Ανασκόπηση του έτους

Πρόλογος του Προέδρου

Σε μια τρικυμιώδη παγκόσμια συγκυρία, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης κράτησε σταθερό προσανατολισμό, έχοντας ως πυξίδα την αποστολή που του αναθέτουν οι Συνθήκες στην υπηρεσία της δικαιοσύνης και του κράτους δικαίου. Το θεσμικό όργανο συνέχισε να επιτελεί καθημερινά το έργο του, προστατεύοντας τις θεμελιώδεις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συμβάλλοντας στην οικοδόμηση της κοινής έννομης τάξης των κρατών μελών. Παράλληλα, έθεσε τις απαραίτητες βάσεις για την απρόσκοπτη μελλοντική λειτουργία του.

Το περασμένο έτος σηματοδότησε την έναρξη μιας νέας εποχής όχι μόνο για το ίδιο το θεσμικό όργανο και τις εσωτερικές σχέσεις μεταξύ Δικαστηρίου και Γενικού Δικαστηρίου, αλλά και για τις σχέσεις αμφοτέρων των δικαιοδοτικών οργάνων με τα δικαστήρια των κρατών μελών της Ένωσης. Η μεταβίβαση μέρους της προδικαστικής αρμοδιότητας από το Δικαστήριο στο Γενικό Δικαστήριο αποτελεί σημαντικό βήμα στην εξέλιξη της δικαιοδοτικής δομής της Ένωσης. Η καλύτερη κατανομή του φόρτου εργασίας μεταξύ τους αναμένεται να ωφελήσει τους διαδίκους, καθώς το Δικαστήριο θα μπορέσει να επικεντρωθεί περισσότερο στον ρόλο του ως συνταγματικού και ανωτάτου δικαστηρίου της Ένωσης. Πρόκειται για μια βαθιά μεταρρυθμιστική τομή, η οποία κατέστη δυνατή χάρη στην αγαστή και αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ του Δικαστηρίου και του Γενικού Δικαστηρίου καθ' όλη τη διάρκεια της σχετικής διαδικασίας, από την κατάρτιση του αιτήματος που απευθύνθηκε στον ενωσιακό νομοθέτη για τροποποίηση του Οργανισμού του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέχρι την πρακτική υλοποίηση του όλου εγχειρήματος. Για την επιτυχή του ολοκλήρωση εργάστηκαν από κοινού οι Γραμματείες των δύο δικαιοδοτικών οργάνων και οι εμπλεκόμενες Υπηρεσίες του θεσμικού οργάνου, προκειμένου το Γενικό Δικαστήριο να είναι σε θέση να διαχειριστεί υπό τις βέλτιστες συνθήκες τη νέα αυτήν κατηγορία υποθέσεων.

Ένα άλλο ορόσημο ήταν ο εορτασμός από το θεσμικό όργανο, τον Μάιο του 2024, της εικοστής επετείου από τη διεύρυνση η οποία υπήρξε η σημαντικότερη στην ιστορία της Ένωσης, τόσο βάσει του αριθμού των πολιτών και των κρατών που ενσωματώθηκαν στην Ένωση όσο και λόγω της συμβολικής της διάστασης. Ο εορτασμός έλαβε τη μορφή ημερίδας στο πλαίσιο της οποίας αναδείχθηκε η σπουδαιότητα της ένταξης δέκα νέων κρατών μελών και τονίστηκε ο εμπλουτισμός της κοινής μας κληρονομιάς με ποικίλες εθνικές ιστορίες, πολιτισμικές περγαμηνές και νομικές παραδόσεις. Γεφυρώνοντας την Ανατολική και τη Δυτική Ευρώπη σε μια ιστορική κοινή συνταγματική πορεία, η συγκεκριμένη διεύρυνση κατέδειξε επίσης με απτό και εμφατικό τρόπο ότι το ιδανικό της ειρήνης το οποίο πρεσβεύει η Ένωση βρίσκεται στον πυρήνα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Για το θεσμικό όργανο, το 2024 σημαδεύτηκε από μία ακόμη μερική, πλην όμως εκτεταμένη, ανανέωση της σύνθεσης του Δικαστηρίου, καθώς ορκίστηκαν και ανέλαβαν καθήκοντα εννέα Μέλη, εκ των οποίων πέντε ήταν προηγουμένως δικαστές στο Γενικό Δικαστήριο. Η ευρεία αυτή αναδιοργάνωση, ενόψει της οποίας εκδόθηκε πολύ μεγάλος αριθμός δικαστικών αποφάσεων στις 4 Οκτωβρίου 2024, απαίτησε άψογη οργάνωση προκειμένου να γίνει υπό τους καλύτερους δυνατούς όρους η υποδοχή των νέων Μελών και των υπαλλήλων των ιδιαίτερων γραφείων τους, καθώς και προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις της στην εύρυθμη λειτουργία του Δικαστηρίου.

Στρέφοντας το βλέμμα προς το 2025, οι προκλήσεις για το θεσμικό όργανο είναι πολλές και συναρπαστικές. Οι άμεσες προτεραιότητες περιλαμβάνουν τις εξωτερικές του σχέσεις, την αναμόρφωση του ιστοτόπου και της μηχανής αναζήτησης της νομολογίας του, καθώς και την προγραμματισμένη εγκαινίαση ενός διαδικτυακού τηλεοπτικού καναλιού αφιερωμένου στις δραστηριότητές του. Στόχος των πρωτοβουλιών αυτών είναι να καλύπτονται όσο το δυνατόν πληρέστερα οι ανάγκες των επαγγελματιών του νομικού κλάδου, αλλά και να εκπληρώνεται ο πρωταρχικός σκοπός της εξοικείωσης του κοινού με την ευρωπαϊκή δικαιοσύνη, ώστε να μπορούν οι πολίτες να κατανοούν ευχερέστερα τον ρόλο και τις αποφάσεις της. Ανοικτό παραμένει ωστόσο και το μέτωπο της διαμόρφωσης των μεθόδων εργασίας μας για το μέλλον, καθώς συνεχίζεται η διερεύνηση των πιθανών χρήσεων της τεχνητής νοημοσύνης και εντατικοποιούνται οι εργασίες εκπόνησης του προγράμματος πληροφορικής για το ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης υποθέσεων. Απώτερος στόχος εξακολουθεί να είναι η βελτίωση της αποτελεσματικότητας ώστε να αντιμετωπιστεί ο ολοένα αυξανόμενος αριθμός των υποθέσεων, χωρίς να θυσιαστεί στο ελάχιστο η ποιότητα της απονομής δικαιοσύνης σύμφωνα με τις υψηλές προδιαγραφές που διέπουν συνολικά τη δικαιοδοτική μας δραστηριότητα.