Arrest van het Hof (Grote kamer) van 15 juli 2021

IX tegen WABE eV en MH Müller Handels GmbH tegen MJ

Verzoeken van het Arbeitsgericht Hamburg en het Bundesarbeitsgericht om een prejudiciële beslissing

Prejudiciële verwijzing – Sociale politiek – Richtlijn 2000/78/EG – Gelijke behandeling in arbeid en beroep – Verbod van discriminatie op grond van religie of overtuiging – Interne regel van een particuliere onderneming die het zichtbaar dragen van enig politiek, levensbeschouwelijk of religieus teken of het dragen van grote, opvallende politieke, levensbeschouwelijke of religieuze tekens op het werk verbiedt – Directe of indirecte discriminatie – Evenredigheid – Afweging tussen de godsdienstvrijheid en andere grondrechten – Rechtmatigheid van het neutraliteitsbeleid van de werkgever – Noodzaak om het bestaan van een economisch nadeel voor de werkgever aan te tonen

Gevoegde zaken C-804/18 en C-341/19


Bovenste deel van de pagina Stukken van de zaak
Document Datum Naam van de partijen Onderwerp Curia EUR-Lex
Beschikking
ECLI:EU:C:2021:750		 16/09/2021 WABE
Sociaal beleid
  • Sociaal beleid
  • Beginselen, doelstellingen en taken genoemd in de Verdragen
  • Fundamentele rechten
  • - Handvest van de grondrechten
Beschikbaar in :
Arrest (PB)
13/08/2021 WABE
Sociaal beleid
  • Sociaal beleid
  • Beginselen, doelstellingen en taken genoemd in de Verdragen
  • Fundamentele rechten
  • - Handvest van de grondrechten
Arrest
ECLI:EU:C:2021:594		 15/07/2021 WABE
Sociaal beleid
  • Sociaal beleid
  • Beginselen, doelstellingen en taken genoemd in de Verdragen
  • Fundamentele rechten
  • - Handvest van de grondrechten
Tekst EUR-Lex Tekst EUR-Lex in twee talen
Samenvatting
ECLI:EU:C:2021:594		 15/07/2021 WABE
Sociaal beleid
  • Sociaal beleid
  • Beginselen, doelstellingen en taken genoemd in de Verdragen
  • Fundamentele rechten
  • - Handvest van de grondrechten
Conclusie (C-341/19)
25/02/2021 WABE
Tekst EUR-Lex Tekst EUR-Lex in twee talen
Verzoek (PB)
10/05/2019 WABE
Sociaal beleid
  • Sociaal beleid
  • Beginselen, doelstellingen en taken genoemd in de Verdragen
  • Fundamentele rechten
  • - Handvest van de grondrechten
Verzoek om een prejudiciële beslissing
20/12/2018 WABE
Sociaal beleid
  • Sociaal beleid
  • Beginselen, doelstellingen en taken genoemd in de Verdragen
  • Fundamentele rechten
  • - Handvest van de grondrechten
Bovenste deel van de pagina Juridische analyse van de beslissing of van de zaak

Jurisprudentie

nog niet gepubliceerd (Algemene Jurisprudentie)

Onderwerp

Informatie niet beschikbaar

Systematisch overzicht

1.
-
1 De rechtsorde van de Europese Unie
  1.04 Grondrechten
    1.04.03 Grondrechten
      1.04.03.10 Vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst
-
1 De rechtsorde van de Europese Unie
  1.04 Grondrechten
    1.04.03 Grondrechten
      1.04.03.10 Vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst
-
4 Binnenlands beleid van de Europese Unie
  4.14 Sociale politiek
    4.14.01 Gelijkheid en non-discriminatie
      4.14.01.01 Algemeen kader voor gelijke behandeling in arbeid en beroep (richtlijn 2000/78)
        4.14.01.01.00 Algemeen
-
1 De rechtsorde van de Europese Unie
  1.04 Grondrechten
    1.04.03 Grondrechten
      1.04.03.10 Vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst
-
1 De rechtsorde van de Europese Unie
  1.04 Grondrechten
    1.04.03 Grondrechten
      1.04.03.16 Vrijheid van ondernemerschap
-
4 Binnenlands beleid van de Europese Unie
  4.14 Sociale politiek
    4.14.01 Gelijkheid en non-discriminatie
      4.14.01.01 Algemeen kader voor gelijke behandeling in arbeid en beroep (richtlijn 2000/78)
        4.14.01.01.00 Algemeen
-
1 De rechtsorde van de Europese Unie
  1.04 Grondrechten
    1.04.03 Grondrechten
      1.04.03.10 Vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst
-
1 De rechtsorde van de Europese Unie
  1.04 Grondrechten
    1.04.03 Grondrechten
      1.04.03.16 Vrijheid van ondernemerschap
-
4 Binnenlands beleid van de Europese Unie
  4.14 Sociale politiek
    4.14.01 Gelijkheid en non-discriminatie
      4.14.01.01 Algemeen kader voor gelijke behandeling in arbeid en beroep (richtlijn 2000/78)
        4.14.01.01.00 Algemeen
-
1 De rechtsorde van de Europese Unie
  1.04 Grondrechten
    1.04.03 Grondrechten
      1.04.03.10 Vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst
-
1 De rechtsorde van de Europese Unie
  1.04 Grondrechten
    1.04.03 Grondrechten
      1.04.03.16 Vrijheid van ondernemerschap
-
4 Binnenlands beleid van de Europese Unie
  4.14 Sociale politiek
    4.14.01 Gelijkheid en non-discriminatie
      4.14.01.01 Algemeen kader voor gelijke behandeling in arbeid en beroep (richtlijn 2000/78)
        4.14.01.01.00 Algemeen
-
1 De rechtsorde van de Europese Unie
  1.04 Grondrechten
    1.04.03 Grondrechten
      1.04.03.10 Vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst
-
1 De rechtsorde van de Europese Unie
  1.04 Grondrechten
    1.04.03 Grondrechten
      1.04.03.16 Vrijheid van ondernemerschap
-
4 Binnenlands beleid van de Europese Unie
  4.14 Sociale politiek
    4.14.01 Gelijkheid en non-discriminatie
      4.14.01.01 Algemeen kader voor gelijke behandeling in arbeid en beroep (richtlijn 2000/78)
        4.14.01.01.00 Algemeen


Citaten uit rechtspraak of uit regelgeving

Rechtsoverwegingen waarin wordt geciteerd

Dictum

Conclusie


Datums

Datum van neerlegging van het stuk dat het geding inleidt

  • 20/12/2018

Datum van de conclusie

  • 25/02/2021

Datum van de terechtzitting

Informatie niet beschikbaar

Datum van de uitspraak

15/07/2021


Verwijzingen

Bekendmaking in het Publicatieblad

Informatie niet beschikbaar

Naam van de partijen

WABE

Rechtsgeleerde noten

  1. Simon, Denys ; Rigaux, Anne: Droits fondamentaux - Signes religieux ostensibles, Europe 2021, nº 10 Octobre, comm. 328 (FR)
  2. Classen, Claus Dieter: EuGH (GK), Urteil v. 15. 7. 2021 : C-804/18 IX ./. WABE e.V. und C-341/19 MH Müller Handels GmbH ./. MJ. : Anmerkung, Juristenzeitung 2021 p. 905-908 (DE)
  3. Frantziou, Eleni: Joined cases C-804/18 and C-341/19, IX v WABE eV and MH Muller Handels GmbH v MJ: religious neutrality in a private workplace? Employer friendly and far from neutral, European Law Review 2021 n°5 p. 674-684 (EN)
  4. Miné, Michel: Arrêt « WABE et MH Müller Handel » : la limitation de la liberté d'expression religieuse au travail (CJUE, 15 juillet 2021, C-804/18 et C-341/19), Journal de droit européen 2021 nº 9 p. 421-423 (FR)
  5. Howard, Erica: Headscarf-wearing employees and the CJEU : what employers can and cannot do : joint cases C-804/18 IX v Wabe eV. and C-341/19 MH Müller Handels GmbH v MJ, ERA-Forum : scripta iuris europaei 2021 p. 687-698 (EN)
  6. Klus, Anna-Katharina: Intersektionelle Diskriminierung im Kontext des europäischen Antidiskriminierungsrechts : Urteil des Europäischen Gerichtshofs vom 15.7.2021 : C-804/18 und C-341/19 : Rechtssachen WABE und MH Müller Handel, Europäische Zeitschrift für Arbeitsrecht 2022 p. 73-86 (DE)



Analytische gegevens betreffende de procedure

Herkomst van de prejudiciële vraag

Arbeitsgericht Hamburg - Duitsland

Onderwerp

  • Sociaal beleid
  • Beginselen, doelstellingen en taken genoemd in de Verdragen
  • Fundamentele rechten
  • - Handvest van de grondrechten

Betrokken bepalingen van nationaal recht

Informatie niet beschikbaar

Betrokken bepalingen van internationaal recht

Convention européenne de sauvegarde des Droits de l'Homme et des Libertés fondamentales (04/11/1950), article 9

Procedure en resultaat

  • Prejudiciële verwijzing

Rechtsprekende formatie

grande chambre (Cour)

Rechter-rapporteur

Biltgen

Advocaat-generaal

Rantos

Procestaal/Procestalen

  • Duits

Taal/Talen van de conclusie

  • Frans