Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej gwarantem ochrony prawa Unii
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest jedną z siedmiu instytucji europejskich.
Jako instytucja sądowa Unii ma on za zadanie zapewniać poszanowanie prawa Unii poprzez czuwanie nad jednolitą wykładnią i jednolitym stosowaniem traktatów, jak również poprzez kontrolę zgodności z prawem aktów przyjmowanych przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii.
Poprzez swe orzecznictwo Trybunał przyczynia się do ochrony wartości Unii i uczestniczy w procesie integracji europejskiej.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej składa się z dwóch sądów: Trybunału Sprawiedliwości i Sądu.
Przedmowa Prezesa
W skomplikowanym kontekście globalnym Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej nie zbaczał z kursu w realizacji nadanej mu przez traktaty misji na rzecz sprawiedliwości i prymatu prawa.
Koen Lenaerts
Prezes Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
W skomplikowanym kontekście globalnym Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej nie zbaczał z kursu w realizacji nadanej mu przez traktaty misji na rzecz sprawiedliwości i prymatu prawa. Na co dzień kontynuował dzieło ochrony podstawowych wartości Unii Europejskiej i przyczyniał się do budowy wspólnego dla państw członkowskich porządku prawnego. Położył również nowe główne fundamenty pod swoją działalność w nadchodzących latach.
Miniony rok zapoczątkował nową erę dla całej instytucji oraz w działalności sądowniczej Trybunału Sprawiedliwości oraz Sądu, a także dla stosunków między tymi dwoma sądami a sądami państw członkowskich Unii. Częściowe przekazanie Sądowi przez Trybunał właściwości do orzekania w trybie prejudycjalnym było ważnym etapem kształtowania unijnej struktury sądowniczej. Dzięki temu zostanie zapewnione, w interesie stron sporów, lepsze rozłożenie ciężaru pracy między dwoma sądami, co umożliwi Trybunałowi Sprawiedliwości skoncentrowanie się w większym stopniu na jego roli sądu konstytucyjnego i sądu najwyższego Unii. Ta głęboka reforma była możliwa dzięki kolegialnej i skutecznej współpracy między oboma sądami przez cały czas jej realizacji, począwszy od przygotowania wniosku do prawodawcy Unii o zmianę statutu, a skończywszy na jej faktycznym wdrożeniu. Wdrożenie to przeprowadzono w ścisłej współpracy między sekretariatami i właściwymi służbami instytucji, zmierzającej do tego, by stworzyć Sądowi optymalne warunki postępowania z tą nową kategorią sporów.
Ponadto w maju 2024 r. Trybunał obchodził 20. rocznicę największego rozszerzenia Unii, zarówno pod względem liczby obywateli i państw, których to rozszerzenie objęło, jak i jego wymiaru symbolicznego. Obchody przybrały formę kolokwium uwidaczniającego, jak przystąpienie dziesięciu nowych państw wzbogaciło nasze wspólne dziedzictwo, oferując nową różnorodność narodowej historii, kultury i tradycji prawnej. Rozszerzenie to, jednoczące dwie połowy kontynentu – Wschód i Zachód – w historycznym wspólnym konstytucyjnym przedsięwzięciu, ukazało również konkretnie i dobitnie, że ideał pokoju uosabiany przez Unię jest sercem procesu integracji europejskiej.
Z organizacyjnego punktu widzenia 2024 r. upłynął pod znakiem kolejnego znacznego częściowego odnowienia składu Trybunału Sprawiedliwości. Ślubowanie złożyło dziewięciu nowych członków, z których pięciu było wcześniej sędziami Sądu. Ta poważna reorganizacja, poprzedzona bardzo dużą liczbą wyroków ogłoszonych w dniu 4 października 2024 r., wymagała niezawodnej organizacji tworzącej jak najlepsze warunki dla przyjęcia członków i ich gabinetów oraz ograniczającej do minimum zakłócenia w prowadzonej przez instytucję działalności.
Wybiegając wzrokiem w 2025 r., przed całą instytucją stoją ekscytujące wyzwania. Będą one dotyczyć stosunków zewnętrznych, przekształcenia strony internetowej i wyszukiwarki orzecznictwa oraz planowanego uruchomienia strony telewizji internetowej poświęconej działalności Trybunału. Projekty te powstaną na potrzeby przedstawicieli zawodów prawniczych, ale będą się także przyczyniać do realizacji podstawowego celu, jakim jest przybliżenie wymiaru sprawiedliwości obywatelom, aby pomóc im zrozumieć jego rolę i rozstrzygnięcia. Wyzwania będą jednak dotyczyć również naszych przyszłych metod pracy, w tym kontynuacji prac nad potencjalnymi zastosowaniami sztucznej inteligencji i nad oprogramowaniem do zintegrowanego systemu zarządzania postępowaniami. Działania te będą prowadzone w celu umożliwienia naszej instytucji zwiększenia wydajności w obliczu wzrostu liczby spraw, przy jednoczesnym zachowaniu najwyższej jakości wymaganej przez powierzoną Trybunałowi misję na rzecz sprawiedliwości, w poszanowaniu wszystkich imperatywów, które leżą u jej podstaw.
