System językowy Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ma na celu zapewnienie wszystkim obywatelom Unii dostępu do wymiaru sprawiedliwości w ich własnym języku. Dostęp ten jest zatem wielojęzyczny. Trybunał w ramach swoich zadań jest bowiem zobowiązany do posługiwania się wszystkimi językami urzędowymi Unii Europejskiej. W ramach postępowania stosuje on zracjonalizowaną wielojęzyczność, a następnie zapewnia rozpowszechnienie orzecznictwa we wszystkich językach urzędowych Unii.
Wielojęzyczny system Trybunału opiera się na określeniu języka postępowania dla każdej sprawy. We wszystkich rodzajach postępowań (postępowanie prejudycjalne, skarga bezpośrednia, odwołanie) jest to język, w którym sporządzane jest pismo wszczynające postępowanie w sprawie (dokument rozpoczynający postępowanie: wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, skarga lub odwołanie), które określa język postępowania. Jedyny wyjątek: postępowanie w sprawie wydania opinii Trybunału, ponieważ wszystkie języki urzędowe są językami postępowania.
Każdy z języków urzędowych Unii Europejskiej może zatem być językiem postępowania. Na przykład w postępowaniu prejudycjalnym pismo wszczynające postępowanie (lub jego streszczenie) jest tłumaczone na wszystkie języki urzędowe. Ponadto wielojęzyczność pojawia się w trakcie postępowania (etap pisemny, a następnie etap ustny), nie w pełnym wymiarze (z wyjątkiem procedur w sprawie wydania opinii Trybunału), ale w zależności od języka postępowania, jakości i biegłości językowej uczestników postępowania i członków składu orzekającego (jednostka sądu tworzącego Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, gdy orzeka on w zawisłej przed nim sprawie).
Na pisemnym etapie postępowania wymieniane pomiędzy stronami pisma procesowe są co do zasady sporządzane przez ich autora w języku postępowania. Państwa członkowskie posługują się w postępowaniu swoim językiem urzędowym lub jednym ze swoich języków urzędowych, a ich pisma są następnie tłumaczone przez służby Trybunału na język postępowania. We wszystkich sprawach pisma procesowe są tłumaczone na język narad, obecnie jest to język francuski, tak aby umożliwić składowi orzekającemu zapoznanie się z nimi.
Na ustnym etapie postępowania, tj. podczas rozpraw, obowiązuje ta sama zasada: językiem, w którym odbywa się rozprawa, jest język postępowania. W rozprawie uczestniczą jednak uczestnicy (strony, sędziowie, rzecznik generalny, przedstawiciele państw członkowskich itp.), których języki ojczyste są różne. Dlatego konieczne jest tłumaczenie ustne. Jest ono zawsze zapewnione z języka postępowania i na ten język, w języku narady oraz w języku państw członkowskich, które zapowiedziały swój udział w rozprawie. Może ono być również zapewnione z języka jednego lub więcej członków składu orzekającego i na ten język. Określenie języków, z których i na które wykonywane są tłumaczenia ustne podczas rozpraw, odpowiada zatem bardzo praktycznym względom. Jedynie procedura wydawania opinii Trybunału obejmuje tłumaczenie ze wszystkich języków i na wszystkie te języki.
Duża liczba spraw wnoszonych do Trybunału wymaga zaangażowania rzecznika generalnego, który przedstawia opinie składowi orzekającemu. W praktyce są one sporządzane, a następnie odczytywane, na posiedzeniu jawnym w jednym z sześciu języków najczęściej używanych przez służby Trybunału. Opinie rzeczników generalnych są tłumaczone na wszystkie języki urzędowe i publikowane wraz z orzeczeniem w Zbiorze Orzeczeń Trybunału.
Etap narady odbywa się co do zasady w jednym języku, obecnie w języku francuskim, po czym skład orzekający podpisuje orzeczenie kończące postępowanie sporządzone w języku postępowania. Orzeczenie to jest tłumaczone na wszystkie języki urzędowe w ramach wielojęzycznego udostępniania orzecznictwa.
Zobacz także