Υπόθεση C-591/15
The Gibraltar Betting and Gaming Association Limited
κατά
Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs
και
Her Majesty’s Treasury
[αίτηση του High Court of Justice (England & Wales),
Queen’s Bench Division (Administrative Court)
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως]
«Προδικαστική παραπομπή – Άρθρο 355, σημείο 3, ΣΛΕΕ – Καθεστώς του Γιβραλτάρ – Άρθρο 56 ΣΛΕΕ – Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών – Αμιγώς εσωτερική κατάσταση – Απαράδεκτο»
Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (τμήμα μείζονος συνθέσεως)
της 13ης Ιουνίου 2017
1. Συνθήκες της Ένωσης – Κατά τόπον πεδίο εφαρμογής – Γιβραλτάρ – Εμπίπτει – Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών – Ζήτημα κατά πόσον έχει εφαρμογή
(Άρθρα 56 ΣΛΕΕ και 355, σημείο 3, ΣΛΕΕ)
2. Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών– Διατάξεις της Συνθήκης– Δεν έχουν εφαρμογή σε αμιγώς εσωτερική κατάσταση κράτους μέλους – Παροχή υπηρεσιών από επιχειρήσεις με έδρα το Γιβραλτάρ σε πρόσωπα εγκατεστημένα στο Ηνωμένο Βασίλειο – Κατάσταση αμιγώς εσωτερικής φύσης
(Άρθρα 56 ΣΛΕΕ και 355, σημείο 3, ΣΛΕΕ)
1. Βάσει του άρθρου 355, σημείο 3, ΣΛΕΕ, οι διατάξεις των Συνθηκών εφαρμόζονται στα ευρωπαϊκά εδάφη, για τις εξωτερικές σχέσεις των οποίων υπεύθυνο είναι ένα κράτος μέλος.
Διαπιστώνεται συναφώς ότι το Γιβραλτάρ αποτελεί ευρωπαϊκό έδαφος για του οποίου τις εξωτερικές σχέσεις υπεύθυνο είναι ένα κράτος μέλος, συγκεκριμένα το Ηνωμένο Βασίλειο, και ότι το δίκαιο της Ένωσης εφαρμόζεται στο έδαφος αυτό δυνάμει του άρθρου 355, σημείο 3, ΣΛΕΕ (βλ., υπ’ αυτή την έννοια, αποφάσεις της 23ης Σεπτεμβρίου 2003, Επιτροπή κατά Ηνωμένου Βασιλείου, C-30/01, EU:C:2003:489, σκέψη 47, και της 12ης Σεπτεμβρίου 2006, Ισπανία κατά Ηνωμένου Βασιλείου, C-145/04, EU:C:2006:543, σκέψη 19).
Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 355, σημείο 3, ΣΛΕΕ, οι πράξεις της Ένωσης σε ορισμένους τομείς του δικαίου της Ένωσης δεν έχουν, όπως ορίζεται στην Πράξη Προσχωρήσεως του 1972, εφαρμογή στο Γιβραλτάρ, αφού κρίθηκε απαραίτητο να προβλεφθούν κάποιες εξαιρέσεις λόγω της ειδικής νομικής κατάστασης του Γιβραλτάρ και, κυρίως, του καθεστώτος του ως ελεύθερου λιμένα (βλ., σχετικά, απόφαση της 21ης Ιουλίου 2005, Επιτροπή κατά Ηνωμένου Βασιλείου, C-349/03, EU:C:2005:488, σκέψη 41). Οι εν λόγω εξαιρέσεις δεν αφορούν, πάντως, την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών, στην οποία αναφέρεται το άρθρο 56 ΣΛΕΕ.
Επιβάλλεται επομένως το συμπέρασμα ότι το άρθρο 56 ΣΛΕΕ έχει εφαρμογή στο Γιβραλτάρ δυνάμει του άρθρου 355, σημείο 3, ΣΛΕΕ.
(βλ. σκέψεις 28-31)
2. Το άρθρο 355, σημείο 3, ΣΛΕΕ, σε συνδυασμό με το άρθρο 56 ΣΛΕΕ, έχει την έννοια ότι η παροχή υπηρεσιών από επιχειρήσεις με έδρα το Γιβραλτάρ σε πρόσωπα εγκατεστημένα στο Ηνωμένο Βασίλειο συνιστά, από πλευράς δικαίου της Ένωσης, κατάσταση της οποίας όλα τα στοιχεία εντοπίζονται στο εσωτερικό ενός και μόνον κράτους μέλους.
Αληθεύει βεβαίως ότι το Δικαστήριο έχει διαπιστώσει, όπως παρατήρησαν άπαντες οι ενδιαφερόμενοι, ότι το Γιβραλτάρ δεν αποτελεί τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου (βλ., υπ’ αυτή την έννοια, αποφάσεις της 23ης Σεπτεμβρίου 2003, Επιτροπή κατά Ηνωμένου Βασιλείου, C-30/01, EU:C:2003:489, σκέψη 47, και της 12ης Σεπτεμβρίου 2006, Ισπανία κατά Ηνωμένου Βασιλείου, C-145/04, EU:C:2006:543, σκέψη 15). Το γεγονός όμως αυτό δεν είναι αποφασιστικής σημασίας κατά την εκτίμηση του ζητήματος αν δύο εδάφη πρέπει, για τους σκοπούς της εφαρμογής των διατάξεων περί των θεμελιωδών ελευθεριών, να εξομοιωθούν με ένα και μόνον κράτος μέλος.
Όσον αφορά, πρώτον, τον τρόπο με τον οποίο το άρθρο 56 ΣΛΕΕ εφαρμόζεται στο Γιβραλτάρ, το άρθρο 355, σημείο 3, ΣΛΕΕ δεν διευκρινίζει, ομολογουμένως, ότι το εν λόγω άρθρο 56 εφαρμόζεται στο Γιβραλτάρ «κατά τον ίδιο τρόπο που εφαρμόζεται στο Ηνωμένο Βασίλειο». Υπενθυμίζεται πάντως ότι το άρθρο 355, σημείο 3, ΣΛΕΕ επεκτείνει την εφαρμογή των διατάξεων του δικαίου της Ένωσης στο Γιβραλτάρ, υπό την επιφύλαξη των ρητώς προβλεπόμενων στην Πράξη Προσχωρήσεως του 1972 εξαιρέσεων, οι οποίες δεν αφορούν, όμως, την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών. Επιπλέον, είναι άνευ σημασίας συναφώς το γεγονός, το οποίο επικαλείται η Κυβέρνηση του Γιβραλτάρ, ότι το άρθρο 56 ΣΛΕΕ έχει εφαρμογή στο μεν Γιβραλτάρ δυνάμει του άρθρου 355, σημείο 3, ΣΛΕΕ, στο δε Ηνωμένο Βασίλειο δυνάμει του άρθρου 52, παράγραφος 1, ΣΕΕ.
Δεύτερον, δεν υφίστανται άλλα στοιχεία βάσει των οποίων θα μπορούσε να γίνει δεκτό ότι οι σχέσεις μεταξύ του Γιβραλτάρ και του Ηνωμένου Βασιλείου είναι, υπό το πρίσμα του άρθρου 56 ΣΛΕΕ, παρόμοιες με τις σχέσεις μεταξύ δύο διαφορετικών κρατών μελών. Αντιθέτως, αν εξομοιώνονταν οι εμπορικές συναλλαγές μεταξύ Γιβραλτάρ και Ηνωμένου Βασιλείου με τις αντίστοιχες μεταξύ κρατών μελών, θα αναιρούνταν ο σύνδεσμος ο οποίος, όπως αναγνωρίζεται στο άρθρο 355, σημείο 3, ΣΛΕΕ, υπάρχει μεταξύ του εν λόγω εδάφους και του συγκεκριμένου κράτους μέλους.
(βλ. σκέψεις 35, 36, 38-42 και διατακτ.)