Απόφαση του Δικαστηρίου (πρώτο τμήμα) της 14ης Μαΐου 2024 [αίτηση του Sofiyski rayonen sad (Βουλγαρία) για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως] – Ποινική διαδικασία κατά CH
(Υπόθεση C-15/24 PPU 1 , Stachev 2 )
(Προδικαστική παραπομπή – Δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις – Οδηγία 2013/48/ΕΕ – Δικαίωμα πρόσβασης σε δικηγόρο στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας – Άρθρο 3, παράγραφος 6, στοιχείο β΄, – Δυνατότητα προσωρινής παρέκκλισης από το δικαίωμα πρόσβασης σε δικηγόρο σε εξαιρετικές περιστάσεις – Άρθρο 9 – Παραίτηση από παρουσία ή συνδρομή δικηγόρου – Προϋποθέσεις – Άρθρο 12, παράγραφος 2 – Κατοχύρωση των δικαιωμάτων της υπεράσπισης και της δίκαιης διεξαγωγής της δίκης – Παραδεκτό των αποδεικτικών στοιχείων – Άρθρο 47 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Γραπτή παραίτηση υπόπτου ο οποίος είναι αναλφάβητος από το δικαίωμα πρόσβασης σε δικηγόρο – Έλλειψη διευκρινίσεων για τις πιθανές συνέπειες της παραίτησης από το εν λόγω δικαίωμα – Συνέπειες επί μεταγενέστερων πράξεων έρευνας – Απόφαση σχετικά με προσήκον μέτρου καταναγκασμού – Αξιολόγηση αποδεικτικών στοιχείων που συγκεντρώθηκαν κατά παράβαση του δικαιώματος πρόσβασης σε δικηγόρο)
Γλώσσα διαδικασίας: η βουλγαρική
Αιτούν δικαστήριο
Sofiyski rayonen sad
Ποινική διαδικασία ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου κατά
CH
παρισταμένης της: Sofyiska rayonna prokuratura
Διατακτικό
Το άρθρο 3, παράγραφος 6, στοιχείο β΄, της οδηγίας 2013/48/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Οκτωβρίου 2013, σχετικά με το δικαίωμα πρόσβασης σε δικηγόρο στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας και διαδικασίας εκτέλεσης του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης, καθώς και σχετικά με το δικαίωμα ενημέρωσης τρίτου προσώπου σε περίπτωση στέρησης της ελευθερίας του και με το δικαίωμα επικοινωνίας με τρίτα πρόσωπα και με προξενικές αρχές κατά τη διάρκεια της στέρησης της ελευθερίας,
έχει την έννοια ότι:
ελλείψει μεταφοράς της εν λόγω διατάξεως στο εσωτερικό δίκαιο, οι αστυνομικές αρχές του οικείου κράτους μέλους δεν δύνανται να επικαλεσθούν τη διάταξη αυτή έναντι υπόπτου ή κατηγορουμένου προκειμένου να παρεκκλίνουν από την εφαρμογή του δικαιώματος πρόσβασης σε δικηγόρο, το οποίο προβλέπεται κατά τρόπο σαφή, ακριβή και ανεπιφύλακτο από την εν λόγω οδηγία.
Το άρθρο 9, παράγραφοι 1 και 2, της οδηγίας 2013/48
έχει την έννοια ότι:
η δήλωση υπόπτου, ο οποίος είναι αναλφάβητος, περί παραίτησής του από το δικαίωμα πρόσβασης σε δικηγόρο δεν μπορεί να θεωρηθεί σύμφωνη με τις απαιτήσεις που προβλέπει το εν λόγω άρθρο 9, παράγραφος 1, όταν ο ύποπτος δεν έχει ενημερωθεί, κατά τρόπο που να λαμβάνει δεόντως υπόψη τις ιδιαίτερες περιστάσεις του, για τις ενδεχόμενες συνέπειες της παραίτησης αυτής και όταν η παραίτηση δεν καταχωρίστηκε σύμφωνα με το εθνικό δικονομικό δίκαιο κατά τρόπο που να καθιστά δυνατό τον έλεγχο της τήρησης των εν λόγω απαιτήσεων.
Το άρθρο 9, παράγραφος 3, της οδηγίας 2013/48
έχει την έννοια ότι:
σε περίπτωση κατά την οποία ένα ευάλωτο, κατά την έννοια του άρθρου 13 της οδηγίας, πρόσωπο παραιτείται από το δικαίωμα πρόσβασης σε δικηγόρο, πρέπει να ενημερώνεται για τη δυνατότητα ανάκλησης της παραίτησης πριν από τη διενέργεια οποιασδήποτε περαιτέρω πράξης έρευνας, κατά τη διάρκεια της οποίας η απουσία δικηγόρου μπορεί, λόγω της έντασης και της σημασίας της σχετικής πράξης, να βλάψει ιδιαιτέρως τα συμφέροντα και τα δικαιώματα του εν λόγω προσώπου.
Το άρθρο 12, παράγραφος 2, της οδηγίας 2013/48, σε συνδυασμό με το άρθρο 47, παράγραφοι 1 και 2, του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
έχει την έννοια ότι:
αντιτίθεται σε εθνική νομολογία κατά την οποία δικαστήριο το οποίο εξετάζει τη συμμετοχή κατηγορουμένου σε ποινικό αδίκημα, προκειμένου να αποφανθεί για την καταλληλότητα του μέτρου καταναγκασμού που πρέπει να επιβληθεί στον κατηγορούμενο, στερείται, κατά τη λήψη αποφάσεως σχετικά με τη συνέχιση της κράτησης του κατηγορουμένου, της δυνατότητας να εκτιμήσει αν αποδεικτικά στοιχεία αποκτήθηκαν κατά παράβαση των απαιτήσεων της οδηγίας και, ενδεχομένως, να αποκλείσει τέτοια αποδεικτικά στοιχεία.
____________
1 ΕΕ C 2016, της 18.3.2024.
1 Η ονομασία που έχει δοθεί στην παρούσα υπόθεση είναι πλασματική. Δεν αντιστοιχεί στο πραγματικό όνομα κανενός διαδίκου