Υπόθεση T-196/04

Ryanair Ltd

κατά

Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

«Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Συμφωνίες συναφθείσες από την Περιφέρεια Βαλλονίας και το αεροδρόμιο Charleroi Bruxelles Sud με την αεροπορική εταιρία Ryanair – Ύπαρξη οικονομικού πλεονεκτήματος – Εφαρμογή του κριτηρίου του ιδιώτη επενδυτή υπό συνθήκες οικονομίας της αγοράς»

Περίληψη της αποφάσεως

1.      Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Έννοια – Εκτίμηση βάσει του κριτηρίου του ιδιώτη επενδυτή

(Άρθρο 87 § 1 ΕΚ)

2.      Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Έννοια – Εκτίμηση βάσει του κριτηρίου του ιδιώτη επενδυτή – Δημόσια αρχή επιφορτισμένη με τη διαχείριση εγκαταστάσεων αερολιμένων η οποία εμπίπτει στον δημόσιο τομέα

(Άρθρο 87 § 1 ΕΚ)

1.      Στο πλαίσιο της εφαρμογής του κριτηρίου του ιδιώτη επενδυτή, απαιτείται η εξέταση της εμπορικής πράξεως στο σύνολό της προκειμένου να ελεγχθεί αν η κρατική οντότητα και η ελεγχόμενη απ’ αυτήν οντότητα συμπεριφέρθηκαν, από κοινού λαμβανόμενες, ως ορθολογιστές επιχειρηματίες υπό συνθήκες οικονομίας της αγοράς. Πράγματι, η Επιτροπή υπέχει την υποχρέωση να λαμβάνει υπόψη, κατά την εκτίμηση των επίδικων μέτρων, όλα τα λυσιτελή στοιχεία και την αλληλουχία τους, συμπεριλαμβανομένων των αφορώντων την κατάσταση της ή των αρχών που εξέδωσαν τα επίδικα μέτρα.

(βλ. σκέψη 59)

2.      Για τους σκοπούς του καθορισμού αν κρατικό μέτρο συνιστά πλεονέκτημα κατά την έννοια του άρθρου 87, παράγραφος 1, ΕΚ, πρέπει να γίνεται διάκριση των υποχρεώσεων που το δημόσιο οφείλει να αναλαμβάνει ως επιχείρηση ασκούσα οικονομική δραστηριότητα και των υποχρεώσεων που υπέχει ενδεχομένως ως δημόσια εξουσία. Καίτοι παρίσταται αναγκαίο, στην περίπτωση κατά την οποία το δημόσιο ενεργεί υπό την ιδιότητά του ως επιχειρήσεως δρώσας ως ιδιώτης επενδυτής, να αναλύεται η συμπεριφορά του υπό το φως της αρχής του ιδιώτη επενδυτή υπό συνθήκες οικονομίας της αγοράς, η εφαρμογή της αρχής αυτής πρέπει να αποκλείεται σε περίπτωση κατά την οποία ενεργεί ως δημόσια εξουσία. Πράγματι, στην δεύτερη αυτή περίπτωση, η συμπεριφορά του δημοσίου ουδέποτε μπορεί να συγκριθεί με εκείνη ενός επιχειρηματία ή ενός ιδιώτη επενδυτή υπό συνθήκες οικονομίας της αγοράς.

Συνιστά οικονομική δραστηριότητα κάθε δραστηριότητα η οποία συνίσταται στην προσφορά αγαθών ή υπηρεσιών σε δεδομένη αγορά. Ο καθορισμός του ύψους των τελών προσγειώσεως καθώς και η εγγύηση περί καταβολής αποζημιώσεως που συναρτάται με αυτά συνιστά δραστηριότητα αναγόμενη ευθέως στη διαχείριση των υποδομών αερολιμένα, διαχείριση η οποία αποτελεί οικονομική δραστηριότητα. Οι καθορισθείσες από δημόσια αρχή επιβαρύνσεις αερολιμένα πρέπει να θεωρηθούν ως αμοιβή έναντι των παρεχομένων στα πλαίσια του αερολιμένα υπηρεσιών παρά το γεγονός ότι ο άμεσος και πρόδηλος δεσμός μεταξύ του επιπέδου των επιβαρύνσεων και της παρεχόμενης στους χρήστες υπηρεσίας είναι χαλαρός.

Ομοίως, το να τίθενται στη διάθεση των αεροπορικών εταιριών από τη δημόσια αρχή εγκαταστάσεις αερολιμένα και να ανατίθενται στις πρώτες η διαχείρισή τους μέσω της καταβολής τέλους, ο συντελεστής του οποίου καθορίζεται ελευθέρως από την εν λόγω αρχή, μπορούν να χαρακτηρίζονται ως δραστηριότητες οικονομικής φύσεως, δοθέντος ότι λαμβάνουν ασφαλώς χώρα στον δημόσιο τομέα, δεν εμπίπτουν όμως, εκ του γεγονότος αυτού και μόνον, στην άσκηση των προνομίων δημόσιας εξουσίας. Πράγματι, οι εν λόγω δραστηριότητες δεν ανάγονται, λόγω της φύσεως, του αντικειμένου και των κανόνων που τις διέπουν, στην άσκηση προνομίων που συνιστούν τυπικά γνωρίσματα ασκήσεως δημόσιας εξουσίας.

Το γεγονός ότι ο κύριος των εγκαταστάσεων του αερολιμένα που εμπίπτουν στον δημόσιο τομέα είναι δημόσια αρχή δεν μπορεί με τον τρόπο αυτόν να αποκλείει αφ’ εαυτού ότι ενδέχεται να θεωρηθεί ως οντότητα ασκούσα οικονομική δραστηριότητα.

Ομοίως, το γεγονός απλώς και μόνον ότι η δημόσια αρχή διαθέτει εξουσίες κανονιστικής φύσεως σε θέματα καθορισμού των τελών αεροδρομίου δεν αποκλείει η εξέταση ενός συστήματος μειώσεως των ως άνω τελών να πρέπει να λάβει χώρα υπό το φως της αρχής του ιδιώτη επενδυτή υπό συνθήκες οικονομίας της αγοράς, δεδομένου ότι παρόμοιο σύστημα μπορεί να πραγματοποιηθεί από τον ιδιώτη επιχειρηματία.

(βλ. σκέψεις 84-85, 87-89, 91-92, 101)