Zaak T‑196/04
Ryanair Ltd
tegen
Commissie van de Europese Gemeenschappen
„Staatssteun – Overeenkomsten tussen Waals Gewest en Brussels South Charleroi Airport enerzijds en luchtvaartmaatschappij Ryanair anderzijds – Bestaan van economisch voordeel – Toepassing van criterium van particuliere investeerder in markteconomie”
Samenvatting van het arrest
1. Steunmaatregelen van de staten – Begrip – Beoordeling volgens criterium van particuliere investeerder
(Art. 87, lid 1, EG)
2. Steunmaatregelen van de staten – Begrip – Beoordeling volgens criterium van particuliere investeerder – Openbare autoriteit die luchthaveninstallaties beheert die in publiek domein vallen
(Art. 87, lid 1, EG)
1. In het kader van de toepassing van het criterium van de particuliere investeerder dient de handelstransactie in haar geheel te worden beschouwd om uit te maken of de overheid en de door haar gecontroleerde entiteit zich, samen beschouwd, als rationele ondernemers in een markteconomie hebben gedragen. De Commissie moet immers bij de evaluatie van de litigieuze maatregelen rekening houden met alle relevante elementen en hun context, daaronder begrepen de elementen die betrekking hebben op de situatie van de autoriteit of de autoriteiten die deze maatregelen hebben genomen.
(cf. punt 59)
2. Ter beoordeling van de vraag of een staatsmaatregel een voordeel vormt in de zin van artikel 87, lid 1, EG, moet een onderscheid worden gemaakt tussen de verplichtingen die de staat heeft als onderneming die een economische activiteit uitoefent, en de verplichtingen die op hem als overheid kunnen rusten. Het gedrag van de staat dient weliswaar aan het beginsel van de particuliere investeerder in een markteconomie te worden getoetst wanneer hij handelt als een onderneming die optreedt als een particuliere investeerder, maar de toepassing van dit beginsel moet worden uitgesloten indien de staat handelt als overheid. In dit laatste geval kan het gedrag van de staat immers nooit worden vergeleken met dat van een particuliere onderneming of investeerder in een markteconomie.
Elke activiteit die bestaat in het aanbieden van goederen en diensten op een bepaalde markt, vormt een economische activiteit. De vaststelling van het bedrag van de landingsheffingen en de verlening van de daaraan verbonden schadeloosstellingsgarantie vormen activiteiten die rechtstreeks verband houden met het beheer van de luchthaveninfrastructuur, dat een economische activiteit is. De door een openbare autoriteit vastgestelde luchthavenrechten dienen te worden beschouwd als een vergoeding voor de diensten die op de luchthaven worden verricht, ook al is er niet een degelijk direct en duidelijk verband tussen de hoogte van de heffing en de aan de gebruikers bewezen dienst.
De terbeschikkingstelling door een openbare autoriteit van luchthaveninstallaties aan luchtvaartmaatschappijen en het beheer ervan tegen betaling van een heffing waarvan de hoogte vrij door deze autoriteit wordt vastgesteld, kunnen eveneens worden gekwalificeerd als activiteiten van economische aard, aangezien deze activiteiten weliswaar in de publieke sector worden uitgeoefend, maar daarom nog niet worden verricht in het kader van de uitoefening van overheidsbevoegdheden. Deze activiteiten houden immers niet wegens hun aard en hun doel en de regels waaraan zij zijn onderworpen, verband met de uitoefening van typische overheidsbevoegdheden.
Het feit dat de eigenaar van luchthaveninstallaties die in het publieke domein vallen, een openbare autoriteit is, sluit aldus niet uit dat hij kan worden beschouwd als een entiteit die een economische activiteit uitoefent.
Zo ook sluit de loutere omstandigheid dat de openbare autoriteit beschikt over regelgevende bevoegdheden tot vaststelling van luchthavenheffingen, niet uit dat een systeem van kortingen op deze heffingen dient te worden getoetst aan het beginsel van de particuliere investeerder in een markteconomie, aangezien een dergelijk systeem door een particuliere onderneming kan worden opgezet.
(cf. punten 84‑85, 87-89, 91-92, 101)