διαταγής εκτελέσεως και ότι κατά τα φαινόμενα ο συμβολαιογράφος ασκεί τις αρμοδιότητες που του εκχωρούνται στο πλαίσιο της διαδικασίας αναγκαστικής εκτελέσεως επί τη βάσει «εγγράφου που αποτελεί πλήρη απόδειξη» υπό τον έλεγχο δικαστή, στον οποίο ο συμβολαιογράφος οφείλει να παραπέμψει τις τυχόν προβαλλόμενες αντιρρήσεις, πλην όμως η εκ μέρους συμβολαιογράφου εξέταση στην Κροατία της αιτήσεως για την έκδοση διαταγής εκτελέσεως επί τη βάσει ενός τέτοιου εγγράφου δεν διενεργείται κατ’ αντιμωλίαν.

Κατά το άρθρο όμως 12 του κανονισμού 805/2004, απόφαση επί μη αμφισβητούμενης αξιώσεως κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 1, στοιχεία βʹ και γʹ, του ως άνω κανονισμού μπορεί να πιστοποιείται ως ευρωπαϊκός εκτελεστός τίτλος μόνον εάν οι διαδικασίες ενώπιον δικαστηρίου στο κράτος μέλος προέλευσης πληρούσαν τους ελάχιστους κανόνες του κεφαλαίου III του κανονισμού.

(βλ. σκέψεις 41-47, 50, διατακτ. 1)

2.      Ο κανονισμός 805/2004 πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι διαταγή εκτελέσεως που εκδίδεται από συμβολαιογράφο, στην Κροατία, επί τη βάσει «εγγράφου το οποίο αποτελεί πλήρη απόδειξη» και κατά της οποίας δεν έχει ασκηθεί ανακοπή δεν μπορεί να πιστοποιηθεί ως ευρωπαϊκός εκτελεστός τίτλος καθόσον δεν αφορά μη αμφισβητούμενη αξίωση κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 1, του ως άνω κανονισμού.

Διαπιστώνεται ότι, ναι μεν, στην κροατική έννομη τάξη, οι συμβολαιογράφοι έχουν την εξουσία να καταρτίζουν δημόσια έγγραφα, πλην όμως ελλείπει ο μη αμφισβητούμενος χαρακτήρας της αξιώσεως που διαπιστώνεται με διαταγή εκτελέσεως εκδοθείσα επί τη βάσει «εγγράφου το οποίο αποτελεί πλήρη απόδειξη». Ειδικότερα, σύμφωνα με την αιτιολογική σκέψη 5 του κανονισμού 805/2004, το άρθρο του 3, παράγραφος 1, στοιχείο δʹ, προβλέπει ότι το δημόσιο έγγραφο δεν μπορεί να πιστοποιηθεί ως ευρωπαϊκός εκτελεστός τίτλος παρά μόνον κατά το μέτρο που, με το έγγραφο αυτό, ο οφειλέτης έχει αναγνωρίσει ρητώς την αξίωση.

Εξάλλου, η μη άσκηση ανακοπής από τον οφειλέτη δεν μπορεί να εξομοιωθεί προς ρητή αναγνώριση της αξιώσεως, κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 1, στοιχείο δʹ, του κανονισμού 805/2004, καθόσον η αναγνώριση αυτή πρέπει να περιέχεται στο δημόσιο έγγραφο που αποτελεί το αντικείμενο της πιστοποιήσεως.

(βλ. σκέψεις 55, 56, 58, 59, διατακτ. 2)