Ως εκ τούτου, εναπόκειται στο θεσμικό μας όργανο να αντλήσει όλα τα διδάγματα από την εμπειρία της διαχείρισης της πανδημίας και να εδραιώσει τα κεκτημένα που αποκτήθηκαν όσον αφορά τη λειτουργία του και τις σχέσεις του με τους εθνικούς δικαστές, αλλά και με την κοινή γνώμη σε ολόκληρη την Ένωση.
Το έτος 2021, το Δικαστήριο και το προσωπικό του κλήθηκαν να συμβιβαστούν με την παράταση των υγειονομικών μέτρων και περιορισμών που λειτούργησαν ως κυματοθραύστης για τα διαδοχικά κύματα της πανδημίας της νόσου Covid-19. Το προσωπικό του Δικαστηρίου κατόρθωσε, παρά ταύτα, να διασφαλίσει τη συνέχιση του έργου του στην υπηρεσία της ευρωπαϊκής δικαιοσύνης, αξιοποιώντας τα διδάγματα και τις νέες πρακτικές που εφαρμόστηκαν από τις απαρχές της εκδήλωσης της πανδημίας το 2020, χάρη στη χρήση μεθόδων εργασίας και επικοινωνίας εξ αποστάσεως. Οι σημαντικές προσπάθειες που κατέβαλε το θεσμικό όργανο για τον σχεδιασμό και τη θέση σε εφαρμογή ενός συστήματος τηλεδιάσκεψης που καθιστά δυνατή την εξ αποστάσεως διεξαγωγή επ’ ακροατηρίου συζητήσεων ενώπιον αμφοτέρων των δικαιοδοτικών οργάνων, με ταυτόχρονη μάλιστα διερμηνεία, απέφεραν καρπούς και επιβραβεύθηκαν με το Βραβείο χρηστής διοίκησης για την αριστεία στην καινοτομία και τον μετασχηματισμό, το οποίο απένειμε στο Δικαστήριο η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια.
Κομβικό σημείο του έτους 2021 αποτέλεσε επίσης η σημαντική μερική ανανέωση του Δικαστηρίου, με την άφιξη εννέα νέων μελών. Οι ομόλογοί μου με τίμησαν με την ανανέωση της εμπιστοσύνης τους στο πρόσωπό μου επανεκλέγοντάς με ως Πρόεδρο, ενώ ο δικαστής L. Bay Larsen εξελέγη Αντιπρόεδρος μετά την αποχώρηση της R. Silva de Lapuerta. Συγχρόνως, το Γενικό Δικαστήριο υποδέχθηκε με τη σειρά του πέντε νέους δικαστές.
Κατά το έτος αυτό σημειώθηκε εξάλλου αύξηση του αριθμού των υποθέσεων που εισήχθησαν ενώπιον των δύο δικαιοδοτικών οργάνων (1 720 το 2021, έναντι 1 584 το 2020) καθώς και του αριθμού των υποθέσεων που περατώθηκαν (1 723 το 2021, έναντι 1 540 το 2020). Η ποικιλομορφία και ο αντίκτυπος των αποφάσεων που εκδίδονται σε διάφορους τομείς, όπως το κράτος δικαίου, το περιβάλλον, η προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, η κοινωνική προστασία ή ακόμη οι ενισχύσεις που χορηγούνται στο πλαίσιο της υγειονομικής κρίσης, καταδεικνύουν πέραν πάσης αμφιβολίας όχι μόνον ότι το έργο του θεσμικού οργάνου βρίσκεται στην «καρδιά» της σύγχρονης πραγματικότητας αλλά και ότι έχει συγκεκριμένη απήχηση στην καθημερινή ζωή των πολιτών και των επιχειρήσεων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι διαπιστώσεις αυτές συνδέονται αναπόφευκτα με μελλοντικές προκλήσεις.
Πρώτον, ακριβώς η πραγματικότητα αυτή είναι που επιβάλλει στο Δικαστήριο να εστιάσει έτι περισσότερο στην πρωτοβουλία που έχει αναπτύξει ήδη από ετών προκειμένου να έλθει πιο κοντά στους πολίτες, επιδιώκοντας ακόμη μεγαλύτερη διαφάνεια κατά τη λειτουργία του. Υπό το πρίσμα αυτό, βρίσκεται σε εξέλιξη σχέδιο για τη μετάδοση, σε πειραματική βάση, των επ’ ακροατηρίου συζητήσεων του τμήματος μείζονος συνθέσεως μέσω συνεχούς ροής δικτύου (webstreaming). Η ψηφιοποίηση αποτέλεσε τόσο το «κλειδί» για την επιτυχή διαχείριση της υγειονομικής κρίσης όσο και τη λύση απέναντι στους περιορισμούς μετακίνησης λόγω της πανδημίας. Χάρη στη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνογνωσίας, γίναμε αυτόπτες μάρτυρες της κατάρριψης του φράγματος του ψηφιακού κόσμου: ο κανόνας άλλαξε. Ήλθε, επομένως, το πλήρωμα του χρόνου για να καταστεί το Δικαστήριο, χάρη σε αυτές τις τεχνολογικές και κοινωνικές εξελίξεις, ευπρόσιτο σε όλη την Ευρώπη.
Δεύτερον, το θεσμικό όργανο θα εξακολουθήσει να διερευνά όλα τα πιθανά μέτρα για την εξισορρόπηση του φόρτου εργασίας μεταξύ του Δικαστηρίου, το οποίο συγκροτείται από έναν δικαστή ανά κράτος μέλος, και του Γενικού Δικαστηρίου, το οποίο, από τον Σεπτέμβριο και στο εξής, διαθέτει δύο δικαστές ανά κράτος μέλος.
Τρίτον, παρατηρείται μια ευρέως διαδεδομένη τάση αμφισβήτησης του κύρους των δικαστικών αποφάσεων και, σε ορισμένα κράτη μέλη, αμφισβήτησης του ίδιου του εγχειρήματος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και των θεμελιωδών αξιών και αρχών του. Απέναντι σε τέτοιου είδους τάσεις απαιτείται συνεχής επαγρύπνηση όσον αφορά την ποιότητα των αποφάσεων του Δικαστηρίου, την επεξήγησή τους στο κοινό και τη διαφάνεια του έργου του Δικαστηρίου. Μόνον κατ’ αυτόν τον τρόπο μπορεί να διασφαλιστεί ότι ο καθένας θα είναι σε θέση να αντιληφθεί πλήρως και εις βάθος τον ρόλο της ευρωπαϊκής δικαιοσύνης: ότι δηλαδή πρόκειται, σε κάθε περίπτωση, για θεματοφύλακα της τήρησης των κανόνων δικαίου.
Ως εκ τούτου, εναπόκειται στο θεσμικό μας όργανο να αντλήσει όλα τα διδάγματα από την εμπειρία της διαχείρισης της πανδημίας και να εδραιώσει τα κεκτημένα που αποκτήθηκαν όσον αφορά τη λειτουργία του και τις σχέσεις του με τους εθνικούς δικαστές, αλλά και με την κοινή γνώμη σε ολόκληρη την Ένωση. Η επιδίωξη των στόχων αυτών θα βρίσκεται στο επίκεντρο και κατά το 2022, έτος εορτασμού και διοργάνωσης ποικίλων εκδηλώσεων και δράσεων επ’ αφορμή της 70ής επετείου από την ίδρυση του Δικαστηρίου.
