Wydanie tymczasowe
POSTANOWIENIE TRYBUNAŁU (szósta izba)
z dnia 4 lipca 2024 r.(*)
Odwołanie – Artykuł 181 regulaminu postępowania przed Trybunałem – Prawo instytucjonalne – Artykuł 265 TFUE – Skarga na bezczynność – Pełne stosowanie przepisów dorobku Schengen w Rumunii – Obowiązek przyjęcia decyzji na podstawie aktu dotyczącego warunków przystąpienia Republiki Bułgarii i Rumunii do Unii Europejskiej – Odwołanie w części oczywiście niedopuszczalne, a w części oczywiście bezzasadne
W sprawie C‑786/23 P
mającej za przedmiot odwołanie w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wniesione w dniu 18 grudnia 2023 r.,
Eugen Tomac, zamieszkały w Brukseli (Belgia), którego reprezentował R. Duta, avocat,
wnoszący odwołanie,
w której drugą stroną postępowania jest:
Rada Unii Europejskiej,
strona pozwana w pierwszej instancji,
TRYBUNAŁ (szósta izba),
w składzie: T. von Danwitz, prezes izby, P.G. Xuereb (sprawozdawca) i A. Kumin, sędziowie,
rzecznik generalny: A.M. Collins,
sekretarz: A. Calot Escobar,
postanowiwszy, po zapoznaniu się ze stanowiskiem rzecznika generalnego, orzec w formie postanowienia z uzasadnieniem, zgodnie z art. 181 regulaminu postępowania przed Trybunałem,
wydaje następujące
Postanowienie
1 W swoim odwołaniu Eugen Tomac wnosi o uchylenie postanowienia Sądu Unii Europejskiej z dnia 26 października 2023 r., Tomac/Rada (T‑244/23, zwanego dalej „zaskarżonym postanowieniem”, EU:T:2023:685), w którym Sąd oddalił jego skargę wniesioną na podstawie art. 265 TFUE, zmierzającą, po pierwsze, do stwierdzenia, że Rada Unii Europejskiej niezgodnie z prawem zaniechała podjęcia kroków w celu podjęcia decyzji o pełnym stosowaniu przepisów dorobku Schengen w Rumunii, oraz po drugie, do przyznania mu statusu „skarżącego uprzywilejowanego”, a tym samym do zastrzeżenia na jego rzecz wszelkich praw, możliwości podnoszenia zarzutów i podejmowania działań w tym kontekście.
Ramy prawne
2 Zgodnie z art. 4 Aktu dotyczącego warunków przystąpienia Republiki Bułgarii i Rumunii oraz dostosowań w traktatach stanowiących podstawę Unii Europejskiej (Dz.U. 2005, L 157, s. 203, zwanego dalej „aktem przystąpienia”), załączonego do traktatu między państwami członkowskimi Unii Europejskiej a Republiką Bułgarii i Rumunią dotyczącego przystąpienia Republiki Bułgarii i Rumunii do Unii Europejskiej (Dz.U. 2005, L 157, s. 11), na podstawie art. 2 ust. 2 tego traktatu, który został podpisany w dniu 25 kwietnia 2005 r. i wszedł w życie w dniu 1 stycznia 2007 r.:
„1. Przepisy dorobku Schengen włączone w ramy Unii Europejskiej […] oraz akty na nim oparte lub w inny sposób z nim związane, wymienione w załączniku II, jak również jakiekolwiek dalsze akty przyjęte przed dniem przystąpienia, są wiążące i mają zastosowanie w Bułgarii i Rumunii od dnia przystąpienia.
2. Przepisy dorobku Schengen włączone w ramy Unii Europejskiej oraz akty na nim oparte lub w inny sposób z nim związane, które nie zostały wymienione w ustępie 1, będąc wiążącymi dla Bułgarii i Rumunii od dnia przystąpienia, stosowane są w każdym z tych państw wyłącznie na mocy decyzji Rady podjętej w tym celu, po sprawdzeniu, zgodnie ze stosowanymi procedurami oceny Schengen, iż w tym państwie zostały spełnione niezbędne warunki dla stosowania tego dorobku.
Rada podejmuje decyzję, po konsultacji z Parlamentem Europejskim, stanowiąc na zasadzie jednomyślności swych członków reprezentujących rządy państw członkowskich, w stosunku do których przepisy, o których mowa w niniejszym ustępie, już zostały wprowadzone w życie oraz przedstawiciela rządu państwa członkowskiego, w stosunku do którego te przepisy mają zostać wprowadzone w życie […]”.
Okoliczności powstania sporu
3 Okoliczności powstania sporu zostały przedstawione przez Sąd w pkt 2–23 zaskarżonego postanowienia i dla celów niniejszego postępowania można je streścić w następujący sposób.
4 Wnoszący odwołanie jest posłem do Parlamentu Europejskiego posiadającym obywatelstwo rumuńskie.
5 W następstwie przystąpienia do Unii w dniu 1 stycznia 2007 r. Rumunia podjęła w latach 2009–2011 szereg kroków w ramach procedur oceny Schengen w celu spełnienia kryteriów wymaganych do pełnego stosowania przepisów dorobku Schengen.
6 Prezydencja Rady przygotowała dwa projekty decyzji Rady w sprawie pełnego stosowania przepisów dorobku Schengen w Rumunii, po których przyjęto różne rezolucje Parlamentu wyrażające poparcie dla przystąpienia Rumunii do strefy Schengen i wzywające Radę do podjęcia niezbędnych działań w tym celu. Te dwa projekty nie były jednak przedmiotem głosowania w Radzie.
7 W dniu 29 listopada 2022 r., na podstawie art. 4 ust. 2 aktu przystąpienia, prezydencja Rady opracowała projekt decyzji Rady nr 15218/22 w sprawie pełnego stosowania przepisów dorobku Schengen w Bułgarii i Rumunii (zwany dalej „projektem nr 15218/22”).
8 Na posiedzeniu w dniu 8 grudnia 2022 r. skład Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (WSiSW) obradował w celu podjęcia decyzji w sprawie projektu nr 15218/22 ujętego w pkt 3 lit. a) porządku obrad tego posiedzenia, w którym przewidziano możliwość złożenia wniosku o głosowanie w celu ewentualnego przyjęcia przez przedstawicieli rządów państw członkowskich. Ponieważ projekt ten nie uzyskał jednomyślności, nie został on przyjęty.
9 W wiadomości elektronicznej z dnia 15 grudnia 2022 r. wnoszący odwołanie zwrócił się do dyrektor generalnej ds. WSiSW w Sekretariacie Generalnym Rady z pytaniem, czy mogłaby ona przekazać mu wyniki głosowania w sprawie projektu nr 15218/22 oraz protokół posiedzenia z dnia 8 grudnia 2022 r. lub związane z nim sprawozdanie.
10 W wiadomości elektronicznej z dnia 16 grudnia 2022 r. dyrektor generalna ds. WSiSW w Sekretariacie Generalnym Rady odpowiedziała wnoszącemu odwołanie, że podczas tego posiedzenia projekt nr 15218/22 nie został w rzeczywistości przyjęty oraz że zgodnie z art. 8 i 9 regulaminu wewnętrznego Rady w zakresie, w jakim były to obrady dotyczące aktu o charakterze nieustawodawczym, które nie mają charakteru jawnego, wyniki głosowania nie zostały w żaden sposób upublicznione. Dodała ona, że protokół z tego posiedzenia również nie został podany do publicznej wiadomości.
11 Pismem z dnia 6 lutego 2023 r. wnoszący odwołanie przekazał ministrowi będącemu członkiem składu Rady ds. WSiSW wezwanie do działania skierowane do Rady na podstawie art. 265 akapit drugi TFUE, aby instytucja ta podjęła decyzję o pełnym stosowaniu przepisów dorobku Schengen w Rumunii na podstawie art. 4 ust. 2 aktu przystąpienia. Na poparcie tego wezwania do działania wnoszący odwołanie powołał się w szczególności na naruszenie zasad równego traktowania, niedyskryminacji i lojalnej współpracy między państwami członkowskimi. Ponadto w zakresie, w jakim ustalono, że Rumunia spełnia warunki procedury oceny, nie powinno się odmawiać jej włączenia pod pretekstem nieuzasadnionego sprzeciwu jednego państwa członkowskiego, a Rada powinna obejść oczywiście nieuzasadniony sprzeciw w świetle w szczególności art. 4 aktu przystąpienia.
12 Pismem z dnia 13 kwietnia 2023 r. dyrektor generalny Rady ds. polityki ogólnej i instytucjonalnej (GIP) odpowiedział wnoszącemu odwołanie. Przypomniał mu warunek jednomyślności głosowania przewidziany w art. 4 ust. 2 aktu przystąpienia, którego przestrzeganie jest konieczne do przyjęcia decyzji w rozumieniu tego artykułu. Następnie dyrektor ten wyjaśnił wnoszącemu odwołanie, że projekt nr 15218/22 nie uzyskał jednomyślności przedstawicieli zainteresowanych państw członkowskich na posiedzeniach w dniach 8 i 9 grudnia 2022 r. i że w związku z tym negocjacje w sprawie pełnego stosowania przepisów dorobku Schengen w Rumunii są kontynuowane w celu osiągnięcia jednomyślności wymaganej w akcie przystąpienia.
Skarga do Sądu i zaskarżone postanowienie
13 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 10 maja 2023 r. wnoszący odwołanie, na podstawie art. 265 TFUE, wniósł przeciwko Radzie skargę na bezczynność, zmierzającą, po pierwsze, do stwierdzenia zawinionego zaniechania przez tę instytucję podjęcia wszelkich kroków w celu podjęcia decyzji o pełnym stosowaniu przepisów dorobku Schengen w Rumunii na podstawie art. 4 ust. 2 aktu przystąpienia, a po drugie, do przyznania mu statusu „skarżącego uprzywilejowanego” i zastrzeżenia na jego rzecz wszelkich praw, możliwości podnoszenia zarzutów i podejmowania działań w tym kontekście.
14 W dniu 26 października 2023 r. Sąd na podstawie art. 126 regulaminu postępowania, bez dalszych czynności procesowych, oddalił tę skargę jako prawnie oczywiście bezzasadną.
15 W odniesieniu do żądania pierwszego Sąd stwierdził w pkt 30 zaskarżonego postanowienia, że art. 4 aktu przystąpienia nie określa żadnego terminu, po upływie którego decyzję Rady, o której mowa w tym artykule, należy przyjąć lub uznać za przyjętą.
16 Ponadto Sąd wskazał w szczególności w pkt 31 tego postanowienia, że w szczególności z głosowania przewidzianego w art. 4 aktu przystąpienia, jak również z ustanowionego w nim warunku jednomyślności wynika, że przedstawiciele rządów zainteresowanych państw członkowskich nie są zobowiązani do przyjęcia decyzji w rozumieniu tego przepisu w każdych okolicznościach, lecz, przeciwnie, dysponują w tym względzie uprawnieniami dyskrecjonalnymi, które wykluczają prawo jednostek do wymagania od nich, a zatem od Rady, by w chwili obrad nad projektem decyzji zajęli oni określone stanowisko.
17 Sąd podkreślił zatem w pkt 32 tego postanowienia, że dyrektor generalny odpowiedzialny za GIP słusznie podniósł, iż Rada nie mogła zgodnie z prawem obejść braku jednomyślności podczas głosowania przedstawicieli zainteresowanych państw członkowskich, gdyż naruszałoby to przesłanki określone w art. 4 ust. 2 aktu przystąpienia.
18 Sąd stwierdził w pkt 33 tego postanowienia, że w chwili skierowania przez wnoszącego odwołanie do Rady wezwania do działania na instytucji tej nie ciążył żaden obowiązek przyjęcia decyzji na podstawie art. 4 aktu przystąpienia, należało do niej natomiast działanie z poszanowaniem warunku jednomyślności wyraźnie przewidzianego w tym artykule.
19 W pkt 34 i 35 zaskarżonego postanowienia Sąd dodał, że Rada nie zaniechała, w ramach swoich kompetencji, podjęcia, nim skarga została wniesiona, wszelkich kroków niezbędnych do przyjęcia decyzji w rozumieniu art. 4 aktu przystąpienia, zważywszy na opracowanie przez prezydencję Rady trzech projektów decyzji mających na celu pełne stosowanie przepisów dorobku Schengen w Bułgarii i Rumunii. Wynika z tego, że w niniejszym wypadku Rada nie zaniechała działania w sposób niezgodny z prawem w rozumieniu art. 265 TFUE.
20 W odniesieniu do żądania drugiego Sąd przypomniał w pkt 37 zaskarżonego postanowienia, że zgodnie z art. 263 akapit drugi TFUE status „skarżącego uprzywilejowanego” został w sposób wyczerpujący przyznany państwom członkowskim, Parlamentowi, Radzie lub Komisji Europejskiej, a w konsekwencji orzekł, że wnoszącemu odwołanie nie można przyznać tego statusu.
Żądania wnoszącego odwołanie i postępowanie przed Trybunałem
21 W odwołaniu wniesionym w dniu 18 grudnia 2023 r. wnoszący odwołanie wnosi do Trybunału zasadniczo o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd w innym składzie w celu wydania orzeczenia w przedmiocie jego żądania oraz, tytułem żądania ewentualnego, o zmianę tego postanowienia.
W przedmiocie odwołania
22 Zgodnie z art. 181 regulaminu postępowania przed Trybunałem jeżeli odwołanie jest w całości lub w części oczywiście niedopuszczalne lub oczywiście bezzasadne, Trybunał może w każdej chwili, na wniosek sędziego sprawozdawcy i po zapoznaniu się ze stanowiskiem rzecznika generalnego, odpowiednio, odrzucić lub oddalić to odwołanie w całości lub w części w drodze postanowienia z uzasadnieniem.
23 Przepis ten należy zastosować w niniejszej sprawie.
24 Na poparcie odwołania wnoszący odwołanie podnosi dwa zarzuty, z których pierwszy dotyczy naruszenia prawa przy wykładni terminu dotyczącego podjęcia decyzji na podstawie art. 4 ust. 2 aktu przystąpienia, a drugi – naruszenia przez Sąd niektórych ogólnych zasad prawa, takich jak zasady pewności prawa, swobodnego przepływu osób i towarów, niedyskryminacji i równego traktowania, „wzajemnej pomocy” oraz „braterstwa” i lojalnej współpracy między państwami członkowskimi, a także oczywistego błędu w ocenie.
W przedmiocie zarzutu pierwszego
25 Co się tyczy pierwszego zarzutu odwołania, dotyczącego tego, że obowiązek przyjęcia decyzji na podstawie art. 4 ust. 2 aktu przystąpienia w rozsądnym terminie wynika z art. 3 ust. 2 i 3 TUE oraz z art. 4 ust. 2 TUE, należy zauważyć, że postanowienia te nie nakładają na Radę żadnego takiego obowiązku, a ponadto że Sąd nie naruszył prawa w pkt 30 zaskarżonego postanowienia, gdy stwierdził, że art. 4 aktu przystąpienia nie określa żadnego terminu, po upływie którego decyzję Rady na podstawie tego artykułu należy przyjąć lub uznać za przyjętą.
26 Zarzut pierwszy odwołania należy zatem oddalić.
W przedmiocie zarzutu drugiego
27 W odniesieniu do drugiego zarzutu odwołania wnoszący odwołanie podnosi przede wszystkim, że nieprzyjęcie decyzji w rozumieniu art. 4 ust. 2 aktu przystąpienia narusza niektóre ogólne zasady prawa, które zostały przedstawione w pkt 24 niniejszego postanowienia.
28 W tym względzie należy przypomnieć, że z art. 256 ust. 1 akapit drugi TFUE, art. 58 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz art. 168 § 1 lit. d) i art. 169 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem wynika, że odwołanie musi dokładnie wskazywać kwestionowane punkty uzasadnienia orzeczenia Sądu, o którego uchylenie się wnosi, oraz dokładnie wskazywać argumenty prawne, które szczegółowo uzasadniają to żądanie, pod rygorem niedopuszczalności danego odwołania lub zarzutu (wyrok z dnia 10 września 2020 r., Hamas/Rada, C‑386/19 P, EU:C:2020:691, pkt 31 i przytoczone tam orzecznictwo).
29 Tymczasem należy stwierdzić, po pierwsze, że wnoszący odwołanie nie wskazuje kwestionowanych punktów uzasadnienia zaskarżonego postanowienia w odniesieniu do zasad wymienionych w pkt 24 niniejszego postanowienia, a po drugie, że nie przedstawia żadnej argumentacji mogącej podważyć stwierdzenie Sądu zawarte w pkt 33 zaskarżonego postanowienia, zgodnie z którym w chwili skierowania przez wnoszącego odwołanie do Rady wezwania do działania na instytucji tej nie ciążył żaden obowiązek przyjęcia decyzji na podstawie art. 4 aktu przystąpienia, pod rygorem naruszenia w szczególności przewidzianego w tym artykule warunku jednomyślności głosowania.
30 Ponadto, co się tyczy podnoszonego dyskryminacyjnego traktowania Rumunii w porównaniu z Republiką Chorwacji, należy stwierdzić, że wnoszący odwołanie nie wyjaśnia, w jaki sposób takie odmienne traktowanie, przy założeniu, że zostałoby wykazane, miałoby mieć wpływ na przyjęcie decyzji w rozumieniu art. 4 ust. 2 aktu przystąpienia.
31 Wreszcie w zakresie, w jakim wnoszący odwołanie zarzuca zasadniczo Sądowi, że nie orzekł, iż Rada powinna była pominąć warunek jednomyślności, stanowiąc większością kwalifikowaną zgodnie z art. 31 ust. 2 tiret pierwsze TUE, należy stwierdzić, że postanowienie to stanowi część rozdziału 2 tytułu V traktatu UE zawierającego postanowienia szczególne dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, a zatem nie ma znaczenia dla wykładni art. 4 ust. 2 aktu przystąpienia.
32 Zarzut drugi odwołania należy zatem odrzucić.
33 Z całości powyższych rozważań wynika, że odwołanie należy w części odrzucić jako oczywiście niedopuszczalne, a w pozostałym zakresie oddalić jako oczywiście bezzasadne.
W przedmiocie kosztów
34 Zgodnie z art. 137 regulaminu postępowania, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na mocy art. 184 § 1 tego regulaminu, o kosztach rozstrzyga się w postanowieniu kończącym postępowanie w sprawie.
35 Ponieważ w niniejszej sprawie niniejsze postanowienie zostało wydane przed doręczeniem odwołania drugiej stronie postępowania, a w konsekwencji zanim mogła ona ponieść koszty, należy orzec, że wnoszący odwołanie pokryje własne koszty.
Z powyższych względów Trybunał (szósta izba) postanawia, co następuje:
1) Odwołanie zostaje w części odrzucone jako oczywiście niedopuszczalne, a w części oddalone jako oczywiście bezzasadne.
2) Eugen Tomac pokrywa własne koszty.
Podpisy