A | Επιλογή από τις σημαντικότερες αποφάσεις της χρονιάς

Κράτος δικαίου



Γιατί υπάρχει το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Βλ. βίντεο στο YouTube


Τόσο ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και η Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση αναφέρονται ρητώς στο κράτος δικαίου, μία από τις κοινές αξίες των κρατών μελών επί των οποίων θεμελιώνεται η Ένωση. Το Δικαστήριο καλείται ολοένα και συχνότερα να αποφανθεί επί του ζητήματος του σεβασμού του κράτους δικαίου από τα κράτη μέλη, είτε στο πλαίσιο προσφυγών λόγω παραβάσεως τις οποίες ασκεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά των κρατών μελών είτε στο πλαίσιο αιτήσεων προδικαστικής αποφάσεως που υποβάλλονται από τα εθνικά δικαστήρια. Στην περίπτωση αυτή, το Δικαστήριο οφείλει να εξετάζει κατά πόσον η εν λόγω θεμελιακή αξία γίνεται σεβαστή σε εθνικό επίπεδο, ιδίως όσον αφορά τη δικαστική εξουσία και, κυρίως, στο πλαίσιο της διαδικασίας διορισμού ή του πειθαρχικού καθεστώτος των δικαστών.

  • Το Δικαστήριο έκρινε ότι οι διαδοχικές τροποποιήσεις του πολωνικού νόμου περί του Εθνικού Δικαστικού Συμβουλίου, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα την κατάργηση του αποτελεσματικού δικαστικού ελέγχου των αποφάσεων του εν λόγω Συμβουλίου με τις οποίες προτείνεται στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ο διορισμός υποψηφίων σε θέσεις δικαστών του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ενδέχεται να συνιστούν παράβαση του δικαίου της Ένωσης. Διευκρίνισε ότι, σε περίπτωση που αποδειχθεί η παράβαση, η αρχή της υπεροχής του δικαίου της Ένωσης επιβάλλει στο εθνικό δικαστήριο να αφήσει ανεφάρμοστες τις τροποποιήσεις αυτές.
    Απόφαση Α.Β. κ.λπ. της 2ας Μαρτίου 2021 (C‑824/18)

  • Μαλτέζικη ένωση για την προώθηση της προστασίας της δικαιοσύνης και του κράτους δικαίου προσέβαλε, ενώπιον του Prim’Awla tal-Qorti Ċivili – Ġurisdizzjoni Kostituzzjonali (πρώτου τμήματος του πολιτικού δικαστηρίου, δικάζοντος ως Συνταγματικό Δικαστήριο, Μάλτα), τη διαδικασία διορισμού των Μαλτέζων δικαστών, όπως αυτή ρυθμίζεται από το Σύνταγμα. Το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν αντιβαίνουν στο δίκαιο της Ένωσης εθνικές διατάξεις κράτους μέλους οι οποίες παρέχουν στον Πρωθυπουργό αποφασιστική εξουσία κατά τη διαδικασία διορισμού των δικαστών, προβλέποντας συγχρόνως την παρέμβαση ανεξάρτητου οργάνου επιφορτισμένου με την αξιολόγηση των υποψηφίων και την παροχή γνώμης.
    Απόφαση Repubblika κατά II-Prim Ministru της 20ής Απριλίου 2021 (C‑896/19)

  • Το Δικαστήριο αποφάνθηκε επί σειράς ρουμανικών μεταρρυθμίσεων σχετικών με την οργάνωση του συστήματος απονομής δικαιοσύνης, με το πειθαρχικό καθεστώς των δικαστικών λειτουργών καθώς και με την αστική ευθύνη του Δημοσίου και την προσωπική ευθύνη των δικαστών σε περιπτώσεις δικαστικής πλάνης. Εκτιμώντας ότι οι μεταρρυθμίσεις αυτές ενδέχεται να παραβιάζουν το δίκαιο της Ένωσης ως προς ορισμένες πτυχές τους, όπως η ίδρυση εξειδικευμένης υπηρεσίας της εισαγγελίας με αντικείμενο υποθέσεις στις οποίες εμπλέκονται δικαστές, οι προϋποθέσεις για τη στοιχειοθέτηση της προσωπικής ευθύνης των δικαστών καθώς και ο σεβασμός των διαδικαστικών τους δικαιωμάτων, το Δικαστήριο υπενθύμισε ότι η αρχή της υπεροχής του δικαίου της Ένωσης αντιτίθεται σε εθνική νομοθεσία, όπως ερμηνεύεται από το Συνταγματικό Δικαστήριο, η οποία στερεί από κατώτερο δικαστήριο το δικαίωμα να αφήσει ανεφάρμοστη εθνική διάταξη την οποία κρίνει αντίθετη προς το δίκαιο της Ένωσης.
    Απόφαση Asociaţia «Forumul Judecătorilor din România» κ.λπ. κατά Inspecţia Judiciară κ.λπ. της 18ης Μαΐου 2021 (C‑83/19 κ.λπ.)

  • Το Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή της Ουγγαρίας κατά του ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με το οποίο κινήθηκε η διαδικασία διαπίστωσης της ύπαρξης σαφούς κινδύνου σοβαρής παραβίασης, από το κράτος μέλος αυτό, των αξιών επί των οποίων θεμελιώνεται η Ένωση. Η διαδικασία αυτή μπορεί να καταλήξει στην αναστολή ορισμένων δικαιωμάτων που απορρέουν από την ιδιότητα του εν λόγω κράτους ως μέλους της Ένωσης. Εφαρμόζοντας τον εσωτερικό κανονισμό του, ο οποίος προβλέπει ότι για την έγκριση ή την απόρριψη ενός κειμένου υπολογίζονται μόνον οι ψήφοι «υπέρ» και «κατά» (εκτός από τις περιπτώσεις για τις οποίες οι Συνθήκες προβλέπουν ειδική πλειοψηφία), το Κοινοβούλιο έλαβε υπόψη, κατά την καταμέτρηση των ψήφων επί του επίμαχου ψηφίσματος, μόνον τις θετικές και τις αρνητικές ψήφους των μελών του και απέκλεισε τις αποχές. Το Δικαστήριο έκρινε ότι, κατά τον υπολογισμό των ψηφισάντων για την έγκριση του ψηφίσματος, το Κοινοβούλιο ορθώς δεν συνυπολόγισε τις αποχές, αντιθέτως προς όσα ισχυριζόταν η Ουγγαρία στην προσφυγή ακυρώσεως.
    Απόφαση Ουγγαρία κατά Κοινοβουλίου της 3ης Ιουνίου 2021 (C‑650/18)

  • Το Δικαστήριο έκρινε ότι το πειθαρχικό καθεστώς που ισχύει για τους δικαστές του Sąd Najwyższy (Ανωτάτου Δικαστηρίου, Πολωνία) και τους δικαστές των τακτικών δικαστηρίων δεν συνάδει με το δίκαιο της Ένωσης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε προσφύγει στο Δικαστήριο για να διαπιστωθεί ότι, με το νέο αυτό πειθαρχικό καθεστώς και ιδίως με τη σύσταση ενός νέου πειθαρχικού τμήματος στο Ανώτατο Δικαστήριο, η Πολωνία είχε παραβιάσει το δίκαιο της Ένωσης. Το Δικαστήριο δέχθηκε όλες τις αιτιάσεις που προέβαλε η Επιτροπή: λαμβανομένων υπόψη του γενικότερου πλαισίου μείζονος σημασίας μεταρρυθμίσεων που επηρέασαν πρόσφατα την πολωνική δικαστική εξουσία και του συνδυασμού παραγόντων που περιβάλλουν τη συγκρότηση αυτού του νέου τμήματος, το Δικαστήριο διαπίστωσε ιδίως ότι το εν λόγω τμήμα δεν προσφέρει όλες τις εγγυήσεις αμεροληψίας και ανεξαρτησίας και δεν προστατεύεται από την άμεση ή έμμεση άσκηση επιρροής εκ μέρους της πολωνικής νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας.
    Απόφαση Επιτροπή κατά Πολωνίας της 15ης Ιουλίου 2021 (C‑791/19)

  • Το Δικαστήριο έκρινε ότι η μετάθεση δικαστή σε άλλο δικαστήριο ή η μετακίνησή του σε άλλο τμήμα του ίδιου δικαστηρίου δίχως τη συγκατάθεσή του είναι ικανές να θίξουν τις αρχές της ισοβιότητας και της ανεξαρτησίας των δικαστών. Επιπλέον, πρέπει να θεωρηθεί ανυπόστατη η διάταξη με την οποία ένα δικαστήριο, αποφαινόμενο σε τελευταίο βαθμό και σε μονομελή δικαστικό σχηματισμό, απέρριψε την προσφυγή δικαστή μετατεθέντος παρά τη θέλησή του, εάν ο διορισμός του δικαστή που αποφάνθηκε ως μονομελής σχηματισμός πραγματοποιήθηκε κατά πρόδηλη παράβαση θεμελιωδών κανόνων που διέπουν τη συγκρότηση και τη λειτουργία του οικείου δικαιοδοτικού συστήματος.
    Απόφαση W. Ż. (Τμήμα εκτάκτου ελέγχου και δημόσιων υποθέσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου – Διορισμός) της 6ης Οκτωβρίου 2021 (C‑487/19)

  • Το Δικαστήριο έκρινε ότι η ανεξαρτησία και η αμεροληψία των δικαστών καθώς και το τεκμήριο αθωότητας ενδέχεται να υπονομεύονται από το καθεστώς που ισχύει στην Πολωνία, στο πλαίσιο του οποίου ο Υπουργός Δικαιοσύνης δύναται να αποσπά δικαστές σε ανώτερα ποινικά δικαστήρια και να θέτει τέρμα στην απόσπαση ανά πάσα στιγμή χωρίς αιτιολογημένη απόφαση. Η έλλειψη κριτηρίων για τις εν λόγω αποσπάσεις εγκυμονεί τον κίνδυνο πολιτικού ελέγχου του περιεχομένου των δικαστικών αποφάσεων, κατά μείζονα λόγο δοθέντος ότι ο Υπουργός αναλαμβάνει και τα καθήκοντα γενικού εισαγγελέα.
    Απόφαση Ποινικές διαδικασίες κατά WB κ.λπ. της 16ης Νοεμβρίου 2021 (C‑748/19 κ.λπ.)

  • Το Δικαστήριο εξέτασε διάφορες υποθέσεις επ’ αφορμή των εκτεταμένων δικαστικών μεταρρυθμίσεων στον τομέα της καταπολέμησης της διαφθοράς στη Ρουμανία. Τέθηκε, μεταξύ άλλων, το ερώτημα κατά πόσον η εφαρμογή της νομολογίας που απορρέει από διάφορες αποφάσεις του ρουμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου σχετικά με τους κανόνες ποινικής δικονομίας που εφαρμόζονται στην απάτη και τη διαφθορά ενδέχεται να παραβιάζει το δίκαιο της Ένωσης. Το Δικαστήριο επιβεβαίωσε εκ νέου ότι η υπεροχή του δικαίου της Ένωσης επιβάλλει να έχουν τα εθνικά δικαστήρια την εξουσία να αφήνουν ανεφάρμοστη απόφαση συνταγματικού δικαστηρίου που είναι αντίθετη προς το δίκαιο της Ένωσης, χωρίς τούτο να επισύρει την πειθαρχική ευθύνη των εθνικών δικαστών. Το δίκαιο της Ένωσης αντιτίθεται στην εφαρμογή της νομολογίας συνταγματικού δικαστηρίου που καταλήγει στην ακύρωση αποφάσεων που εκδίδονται από δήθεν παράτυπα συγκροτημένους δικαστικούς σχηματισμούς, στο μέτρο που η ακύρωση αυτή, σε συνδυασμό με τις εθνικές διατάξεις περί παραγραφής, εγκυμονεί συστημικό κίνδυνο ατιμωρησίας των πραγματικών περιστατικών τα οποία στοιχειοθετούν σοβαρά αδικήματα που αφορούν απάτη.
    Απόφαση Euro Box Promotion κ.λπ. της 21ης Δεκεμβρίου 2021 (C‑357/19 κ.λπ.)

  • Κατόπιν προδικαστικής παραπομπής ουγγρικού δικαστηρίου, το Δικαστήριο αποφάνθηκε επί της συμβατότητας της ουγγρικής νομοθεσίας με την οδηγία της Ένωσης σχετικά με το δικαίωμα σε διερμηνεία και μετάφραση κατά την ποινική διαδικασία. Δεδομένου ότι το Ανώτατο Δικαστήριο της Ουγγαρίας είχε κρίνει ότι η υποβολή αιτήσεως προδικαστικής αποφάσεως στο Δικαστήριο ήταν μη σύννομη, το Δικαστήριο επιβεβαίωσε εκ νέου ότι το σύστημα συνεργασίας μεταξύ των εθνικών δικαστηρίων και του Δικαστηρίου δεν επιτρέπει σε ανώτατο εθνικό δικαστήριο να διαπιστώσει ότι αίτηση προδικαστικής αποφάσεως υποβληθείσα από κατώτερο δικαστήριο είναι μη σύννομη. Περαιτέρω, το δίκαιο της Ένωσης αντιτίθεται στην κίνηση πειθαρχικής διαδικασίας κατά εθνικού δικαστή για τον λόγο ότι υπέβαλε στο Δικαστήριο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως: μια τέτοια πειθαρχική διαδικασία ενέχει τον κίνδυνο να αποτρέψει το σύνολο των εθνικών δικαστηρίων από την υποβολή αιτήσεων προδικαστικής αποφάσεως, γεγονός που θα υπονόμευε την ομοιόμορφη εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης.
    Απόφαση IS της 23ης Νοεμβρίου 2021 (C‑564/19)

Ανταγωνισμός



Γενικό Δικαστήριο της ΕΕ – Εξασφαλίζοντας την τήρηση του δικαίου της Ένωσης από τα θεσμικά όργανά της
Βλ. βίντεο στο YouTube

Η Ευρωπαϊκή Ένωση εφαρμόζει κανόνες για την προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμού. Απαγορεύονται οι πρακτικές που έχουν ως αντικείμενο ή ως σκοπό την παρεμπόδιση, τον περιορισμό ή τη νόθευση του ανταγωνισμού εντός της εσωτερικής αγοράς. Ειδικότερα, το δίκαιο της Ένωσης απαγορεύει τη σύναψη ορισμένων συμφωνιών ή την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ μιας επιχείρησης και των ανταγωνιστών της που μπορεί να έχουν τέτοιο αντικείμενο ή να αποβλέπουν σε τέτοιον σκοπό. Απαγορεύεται επίσης η καταχρηστική εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσης σε ορισμένη αγορά. Συγχρόνως, ο κανονισμός περί ελέγχου των συγκεντρώσεων αποσκοπεί στο να αποτρέψει τη δημιουργία ή την ενίσχυση δεσπόζουσας θέσης μέσω της εξαγοράς ή της συγχώνευσης επιχειρήσεων.

  • Το Γενικό Δικαστήριο επικύρωσε την απόφαση της Επιτροπής να επιβάλει συνολικό πρόστιμο ύψους περίπου 254 εκατομμυρίων ευρώ σε διάφορες ιαπωνικές επιχειρήσεις για τη συμμετοχή τους, κατά τη διάρκεια διαφορετικών περιόδων μεταξύ 1998 και 2012, σε σύμπραξη στην αγορά των ηλεκτρολυτικών πυκνωτών αλουμινίου και τανταλίου, κατασκευαστικών στοιχείων που χρησιμοποιούνται στο σύνολο σχεδόν των ηλεκτρονικών προϊόντων, όπως οι προσωπικοί υπολογιστές και οι ταμπλέτες.
    Αποφάσεις NEC κατά Επιτροπής κ.λπ. της 29ης Σεπτεμβρίου 2021 (T‑341/18 κ.λπ.)

  • Το Γενικό Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή της πολυεθνικής εταιρίας τηλεπικοινωνιών και καλωδιακής τηλεόρασης Altice Europe κατά της απόφασης της Επιτροπής με την οποία της επιβλήθηκε, στο πλαίσιο της εξαγοράς της PT Portugal, συνολικό πρόστιμο ύψους 124,5 εκατομμυρίων ευρώ. Η Επιτροπή προσήψε στην Altice Europe, αφενός, ότι είχε αθετήσει την υποχρέωση κοινοποίησης της συγκέντρωσης και, αφετέρου, ότι δεν είχε συμμορφωθεί με την απαγόρευση πραγματοποίησης της συγκέντρωσης πριν από την κοινοποίησή της στην Επιτροπή και πριν από την έγκρισή της από την τελευταία. Ωστόσο, το Γενικό Δικαστήριο διέταξε να μειωθεί κατά 6,22 εκατομμύρια ευρώ το ποσό του προστίμου κατά το μέρος που αφορά την αθέτηση της υποχρέωσης κοινοποίησης της συγκέντρωσης.
    Απόφαση Altice Europe κατά Επιτροπής της 22ας Σεπτεμβρίου 2021 (T‑425/18)

  • Το Γενικό Δικαστήριο επικύρωσε τις αποφάσεις της Επιτροπής με τις οποίες εγκρίθηκαν οι συγκεντρώσεις που συνδέονταν με την απόκτηση από την easyJet και από τη Lufthansa ορισμένων στοιχείων του ενεργητικού του ομίλου Air Berlin. Το Γενικό Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή την οποία είχε ασκήσει η αεροπορική εταιρία Polskie Linie Lotnicze «LOT», ανταγωνίστρια των δύο εταιριών που συμμετείχαν στις συγκεντρώσεις, υπογραμμίζοντας ότι η Επιτροπή καλώς εντόπισε τις σχετικές αγορές ανά ζεύγη πόλεων από ή προς τους αερολιμένες με τους οποίους συνδέονταν οι χρονοθυρίδες της Air Berlin αντί να εξετάσει εξατομικευμένα εκάστη των αγορών στις οποίες η Air Berlin και αντιστοίχως η Lufthansa και η easyJet ήσαν παρούσες.
    Αποφάσεις Polskie Linie Lotnicze «LOT» κατά Επιτροπής της 20ής Οκτωβρίου 2021 (T‑240/18 και T‑296/18)

  • Το Γενικό Δικαστήριο επικύρωσε την απόφαση της Επιτροπής με την οποία διαπιστώθηκε ότι η Google καταχράστηκε τη δεσπόζουσα θέση της ευνοώντας, μέσω προνομιακής παρουσίασης και τοποθέτησης, τη δική της υπηρεσία σύγκρισης προϊόντων στις σελίδες γενικών αποτελεσμάτων της έναντι των αποτελεσμάτων των ανταγωνιστικών υπηρεσιών σύγκρισης. Το Γενικό Δικαστήριο επιβεβαίωσε επίσης το ποσό του προστίμου, το οποίο είχε καθοριστεί από την Επιτροπή σε 2,42 δισεκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων 523,5 εκατομμύρια ευρώ επιβλήθηκαν στην Google εις ολόκληρον με τη μητρική της εταιρία Alphabet.
    Απόφαση Google και Alphabet κατά Επιτροπής (Google Shopping) της 10ης Νοεμβρίου 2021 (T‑612/17)

  • Μεταξύ 1997 και 1999 η εταιρία Sumal αγόρασε δύο φορτηγά από τη Mercedes Benz Trucks España (MBTE), θυγατρική του ομίλου Daimler, της οποίας μητρική εταιρία είναι η Daimler AG. Με απόφαση του 2016, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπίστωσε ότι η Daimler AG παρέβη του κανόνες του δικαίου της Ένωσης περί απαγόρευσης των συμπράξεων συνάπτοντας, μεταξύ Ιανουαρίου 1997 και Ιανουαρίου 2011, συμφωνίες με δεκατέσσερις άλλους Ευρωπαίους κατασκευαστές φορτηγών για τον καθορισμό των τιμών και την αύξηση των μικτών τιμών των φορτηγών στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ). Κατόπιν της αποφάσεως αυτής, η Sumal άσκησε αγωγή αποζημιώσεως κατά της MBTE για τη ζημία που υπέστη λόγω της σύμπραξης. Το Δικαστήριο έκρινε ότι ο ζημιωθείς από παράβαση του δικαίου του ανταγωνισμού της Ένωσης την οποία διέπραξε μητρική εταιρία δύναται να ζητήσει από τη θυγατρική της τελευταίας την αποκατάσταση των ζημιών που απορρέουν από την παράβαση, θα πρέπει όμως να αποδείξει ότι οι δύο εταιρίες συνιστούσαν οικονομική ενότητα κατά τον χρόνο της παραβάσεως και ότι η θυγατρική δραστηριοποιείται στην αγορά που αφορούσε η παράβαση.
    Απόφαση Sumal της 6ης Οκτωβρίου 2021 (C‑882/19)

Περιβάλλον

Η προστασία της πανίδας και της χλωρίδας, η ρύπανση του αέρα, του εδάφους και των υδάτων καθώς και οι κίνδυνοι που συνδέονται με επικίνδυνες ουσίες αποτελούν προκλήσεις τις οποίες καλείται να αντιμετωπίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω της θέσπισης αυστηρών κανόνων.

  • Στο πλαίσιο προσφυγής λόγω παραβάσεως την οποία άσκησε η Επιτροπή, το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ισπανία όφειλε να λάβει υπόψη την παράνομη άντληση ύδατος και την άντληση ύδατος για την υδροδότηση αστικών περιοχών κατά την εκτίμηση της άντλησης των υπόγειων υδάτων της περιοχής Doñana (Ισπανία), όπου βρίσκεται η μεγαλύτερη προστατευόμενη φυσική περιοχή στην Ευρώπη. Περαιτέρω, κατά το Δικαστήριο, το εν λόγω κράτος μέλος δεν έλαβε τα κατάλληλα μέτρα ώστε να αποφευχθούν οι διαταράξεις οι οποίες προκλήθηκαν στους προστατευόμενους οικοτόπους που βρίσκονται στο εν λόγω φυσικό πάρκο.
    Απόφαση Επιτροπή κατά Ισπανίας της 24ης Ιουνίου 2021 (C‑559/19)

  • Η αλιεία με χρήση ηλεκτρικού ρεύματος απαγορεύθηκε με νέους κανόνες που θέσπισαν το 2019 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Οι Κάτω Χώρες ζήτησαν από το Δικαστήριο να ακυρώσει τις διατάξεις αυτές, υποστηρίζοντας ότι ο νομοθέτης της Ένωσης δεν στηρίχθηκε στις βέλτιστες διαθέσιμες επιστημονικές γνώμες σχετικά με τις περιβαλλοντικές και οικολογικές επιπτώσεις από την εκμετάλλευση της γλώσσας της Βόρειας Θάλασσας. Το Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή και επιβεβαίωσε το κύρος των σχετικών κανόνων: ο νομοθέτης της Ένωσης διαθέτει ευρεία εξουσία εκτίμησης στον οικείο τομέα και δεν υποχρεούται να στηρίζει τη νομοθετική επιλογή του αποκλειστικά σε επιστημονικές και τεχνικές γνώμες.
    Απόφαση Κάτω Χώρες κατά Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 15ης Απριλίου 2021 (C‑733/19)

  • Όσον αφορά την έγκριση της θήρας με ξόβεργες, το Δικαστήριο έκρινε ότι κράτος μέλος (εν προκειμένω η Γαλλία) δεν μπορεί να επιτρέψει τέτοια μέθοδο σύλληψης πτηνών που συνεπάγεται παρεμπίπτουσες συλλήψεις δυνάμενες να προκαλέσουν στα οικεία είδη μη αμελητέες βλάβες. Ο παραδοσιακός χαρακτήρας μιας τέτοιας μεθόδου δεν αρκεί για να αποκλειστεί οποιαδήποτε άλλη ικανοποιητική διαθέσιμη λύση. Το Δικαστήριο διευκρίνισε τις προϋποθέσεις βάσει των οποίων επιτρέπεται η παρέκκλιση από την απαγόρευση την οποία προβλέπει η οδηγία για τα πτηνά σχετικά με τη χρήση ορισμένων μεθόδων σύλληψης προστατευόμενων πτηνών.
    Απόφαση One Voice και Ligue pour la protection des oiseaux (LPO) κατά Ministre de la Transition écologique et solidaire της 17ης Μαρτίου 2021 (C‑900/19)

  • Στο πλαίσιο προσφυγής λόγω παραβάσεως την οποία άσκησε η Επιτροπή κατά της Ουγγαρίας για συστηματική και διαρκή υπέρβαση των οριακών τιμών των σωματιδίων ΑΣ10, το Δικαστήριο έκρινε ότι το εν λόγω κράτος μέλος παρέβη τους κανόνες του δικαίου της Ένωσης σχετικά με την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και επίσης ότι παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει προκειμένου να διασφαλίσει, στο σύνολο της επικράτειάς του, αφενός, τη συμμόρφωση προς τις οριακές τιμές για τις συγκεντρώσεις σωματιδίων ΑΣ10 και, αφετέρου, ότι η περίοδος υπέρβασης των εν λόγω τιμών είναι όσο το δυνατόν συντομότερη.
    Απόφαση Επιτροπή κατά Ουγγαρίας της 3ης Φεβρουαρίου 2021 (C‑637/18)

  • Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Γερμανία παρέβη, μεταξύ 2010 και 2016, την οδηγία σχετικά με την ποιότητα του αέρα υπερβαίνοντας συστηματικά και συνεχώς τις οριακές τιμές για το διοξείδιο του αζώτου (NO2). Η Γερμανία παρέβη επίσης την υποχρέωση που υπέχει για την έγκαιρη λήψη των κατάλληλων μέτρων ώστε η περίοδος υπέρβασης να είναι όσο το δυνατόν συντομότερη στις σχετικές περιοχές.
    Απόφαση Επιτροπή κατά Γερμανίας της 3ης Ιουνίου 2021 (C‑635/18)

Θεσμικά όργανα

Στα δύο δικαιοδοτικά όργανα της Ένωσης εναπόκειται να εξακριβώνουν αν οι πράξεις (ή η παράλειψη έκδοσης ορισμένων πράξεων) των θεσμικών και λοιπών οργάνων και οργανισμών της Ένωσης είναι σύμφωνες προς το δίκαιο της Ένωσης. Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο και το Γενικό Δικαστήριο είναι εγγυητές της δικαστικής προστασίας των δικαιωμάτων των πολιτών, στο μέτρο που οι αποφάσεις που λαμβάνονται σε επίπεδο Ένωσης αφορούν τους πολίτες άμεσα και ατομικά. Αντιθέτως, μόνον τα εθνικά δικαστήρια είναι αρμόδια να ελέγχουν τη νομιμότητα, υπό το πρίσμα του εθνικού δικαίου, των πράξεων των εθνικών αρχών.

  • Το Γενικό Δικαστήριο ακύρωσε την απόφαση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) να μην παράσχει μερική πρόσβαση στην τελική έκθεση της έρευνάς της σχετικά με έργα δημόσιου φωτισμού τα οποία είχε πραγματοποιήσει η εταιρία Élios στην Ουγγαρία με χρηματοδοτική συμμετοχή της Ένωσης. Δεδομένου ότι οι ουγγρικές αρχές έχουν ήδη περατώσει τις εθνικές έρευνες σε σχέση με την εν λόγω έκθεση, η μη παροχή πρόσβασης στο ζητούμενο έγγραφο δεν δικαιολογείται πλέον από τον σκοπό περί προστασίας των ερευνητικών δραστηριοτήτων.
    Απόφαση Homoki κατά Επιτροπής της 1ης Σεπτεμβρίου 2021 (T‑517/19)

  • Το Δικαστήριο ακύρωσε τις αποφάσεις του Συμβουλίου όσον αφορά την εφαρμογή της συνολικής και ενισχυμένης συμφωνίας εταιρικής σχέσης η οποία υπεγράφη με την Αρμενία στις 26 Νοεμβρίου 2017. Αποφάνθηκε ότι, μολονότι η συμφωνία εταιρικής σχέσης ενέχει κάποιες πτυχές σχετικές με την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας, εντούτοις τα στοιχεία ή οι δηλώσεις προθέσεως που περιλαμβάνει και τα οποία συνδέονται με την πολιτική αυτή δεν αρκούν προκειμένου να αποτελέσουν αυτοτελές συστατικό στοιχείο της συμφωνίας, ικανό να δικαιολογήσει τον διαχωρισμό της πράξης του Συμβουλίου σε δύο χωριστές αποφάσεις. Αυτός ο διαχωρισμός είχε οδηγήσει, μεταξύ άλλων, στη χρήση του κανόνα ψηφοφορίας της ομοφωνίας για τη μία από τις σχετικές πράξεις και της ειδικής πλειοψηφίας για την άλλη.
    Απόφαση Επιτροπή κατά Συμβουλίου της 2ας Σεπτεμβρίου 2021 (C‑180/20)

  • Το Γενικό Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή της Ρουμανίας κατά της απόφασης της Επιτροπής να καταχωρίσει την πρόταση ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας πολιτών (ΕΠΠ) με τίτλο «Πολιτική συνοχής για την ισότητα των περιφερειών και τη διατήρηση των ιδιαίτερων πολιτιστικών χαρακτηριστικών τους». Το Γενικό Δικαστήριο αποφάνθηκε για πρώτη φορά επί του ζητήματος εάν μπορεί να προσβληθεί με προσφυγή η απόφαση της Επιτροπής περί καταχώρισης τέτοιας πρότασης. Η εν λόγω πρόταση ΕΠΠ είχε υποβληθεί το 2013 στην Επιτροπή, η οποία την απέρριψε αρχικά με την αιτιολογία ότι ευρισκόταν καταφανώς εκτός του πλαισίου των αρμοδιοτήτων της βάσει των οποίων μπορούσε να υποβάλει πρόταση για την έκδοση νομικής πράξης της Ένωσης για την εφαρμογή των Συνθηκών. Το Δικαστήριο ακύρωσε την απόφαση της Επιτροπής, η οποία εν συνεχεία προέβη στην καταχώριση της πρότασης ΕΠΠ με απόφαση της 30ής Απριλίου 2019.
    Απόφαση Ρουμανία κατά Επιτροπής της 10ης Νοεμβρίου 2021 (T‑495/19)

  • Το Γενικό Δικαστήριο αποφάνθηκε σχετικά με το σημείο έναρξης της προθεσμίας για την άσκηση προσφυγής κατά απόφασης αφορώσας πρόσωπο που υπάγεται στον Κανονισμό Υπηρεσιακής Κατάστασης των υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε περίπτωση άκαρπης κοινοποίησης συστημένης επιστολής. Ελλείψει διάταξης που να έχει εφαρμογή στις διαφορές από τον ΚΥΚ και που να προσδιορίζει την αφετηρία του υπολογισμού της προθεσμίας για την άσκηση προσφυγής, όταν δεν παραλαμβάνεται από το ταχυδρομείο η συστημένη επιστολή με απόδειξη παραλαβής, το Γενικό Δικαστήριο επισήμανε ότι η ασφάλεια δικαίου και η ανάγκη να αποφεύγεται κάθε αυθαίρετη διάκριση ή μεταχείριση κατά την απονομή της δικαιοσύνης αντιτίθενται στο τεκμήριο κοινοποίησης κατά την ημερομηνία εκπνοής της προθεσμίας φύλαξης της συστημένης επιστολής που απεστάλη στην κατοικία του ενδιαφερομένου. Τέλος, το Γενικό Δικαστήριο έκρινε ότι, δεδομένου ότι η απόφαση κοινοποιήθηκε με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (το οποίο ο παραλήπτης επιβεβαίωσε αμελλητί ότι παρέλαβε), η προθεσμία για την άσκηση προσφυγής άρχισε να τρέχει από την ημερομηνία κοινοποίησης.
    Απόφαση Barata κατά Κοινοβουλίουτης 3ης Μαρτίου 2021 (T‑723/18)

  • Σε υπόθεση μεταξύ της Δημοκρατίας της Μολδαβίας και μιας ουκρανικής εταιρίας, το Δικαστήριο ερωτήθηκε αν απαίτηση που απορρέει από σύμβαση πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να χαρακτηριστεί ως «επένδυση», κατά την έννοια της Συνθήκης για τον Χάρτη Ενέργειας (ΣΧΕ). Το Δικαστήριο έκρινε ότι η απόκτηση, από επιχείρηση συμβαλλόμενου μέρους της ΣΧΕ, απαίτησης η οποία απορρέει από σύμβαση παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, μη συνδεόμενη με επένδυση, και την οποία κατέχει επιχείρηση κράτους που δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος της εν λόγω Συνθήκης έναντι δημόσιας επιχείρησης άλλου συμβαλλόμενου μέρους της ίδιας Συνθήκης δεν συνιστά «επένδυση», κατά την έννοια της ΣΧΕ. Συγκεκριμένα, απαίτηση απορρέουσα από απλή σύμβαση πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας δεν μπορεί να θεωρηθεί ως δικαίωμα αναλήψεως οικονομικής δραστηριότητας στον ενεργειακό τομέα. Επομένως, μια απλή σύμβαση παροχής ηλεκτρικής ενέργειας την οποία παρήγαν άλλες επιχειρήσεις είναι εμπορική πράξη η οποία δεν μπορεί, αφ’ εαυτής, να αποτελεί επένδυση.
    Απόφαση Μολδαβία κατά Komstroy της 2ας Σεπτεμβρίου 2021 (C‑741/19)

  • Στη γνωμοδότηση που εξέδωσε κατόπιν αιτήσεως του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το Δικαστήριο επισήμανε ότι οι Συνθήκες δεν απαγορεύουν στο Συμβούλιο να αναμείνει την «κοινή συμφωνία» των κρατών μελών πριν προχωρήσει στην έκδοση της αποφάσεως περί σύναψης της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας (καλούμενη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης) από την Ένωση. Το Συμβούλιο, όμως, δεν επιτρέπεται να τροποποιήσει τη διαδικασία σύναψης της Σύμβασης εξαρτώντας τη σύναψη από την προηγούμενη διαπίστωση της ύπαρξης τέτοιας «κοινής συμφωνίας». Το Δικαστήριο διευκρίνισε ποια είναι η κατάλληλη νομική βάση για την έκδοση της απόφασης του Συμβουλίου περί σύναψης του τμήματος της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης το οποίο αποτελεί το αντικείμενο της σχεδιαζόμενης συμφωνίας. Διευκρίνισε επίσης ότι η πράξη σύναψης μπορεί να διαχωριστεί σε δύο διακριτές αποφάσεις εφόσον διαπιστώνεται ότι συντρέχει αντικειμενική ανάγκη.
    Γνωμοδότηση Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης της 6ης Οκτωβρίου 2021 (1/19)

Φορολογία

Προκειμένου να διασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει προβεί σε εναρμόνιση των νομοθεσιών για την επιβολή ορισμένων έμμεσων φόρων, όπως οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης στα ενεργειακά προϊόντα. Συνακόλουθα, με τον καθορισμό ελάχιστων επιπέδων φορολόγησης, π.χ., για τα καύσιμα κινητήρων, μια οδηγία της Ένωσης αποσκοπεί στη μείωση των διαφορών στα εθνικά επίπεδα φορολογίας. Εξάλλου, ακόμη και η επιβολή άμεσων φόρων, η οποία εμπίπτει καταρχήν στην αρμοδιότητα των κρατών μελών, όπως η φορολόγηση των εταιριών, πρέπει να συμμορφώνεται προς τους βασικούς κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και η απαγόρευση των κρατικών ενισχύσεων. Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, εκδόθηκαν αποφάσεις σχετικά με φορολογικές αποφάσεις προέγκρισης («tax rulings») ορισμένων κρατών μελών που είχαν επιφυλάξει σε πολυεθνικές επιχειρήσεις ιδιαίτερη φορολογική μεταχείριση, την οποία η Επιτροπή θεώρησε ασύμβατη με την εν λόγω απαγόρευση.

  • Στο πλαίσιο προσφυγής λόγω παραβάσεως την οποία άσκησε η Επιτροπή, το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ιταλία παραβίασε το δίκαιο της Ένωσης απαλλάσσοντας από τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης τα καύσιμα για την κίνηση σκαφών αναψυχής που ναυλώνονται για ιδιωτική χρήση. Συγκεκριμένα, δεδομένου ότι η οδηγία της Ένωσης προβλέπει ελάχιστα επίπεδα φορολόγησης για τα καύσιμα, η απαλλαγή τους επιτρέπεται μόνον όταν το σκάφος χρησιμοποιείται από τον τελικό χρήστη για εμπορικούς σκοπούς. Το γεγονός ότι η ναύλωση αποτελεί εμπορική δραστηριότητα για τον ναυλωτή δεν ασκεί επιρροή.
    Απόφαση Επιτροπή κατά Ιταλίας της 16ης Σεπτεμβρίου 2021 (C‑341/20)

  • Στο πλαίσιο προσφυγών που άσκησαν το Λουξεμβούργο και η Amazon, το Γενικό Δικαστήριο ακύρωσε την απόφαση της Επιτροπής σύμφωνα με την οποία, μεταξύ 2006 και 2014, το Λουξεμβούργο είχε χορηγήσει στην Amazon EU, με την οποία, μεταξύ 2006 και 2014, το Λουξεμβούργο είχε χορηγήσει στην Amazon EU, η οποία αποτελούσε την εποχή εκείνη το κέντρο πωλήσεων της Amazon για όλη την Ευρώπη και της οποίας η έδρα βρίσκεται στο Λουξεμβούργο, κρατικές ενισχύσεις κατά παράβαση του δικαίου της Ένωσης, επιτρέποντάς της, μέσω φορολογικών αποφάσεων προέγκρισης («tax rulings»), να καταβάλλει αισθητά λιγότερους φόρους σε σύγκριση με άλλες επιχειρήσεις. Κατά την Επιτροπή, το Λουξεμβούργο όφειλε να ανακτήσει από την Amazon αδικαιολόγητα φορολογικά πλεονεκτήματα ύψους περίπου 250 εκατομμυρίων ευρώ, πλέον τόκων. Στην απόφασή του, το Γενικό Δικαστήριο έκρινε ότι η Επιτροπή δεν είχε αποδείξει επαρκώς ότι το φορολογητέο εισόδημα της Amazon EU είχε μειωθεί με τεχνητό τρόπο λόγω της υπερτίμησης της αμοιβής που κατέβαλλε σε άλλη επιχείρηση του ομίλου Amazon για τη χρήση ορισμένων δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας.
    Απόφαση Λουξεμβούργο και Amazon κατά Επιτροπής της 12ης Μαΐου 2021 (T‑816/17 κ.λπ.)

  • Το Γενικό Δικαστήριο απέρριψε τις προσφυγές που άσκησαν το Λουξεμβούργο και ο προμηθευτής ενέργειας Engie κατά της απόφασης με την οποία η Επιτροπή διαπίστωσε ότι το Λουξεμβούργο είχε χορηγήσει στην Engie κρατικές ενισχύσεις κατά παράβαση του δικαίου της Ένωσης, επιτρέποντας, μέσω φορολογικών αποφάσεων προέγκρισης («tax rulings»), σε δύο εταιρίες του ομίλου αυτού που εδρεύουν στο Λουξεμβούργο να αποφεύγουν τον φόρο για το σύνολο σχεδόν των κερδών τους. Κατά την Επιτροπή, το Λουξεμβούργο όφειλε να ανακτήσει περίπου 120 εκατομμύρια ευρώ για μη καταβληθέντες φόρους, πλέον τόκων. Επικυρώνοντας την απόφαση της Επιτροπής, το Γενικό Δικαστήριο υπογράμμισε ότι το Λουξεμβούργο είχε παραλείψει να διαπιστώσει καταχρηστική συμπεριφορά της Engie, μολονότι πληρούνταν όλα τα σχετικά κριτήρια.
    Απόφαση Λουξεμβούργο κ.λπ. κατά Επιτροπής της 12ης Μαΐου 2021 (T‑516/18 κ.λπ.)

Διανοητική ιδιοκτησία

Το Δικαστήριο και το Γενικό Δικαστήριο διασφαλίζουν την ερμηνεία και την εφαρμογή της νομοθεσίας που έχει θεσπίσει η Ένωση για την προστασία του συνόλου των αποκλειστικών δικαιωμάτων επί των πνευματικών δημιουργιών. Επιπλέον, η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας (λεγόμενα δικαιώματα του δημιουργού) και της βιομηχανικής ιδιοκτησίας (δίκαιο σημάτων, προστασία σχεδίων και υποδειγμάτων, δικαιώματα ευρεσιτεχνίας) βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, προάγοντας ένα περιβάλλον που ευνοεί τη δημιουργικότητα και την καινοτομία.

  • Σε ένδικη διαφορά μεταξύ της εταιρίας Lego και μιας γερμανικής εταιρίας, το Γενικό Δικαστήριο έκρινε ότι το Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO) κακώς ακύρωσε σχέδιο ή υπόδειγμα τούβλου συσκευασίας παιχνιδιού κατασκευών LEGO. Το Γενικό Δικαστήριο έκρινε συγκεκριμένα ότι το EUIPO όφειλε να προβεί σε προσήκουσα αξιολόγηση των εξαιρέσεων από τον κανονισμό για τα κοινοτικά σχέδια και υποδείγματα, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα χαρακτηριστικά της εμφάνισης του σχετικού υποδείγματος. Το Γενικό Δικαστήριο υπενθύμισε ότι ένα σχέδιο ή υπόδειγμα δεν μπορεί να κηρυχθεί άκυρο εάν τουλάχιστον ένα από τα χαρακτηριστικά του δεν υπαγορεύεται από την τεχνική λειτουργία του προϊόντος.
    Απόφαση Lego A/S κατά EUIPO και Delta Sport Handelskontor GmbH της 24ης Μαρτίου 2021 (T‑515/19)

  • Το Γενικό Δικαστήριο αναγνώρισε το κύρος τρισδιάστατου σήματος που αναπαριστά το σχήμα κραγιόν για τα χείλη και ακύρωσε την απόφαση του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO) το οποίο είχε απορρίψει την αρχική αίτηση καταχώρισης του εν λόγω σημείου ως σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που προσδιορίζει κραγιόν για τα χείλη. Κατά το Γενικό Δικαστήριο το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση έχει διακριτικό χαρακτήρα διότι αποκλίνει σημαντικά από τα γενικώς και συνήθως ισχύοντα στον τομέα των κραγιόν για τα χείλη, καθόσον το κραγιόν είναι στρογγυλεμένο και όχι κάθετο και κυλινδρικό.
    Απόφαση Guerlain της 14ης Ιουλίου 2021 (T‑488/20)

  • Το Γενικό Δικαστήριο έκρινε ότι ένα αρχείο ήχου το οποίο αναπαράγει τον ήχο του ανοίγματος μεταλλικού κουτιού ποτών, τον οποίο ακολουθεί σιγή και ο ήχος των παραγόμενων φυσαλίδων, δεν μπορεί να καταχωριστεί ως σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να προσδιορίσει ποτά διότι στερείται διακριτικού χαρακτήρα. Το Γενικό Δικαστήριο συντάχθηκε με τη θέση του EUIPO και υπενθύμισε ότι ένα αρχείο ήχου πρέπει να έχει διακριτικό χαρακτήρα προκειμένου να μπορεί ο καταναλωτής να το αντιληφθεί και να το εκλάβει ως σήμα και όχι απλώς ως λειτουργικό στοιχείο ή ως ένδειξη χωρίς ίδια εγγενή χαρακτηριστικά.
    Απόφαση Ardagh Metal Beverage Holdings της 7ης Ιουλίου 2021 (T‑668/19)

  • Το Γενικό Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή της εταιρίας Chanel κατά της αίτησης καταχώρισης σήματος της εταιρίας Huawei ενώπιον του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO), με το σκεπτικό ότι τα επίμαχα εικονιστικά σημεία δεν είναι παρόμοια και ότι τα σήματα πρέπει να συγκριθούν όπως έχουν καταχωριστεί ή όπως έχει ζητηθεί η καταχώρισή τους, χωρίς να μεταβληθεί ο προσανατολισμός τους. Το Γενικό Δικαστήριο επισήμανε ότι η απλή παρουσία, σε καθένα από τα επίμαχα σήματα, δύο στοιχείων που σχετίζονται μεταξύ τους δεν καθιστά τα σήματα παρόμοια, ακόμη και αν έχουν το ίδιο βασικό γεωμετρικό σχήμα ενός κύκλου που περιβάλλει τα στοιχεία αυτά.
    Απόφαση Chanel SAS της 21ης Απριλίου 2021 (T‑44/20)

  • Το Γενικό Δικαστήριο αποφάνθηκε σχετικά με τη δυνατότητα ενός Βρετανού δικηγόρου να εκπροσωπήσει διάδικο σε διαδικασία προσφυγής ενώπιόν του κατά απόφασης του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO). Το Γενικό Δικαστήριο υπενθύμισε τις δύο προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται σωρευτικά προκειμένου ένα πρόσωπο να μπορεί έγκυρα να εκπροσωπεί διαδίκους (πέραν των κρατών μελών και των θεσμικών οργάνων της Ένωσης) ενώπιον των δικαιοδοτικών οργάνων της Ένωσης: πρώτον, να έχει τη δικηγορική ιδιότητα και, δεύτερον, να έχει δικαίωμα παράστασης ενώπιον δικαστηρίου κράτους μέλους ή άλλου κράτους συμβαλλομένου στη Συμφωνία ΕΟΧ. Η προσφυγή είχε ασκηθεί μετά την 31η Δεκεμβρίου 2020, ημερομηνία λήξης της μεταβατικής περιόδου πριν από την οριστική αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ένωση, και δεν ενέπιπτε σε καμία από τις περιπτώσεις που ορίζονται στη Συμφωνία Αποχώρησης, κατά τις οποίες ένας δικηγόρος που έχει δικαίωμα παράστασης ενώπιον των δικαστηρίων του Ηνωμένου Βασιλείου και ο οποίος δεν έχει αποδείξει ότι έχει δικαίωμα παράστασης ενώπιον δικαστηρίου κράτους μέλους ή άλλου κράτους συμβαλλομένου στη Συμφωνία ΕΟΧ μπορεί να εκπροσωπεί διάδικο ενώπιον των δικαιοδοτικών οργάνων της Ένωσης. Ως εκ τούτου, η προσφυγή κρίθηκε απαράδεκτη.
    Διάταξη Daimler κατά EUIPO της 7ης Δεκεμβρίου 2021 (T‑422/21)

  • Το Δικαστήριο έκρινε ότι, όταν ο κάτοχος του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας λαμβάνει ή απαιτεί τη λήψη περιοριστικών μέτρων κατά του framing, η ενσωμάτωση ενός έργου σε ιστοσελίδα τρίτου, μέσω της εν λόγω τεχνικής, αποτελεί διάθεση του έργου σε νέο κοινό. Για την ως άνω παρουσίαση στο κοινό απαιτείται η συγκατάθεση του κατόχου του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας.
    Απόφαση VG Bild-Kunst της 9ης Μαρτίου 2021 (C‑392/19)

  • Το Δικαστήριο αποσαφήνισε, στο πλαίσιο του καθεστώτος που ίσχυε πριν από εκείνο που εισήγαγε η νέα οδηγία για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας του 2019, τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες οι διαδικτυακές πλατφόρμες (εν προκειμένω, οι YouTube και Cyando) θα μπορούσαν να θεωρηθούν υπεύθυνες. Το Δικαστήριο έκρινε ότι ο διαχειριστής τέτοιας πλατφόρμας δεν διενεργεί καταρχήν ο ίδιος πράξη παρουσίασης στο κοινό του προστατευόμενου από το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας περιεχομένου που οι χρήστες της πλατφόρμας αυτής έχουν αναρτήσει παρανόμως στο διαδίκτυο. Εντούτοις, ο διαχειριστής μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνος για την τέλεση παρουσίασης συνεπαγόμενης προσβολή του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας εάν συμβάλλει, κατά τρόπο που δεν περιορίζεται απλώς στη διάθεση της πλατφόρμας, στην παροχή στο κοινό πρόσβασης στο περιεχόμενο αυτό.
    Απόφαση YouTube κ.λπ. της 22ας Ιουνίου 2021 (C‑682/18)

  • Στην υπόθεση αυτή, οι διαδικτυακές συνδέσεις πελατών της εταιρίας Telenet χρησιμοποιήθηκαν για την ανταλλαγή ταινιών του καταλόγου της Mircom σε ένα διομότιμο δίκτυο (peer-to-peer). Το Δικαστήριο έκρινε ότι η προστασία των δικαιωμάτων του κατόχου δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας μπορεί να δικαιολογήσει τη συστηματική καταχώριση διευθύνσεων IP των χρηστών και τη γνωστοποίηση των ονομάτων και των ταχυδρομικών διευθύνσεών τους στον κάτοχο ή σε τρίτον προκειμένου να καταστεί δυνατή η άσκηση αγωγής αποζημιώσεως. Ωστόσο, το αίτημα ενημέρωσης που υποβάλλει κάτοχος δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας δεν πρέπει να είναι καταχρηστικό και οφείλει να είναι δικαιολογημένο και αναλογικό.
    Απόφαση M.I.C.M. της 17ης Ιουνίου 2021 (C‑597/19)

  • Ένας ιδιοκτήτης μπαρ tapas στην Ισπανία χρησιμοποιούσε το σημείο CHAMPANILLO για τον προσδιορισμό και την προώθηση των καταστημάτων του. Στις διαφημίσεις του απεικονίζονταν δύο κολωνάτα ποτήρια γεμάτα με αφρώδες ποτό. Η Comité Interprofessionnel du Vin de Champagne (CIVC), οργανισμός αρμόδιος για την προστασία των συμφερόντων των παραγωγών σαμπάνιας, επιθυμούσε να ζητήσει την απαγόρευση της χρήσης της λέξης champanillo (η οποία στην ισπανική γλώσσα σημαίνει «μικρή σαμπάνια») για τον λόγο ότι η χρήση του σημείου αυτού συνιστά προσβολή του δικαιώματος επί της προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ) «Champagne». Το Δικαστήριο διευκρίνισε ότι τα προϊόντα που καλύπτονται από ΠΟΠ προστατεύονται έναντι παρανόμων ενεργειών που αφορούν τόσο προϊόντα όσο και υπηρεσίες.
    Απόφαση Comité Interprofessionnel du Vin de Champagne της 9ης Σεπτεμβρίου 2021 (C‑783/19)

Προστασία των προσωπικών δεδομένων

Η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί στέρεα και συνεκτική βάση για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, ανεξάρτητα από τον τρόπο και το πλαίσιο της συλλογής τους (διαδικτυακές αγορές, τραπεζικά δάνεια, αναζήτηση εργασίας, αιτήσεις παροχής πληροφοριών από τις δημόσιες αρχές). Οι προστατευτικοί αυτοί κανόνες εφαρμόζονται σε φυσικά πρόσωπα και σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς που είναι εγκατεστημένοι εντός ή εκτός της Ένωσης, περιλαμβανομένων των εταιριών που προσφέρουν αγαθά ή υπηρεσίες, όπως η Facebook και η Amazon, εφόσον ζητούν ή χρησιμοποιούν περαιτέρω τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών της Ένωσης.

Το 2021, το Δικαστήριο εξέδωσε πολυάριθμες αποφάσεις σχετικά με την ευθύνη που υπέχουν οι εθνικές αρχές και οι ιδιωτικές επιχειρήσεις στο πλαίσιο της συλλογής και της επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων.


Το Δικαστήριο και ο ψηφιακός κόσμος
Βλ. βίντεο στο YouTube

  • Το Δικαστήριο έκρινε ότι αντιβαίνει στο δίκαιο της Ένωσης η νομοθεσία κράτους μέλους η οποία υποχρεώνει την αρχή οδικής ασφάλειας να καθιστά προσβάσιμα στο κοινό τα δεδομένα σχετικά με τους βαθμούς ποινής που επιβάλλονται στους οδηγούς για τροχαίες παραβάσεις. Συγκεκριμένα, το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν είχε αποδειχθεί η αναγκαιότητα του καθεστώτος αυτού για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας. Η υπόθεση αφορούσε τη λεττονική νομοθεσία περί οδικής κυκλοφορίας, η οποία προβλέπει ότι οι πληροφορίες σχετικά με τους επιβαλλόμενους στους οδηγούς βαθμούς ποινής είναι προσβάσιμες στο κοινό και γνωστοποιούνται σε οποιονδήποτε υποβάλλει σχετική αίτηση, χωρίς ο αιτών να χρειάζεται να αποδείξει ειδικό συμφέρον για τη λήψη τους.
    Απόφαση Latvijas Republikas Saeima της 22ας Ιουνίου 2021 (C‑439/19)

  • Το Δικαστήριο έκρινε ότι η πρόσβαση, για σκοπούς ποινικής έρευνας, σε σύνολο δεδομένων ηλεκτρονικών επικοινωνιών κίνησης ή θέσης, από τα οποία μπορούν να συναχθούν ακριβή συμπεράσματα για την ιδιωτική ζωή των χρηστών, επιτρέπεται μόνο για την καταπολέμηση του σοβαρού εγκλήματος ή για την πρόληψη σοβαρών απειλών κατά της δημόσιας ασφάλειας. Το δίκαιο της Ένωσης αντιτίθεται εξάλλου σε εθνική ρύθμιση η οποία παρέχει στην εισαγγελική αρχή την αρμοδιότητα να επιτρέπει την πρόσβαση δημόσιας αρχής στα δεδομένα αυτά στο πλαίσιο ανακριτικής διαδικασίας.
    Απόφαση H. K. κατά Prokuratuur της 2ας Μαρτίου 2021 (C‑746/18)

  • Με απόφαση εκδοθείσα σε υπόθεση προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στην οποία εμπλέκεται η εταιρία Facebook Ireland, το Δικαστήριο διευκρίνισε τις προϋποθέσεις ασκήσεως των εξουσιών των εθνικών εποπτικών αρχών για τη διασυνοριακή επεξεργασία δεδομένων, επισημαίνοντας ότι, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, ανάλογη αρχή μπορεί να γνωστοποιεί οποιαδήποτε προβαλλόμενη παράβαση των διατάξεων του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ) ενώπιον δικαστηρίου κράτους μέλους, έστω και αν η ίδια δεν είναι η επικεφαλής αρχή για την επεξεργασία αυτή. Το Δικαστήριο έκρινε επίσης ότι, δεδομένου ότι η Facebook Ireland δεν είχε ενημερώσει επαρκώς τους χρήστες του διαδικτύου για τη συλλογή και τη χρήση των πληροφοριών που τους αφορούσαν, η συγκατάθεσή τους για την επεξεργασία των δεδομένων δεν ήταν έγκυρη.
    Απόφαση Facebook Ireland κ.λπ. της 15ης Ιουνίου 2021 (C‑645/19)

Προστασία των καταναλωτών

Η προάσπιση των δικαιωμάτων των καταναλωτών, η ευημερία και η ευμάρειά τους αποτελούν θεμελιώδεις αξίες για την ανάπτυξη των πολιτικών της Ένωσης. Το Δικαστήριο ελέγχει την εφαρμογή του προστατευτικού πλέγματος κανόνων για τους καταναλωτές προκειμένου να διασφαλίζεται η διατήρηση της υγείας, της ασφάλειας και των οικονομικών και εννόμων συμφερόντων τους, ανεξάρτητα από τον τόπο όπου ζουν ή μετακινούνται ή πραγματοποιούν τις αγορές τους στο εσωτερικό της Ένωσης.


Το Δικαστήριο: προστατεύοντας τα δικαιώματα των καταναλωτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Βλ. βίντεο στο YouTube


Τι έχει κάνει για μένα το Δικαστήριο;
Βλ. βίντεο στο YouTube

  • Το Γενικό Δικαστήριο ακύρωσε την απόφαση της Επιτροπής σύμφωνα με την οποία δεν συνιστά κρατική ενίσχυση η απαλλαγή από την είσπραξη εγγύησης για συσκευασίες ποτών που πωλούνται από μεθοριακά εμπορικά καταστήματα στη Γερμανία σε πελάτες που κατοικούν στη Δανία. Η Επιτροπή, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η προϋπόθεση σχετικά με τους κρατικούς πόρους δεν πληρούνταν, υπέπεσε σε πλάνη περί το δίκαιο.
    Απόφαση Dansk Erhverv κατά Επιτροπής της 9ης Ιουνίου 2021 (T‑47/19)

  • Κατά τη μεταποίηση βιολογικών τροφίμων, όπως είναι τα βιολογικά ροφήματα με βάση το ρύζι και τη σόγια, με σκοπό τον εμπλουτισμό τους με ασβέστιο, η προσθήκη του φυκιού Lithothamnium calcareum (λιθοθάμνιου) απαγορεύθηκε από το Δικαστήριο, το οποίο υπενθύμισε ότι το δίκαιο της Ένωσης προβλέπει αυστηρούς κανόνες ως προς την προσθήκη ανόργανων στοιχείων, όπως το ασβέστιο, κατά την παρασκευή βιολογικών τροφίμων. Εάν γινόταν δεκτό ότι είναι επιτρεπτή η χρησιμοποίηση του φυκιού αυτού ως μη βιολογικού συστατικού γεωργικής προέλευσης, θα δινόταν, στην πραγματικότητα, στους παραγωγούς των τροφίμων αυτών η δυνατότητα να παρακάμπτουν τους κανόνες της Ένωσης.
    Απόφαση Natumi GmbH κατά Land Nordrhein-Westfalen της 29ης Απριλίου 2021 (C‑815/19)

  • Το Δικαστήριο έκρινε ότι η ανακατεύθυνση και μόνον πτήσης σε άλλον αερολιμένα κοντινό προς τον αερολιμένα προορισμού για τον οποίο είχε γίνει η κράτηση δεν συνεπάγεται δικαίωμα σε κατ’ αποκοπήν αποζημίωση. Αντιθέτως, το Δικαστήριο επισήμανε ότι η αεροπορική εταιρία οφείλει, με δική της πρωτοβουλία, να προσφέρει στον επιβάτη την κάλυψη του κόστους μεταφοράς στον αερολιμένα προορισμού για τον οποίο είχε γίνει η κράτηση ή, ενδεχομένως, με τη σύμφωνη γνώμη του επιβάτη, σε άλλον κοντινό προορισμό. Προκειμένου να απαλλαγεί από την υποχρέωσή του να αποζημιώσει τους επιβάτες σε περίπτωση μεγάλης καθυστέρησης της πτήσης κατά την άφιξη, ο αερομεταφορέας μπορεί να επικαλεστεί έκτακτη περίσταση η οποία δεν επηρεάζει τη συγκεκριμένη πτήση που καθυστέρησε, αλλά προγενέστερη πτήση την οποία εκτελεί ο ίδιος με το ίδιο αεροσκάφος.
    Απόφαση WZ κατά Austrian Airlines AG της 22ας Απριλίου 2021 (C‑826/19)

  • Το Δικαστήριο έκρινε ότι απεργία την οποία έχει οργανώσει συνδικαλιστική οργάνωση του προσωπικού ενός αερομεταφορέα, με στόχο ιδίως την επίτευξη μισθολογικών αυξήσεων, δεν συνιστά «έκτακτη περίσταση» που απαλλάσσει την αεροπορική εταιρία από την υποχρέωσή της να καταβάλει αποζημίωση σε περίπτωση ματαίωσης ή μεγάλης καθυστέρησης. Συγκεκριμένα, το γεγονός ότι δεν χαρακτηρίζεται ως «έκτακτη περίσταση» τέτοια απεργία, η οποία έχει οργανωθεί τηρουμένων των προϋποθέσεων που προβλέπονται από την εθνική νομοθεσία, δεν θίγει ούτε την επιχειρηματική ελευθερία ούτε τα δικαιώματα ιδιοκτησίας και διαπραγμάτευσης του αερομεταφορέα.
    Απόφαση Airhelp Ltd κατά Scandinavian Airlines System SAS της 23ης Μαρτίου 2021 (C‑28/20)

  • Το Δικαστήριο έκρινε ότι ένα κράτος μέλος της ζώνης του ευρώ μπορεί να υποχρεώσει τη δημόσια διοίκησή του να δέχεται πληρωμές σε μετρητά. Ωστόσο, επισήμανε ότι το κράτος μέλος μπορεί επίσης να περιορίζει αυτή τη δυνατότητα πληρωμής για λόγους δημοσίου συμφέροντος, μεταξύ άλλων όταν η πληρωμή σε μετρητά είναι δυνατόν να συνεπάγεται υπέρμετρο κόστος για τη Διοίκηση λόγω του πολύ μεγάλου αριθμού των οφειλετών. Το Δικαστήριο διευκρίνισε επίσης ότι η υποχρέωση αποδοχής τραπεζογραμματίων μπορεί να περιοριστεί για λόγους δημοσίου συμφέροντος, εφόσον οι περιορισμοί αυτοί είναι ανάλογοι προς τον επιδιωκόμενο σκοπό δημοσίου συμφέροντος, πράγμα που προϋποθέτει ιδίως ότι οι υπόχρεοι διαθέτουν και άλλα νόμιμα μέσα εκκαθάρισης των χρηματικών απαιτήσεων.
    Απόφαση Johannes Dietrich και Norbert Häring κατά Hessischer Rundfunk της 26ης Ιανουαρίου 2021 (C‑422/19 και C‑423/19)

  • Το Δικαστήριο έκρινε ότι η ουγγρική νομοθεσία η οποία απαγορεύει την ακύρωση δανειακής συμβάσεως συνομολογηθείσας σε ξένο νόμισμα για τον λόγο ότι περιλαμβάνει καταχρηστική ρήτρα περί της διαφοράς της συναλλαγματικής ισοτιμίας είναι καταρχήν συμβατή με το δίκαιο της Ένωσης, εφόσον καθιστά δυνατή την αποκατάσταση της νομικής και πραγματικής κατάστασης στην οποία θα τελούσε ο καταναλωτής αν δεν υπήρχε η καταχρηστική ρήτρα, ακόμη και εάν η ακύρωση της συμβάσεως θα ήταν ευνοϊκότερη για τον καταναλωτή. Επιπλέον, η βούληση την οποία εκδηλώνει ο ενδιαφερόμενος καταναλωτής δεν μπορεί να υπερισχύσει της εκτίμησης, η οποία εναπόκειται στο εθνικό δικαστήριο, του κατά πόσον η ουγγρική εθνική νομοθεσία καθιστά όντως δυνατή την αποκατάσταση της νομικής και πραγματικής κατάστασης του καταναλωτή.
    Απόφαση OTP Jelzálogbank κ.λπ. της 2ας Σεπτεμβρίου 2021 (C‑932/19)

  • Σε υπόθεση στην οποία η ιρλανδική ναυτιλιακή εταιρία Irish Ferries αναγκάστηκε, το 2018, να ματαιώσει ολόκληρη την περίοδο διεξαγωγής δρομολογίων διότι, κατόπιν καθυστερήσεων στην παράδοση ενός νέου πλοίου, δεν ήταν σε θέση να προσφύγει σε πλοίο αντικατάστασης, το Δικαστήριο αποσαφήνισε διάφορες διατάξεις σχετικά με τα δικαιώματα των επιβατών στις θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές (ματαίωση, αποζημίωση, τιμή του εισιτηρίου κ.λπ.). Ειδικότερα, το Δικαστήριο έκρινε ότι οι υποχρεώσεις μεταφοράς με άλλο δρομολόγιο και αποζημίωσης σε περίπτωση ματαίωσης μιας υπηρεσίας μεταφοράς τελούν σε αναλογία με τον σκοπό που επιδιώκει ο εφαρμοστέος κανονισμός της Ένωσης.
    Απόφαση Irish Ferries της 2ας Σεπτεμβρίου 2021 (C‑570/19)

  • Το Δικαστήριο αποφάνθηκε επί της αποκαλούμενης τιμολογιακής επιλογής «μηδενικής χρέωσης» για το διαδίκτυο. Πρόκειται για εμπορική πρακτική με την οποία ο πάροχος υπηρεσιών πρόσβασης εφαρμόζει «μηδενική χρέωση» ή ευνοϊκότερη χρέωση στο σύνολο ή σε ένα μέρος της κίνησης δεδομένων που συνδέεται με εφαρμογή ή κατηγορία συγκεκριμένων εφαρμογών που προτείνονται από συνεργαζόμενες επιχειρήσεις. Το Δικαστήριο έκρινε ότι τιμολογιακές επιλογές αυτού του είδους αντιβαίνουν στον κανονισμό για την πρόσβαση στο ανοικτό διαδίκτυο, ενώ το ίδιο ισχύει και για περιορισμούς του εύρους ζώνης, της παροχής δικτύου σε άλλη συσκευή ή της χρήσης με περιαγωγή λόγω της ενεργοποίησης τέτοιας τιμολογιακής επιλογής.
    Αποφάσεις Vodafone και Telekom Deutschland της 2ας Σεπτεμβρίου 2021 (C‑854/19 κ.λπ.)

Οικογενειακό δίκαιο

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεσπίζει κοινούς κανόνες στο οικογενειακό δίκαιο, προκειμένου οι Ευρωπαίοι πολίτες να μην παρεμποδίζονται κατά την άσκηση των δικαιωμάτων τους επειδή ζουν σε διαφορετικά κράτη μέλη της Ένωσης ή επειδή έχουν μετακομίσει από το ένα κράτος μέλος στο άλλο κατά τη διάρκεια του βίου τους

Οι διατάξεις που διέπουν τις διασυνοριακές διαφορές μεταξύ γονέων και τέκνων περιέχονται στον κανονισμό Βρυξέλλες ΙΙα, ο οποίος συνιστά τον ακρογωνιαίο λίθο της δικαστικής συνεργασίας εντός της Ένωσης στον τομέα των γαμικών διαφορών και των διαφορών γονικής μέριμνας.

  • Το Δικαστήριο αποφάνθηκε σε υπόθεση περί διεθνούς απαγωγής παιδιών, σχετικά με την αίτηση επιστροφής στη Σουηδία του παιδιού ενός ιρανικού ζεύγους το οποίο είχε μεταφερθεί στη Φινλανδία. Το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν μπορεί να συνιστά παράνομη μετακίνηση (ή κατακράτηση) η κατάσταση στην οποία ένας γονέας, χωρίς την άδεια του έτερου γονέα, μετακίνησε το παιδί από το κράτος της συνήθους διαμονής του σε άλλο κράτος μέλος της Ένωσης, αφότου η αρμόδια για θέματα μετανάστευσης αρχή του κράτους διαμονής θεώρησε ότι υπεύθυνη για την εξέταση των αιτήσεων χορηγήσεως ασύλου όσον αφορά το παιδί και τον επίμαχο γονέα είναι η αρμόδια αρχή του έτερου αυτού κράτους μέλους.
    Απόφαση Α της 2ας Αυγούστου 2021 (C‑262/21)

  • Το Δικαστήριο επιλήφθηκε της περίπτωσης ανήλικου τέκνου το οποίο είναι πολίτης της Ένωσης και στου οποίου το πιστοποιητικό γέννησης που έχει εκδοθεί από το κράτος μέλος υποδοχής αναγράφονται ως γονείς δύο πρόσωπα του ίδιου φύλου. Το Δικαστήριο έκρινε ότι το κράτος μέλος του οποίου το εν λόγω τέκνο είναι πολίτης υποχρεούται να του χορηγήσει ταυτότητα ή διαβατήριο, χωρίς να απαιτείται προς τούτο πιστοποιητικό γέννησης που να έχει εκδοθεί από τις δικές του αρχές. Επίσης, το εν λόγω κράτος μέλος είναι υποχρεωμένο να αναγνωρίσει το έγγραφο που έχει εκδοθεί από το κράτος μέλος υποδοχής και παρέχει στο τέκνο τη δυνατότητα να ασκήσει, με καθένα εκ των δύο ως άνω προσώπων του ίδιου φύλου, το δικαίωμά του ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής στο έδαφος της Ένωσης.
    Απόφαση Stolichna obshtina, rayon «Pancharevo» της 14ης Δεκεμβρίου 2021 (C‑490/20)

Κοινωνική ασφάλιση

Οι κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποσκοπούν στον συντονισμό των εθνικών συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, ώστε να διασφαλίζεται τόσο ότι τα πρόσωπα που εγκαθίστανται σε άλλο κράτος μέλος της Ένωσης δεν στερούνται την κοινωνικοασφαλιστική τους κάλυψη (παραδείγματος χάριν, συνταξιοδοτικά δικαιώματα και υγειονομική περίθαλψη) όσο και ότι είναι σε θέση να γνωρίζουν πάντοτε σε ποιες εθνικές διατάξεις υπάγονται. Με άλλα λόγια, δεν πρέπει να θίγονται τα δικαιώματα προσώπου που ασκεί το δικαίωμά του ελεύθερης κυκλοφορίας στην Ευρώπη σε σχέση με ένα πρόσωπο που διέμενε και εργαζόταν ανέκαθεν σε ένα μόνον κράτος μέλος. Σε αυτό το πλαίσιο κανόνων και αρχών, το Δικαστήριο αποβλέπει στην κατοχύρωση της κοινωνικής ασφάλισης των Ευρωπαίων πολιτών, επιδιώκοντας την εξισορρόπηση μεταξύ του σκοπού αυτού και της ανάγκης διατήρησης των δημόσιων οικονομικών του κράτους μέλους υποδοχής.

  • Σε υπόθεση σχετικά με την ιθαγένεια και την υπαγωγή σε εθνικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, το Δικαστήριο αναγνώρισε στους πολίτες της Ένωσης που δεν ασκούν οικονομική δραστηριότητα και κατοικούν σε κράτος μέλος διαφορετικό από το κράτος μέλος καταγωγής τους το δικαίωμα να υπάγονται στο δημόσιο σύστημα ασφάλισης ασθενείας του κράτους μέλους υποδοχής. Ωστόσο, επισήμανε ότι δεν επιβάλλεται η ασφάλιση αυτή να είναι κατ’ ανάγκην δωρεάν.
    Απόφαση A (Δημόσια υγειονομική περίθαλψη) της 15ης Ιουλίου 2021 (C‑535/19)

  • Στο πλαίσιο της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η βρετανική νομοθεσία εισήγαγε ένα νέο καθεστώς για τους πολίτες της Ένωσης, σύμφωνα με το οποίο η χορήγηση δικαιώματος διαμονής δεν υπόκειται σε προϋπόθεση περί εισοδήματος. Αντιθέτως, το καθεστώς αυτό στερεί από τους πολίτες της Ένωσης τις κοινωνικές παροχές που χαρακτηρίζονται ως «ενιαίο επίδομα». Το Δικαστήριο έκρινε ότι η νομοθεσία αυτή είναι συμβατή με την αρχή της ίσης μεταχείρισης που κατοχυρώνεται από το δίκαιο της Ένωσης. Ωστόσο, οι αρμόδιες εθνικές αρχές οφείλουν να διακριβώνουν ότι ενδεχόμενη απόρριψη αιτήσεως για τη χορήγηση τέτοιων κοινωνικών παροχών δεν εκθέτει τον πολίτη της Ένωσης και τα τέκνα του σε κίνδυνο προσβολής των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους, ειδικότερα δε του δικαιώματος στον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
    Απόφαση The Department for Communities in Northern Ireland της 15ης Ιουλίου 2021 (C‑709/20)

  • Το Δικαστήριο αποσαφήνισε τα κριτήρια που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη προκειμένου να εκτιμηθεί αν μια επιχείρηση προσωρινής απασχόλησης ασκεί συνήθως «ουσιώδεις δραστηριότητες, πέραν των δραστηριοτήτων καθαρά εσωτερικής διαχείρισης», στο έδαφος του κράτους μέλους στο οποίο είναι εγκατεστημένη. Προκειμένου να θεωρηθεί ότι «ασκεί κανονικά τις δραστηριότητές» της σε ένα κράτος μέλος, μια επιχείρηση προσωρινής απασχόλησης πρέπει να ασκεί σημαντικό μέρος των δραστηριοτήτων διάθεσης προσωρινώς απασχολούμενων προς εξυπηρέτηση έμμεσων εργοδοτών οι οποίοι είναι εγκατεστημένοι και ασκούν τις δραστηριότητές τους στο έδαφος του εν λόγω κράτους μέλους. Η άσκηση δραστηριοτήτων επιλογής και πρόσληψης προσωρινώς απασχολούμενων στο κράτος μέλος εντός του οποίου είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση προσωρινής απασχόλησης δεν αρκεί για να θεωρηθεί ότι η επιχείρηση ασκεί εκεί «ουσιώδεις δραστηριότητες».
    Απόφαση Team Power Europe της 3ης Ιουνίου 2021 (C‑784/19)

Ίση μεταχείριση

Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατοχυρώνει την ισότητα ενώπιον του νόμου όλων των ατόμων ως ανθρώπινων όντων, εργαζομένων, πολιτών ή διαδίκων σε ένδικη διαδικασία. Ειδικότερα, η οδηγία 2000/78 προβλέπει γενικότερο πλαίσιο για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και την εργασία και κατοχυρώνει την προστασία κατά των διακρίσεων λόγω θρησκείας ή πεποιθήσεων, ηλικίας, αναπηρίας ή γενετήσιου προσανατολισμού στους τομείς αυτούς. Το Δικαστήριο έκρινε επί πολυάριθμων υποθέσεων που αφορούσαν περιπτώσεις άμεσων ή έμμεσων διακρίσεων και υπογράμμισε τον σεβασμό που οφείλεται στην αρχή της επίτευξης αναλογικότητας μεταξύ του επιδιωκόμενου από τους αμφισβητούμενους κανόνες σκοπού και της αρχής της ίσης μεταχείρισης.

  • Τον Ιούλιο του 2021, το Δικαστήριο έκρινε ότι είναι αντίθετη προς το δίκαιο της Ένωσης η νομοθεσία κράτους μέλους που προβλέπει ότι είναι απολύτως αδύνατο να παραμείνει στα καθήκοντά του σωφρονιστικός υπάλληλος του οποίου η ακουστική οξύτητα δεν ανταποκρίνεται σε ελάχιστα όρια αντίληψης του ήχου, χωρίς να επιτρέπεται να εξακριβωθεί αν ο υπάλληλος είναι σε θέση να εκτελέσει τα καθήκοντά του. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το Δικαστήριο, η νομοθεσία αυτή εισάγει διάκριση η οποία στηρίζεται άμεσα στην αναπηρία.
    Απόφαση Tartu Vangla της 15ης Ιουλίου 2021 (C‑795/19)

  • Δύο υποθέσεις αφορούσαν γυναίκες υπαλλήλους μουσουλμανικού θρησκεύματος που αποφάσισαν να φορούν θρησκευτική μαντίλα στον χώρο εργασίας. Κατά το Δικαστήριο, η υποδεικνυόμενη από τον εργοδότη απαγόρευση να φέρουν οι εργαζόμενοι στον χώρο εργασίας οιοδήποτε εμφανές σύμβολο εκδήλωσης πολιτικών, φιλοσοφικών ή θρησκευτικών πεποιθήσεων μπορεί να δικαιολογηθεί από την πραγματική ανάγκη του εργοδότη να παρουσιάζει ουδέτερη εικόνα έναντι των πελατών ή να προλαμβάνει τις κοινωνικές αντιπαραθέσεις. Εντούτοις, στο πλαίσιο του συμβιβασμού των επίμαχων δικαιωμάτων, τα εθνικά δικαστήρια μπορούν να λαμβάνουν υπόψη το ιδιαίτερο πλαίσιο κάθε κράτους μέλους και ιδίως τις ευνοϊκότερες εθνικές διατάξεις όσον αφορά την προστασία της θρησκευτικής ελευθερίας.
    Απόφαση WABE και MH Müller Handel της 15ης Ιουλίου 2021 (C‑804/18 και C‑341/19)

Κρατικές ενισχύσεις και COVID-19

  • Τον Ιούνιο του 2020, η Πορτογαλία κοινοποίησε στην Επιτροπή κρατική ενίσχυση υπέρ της αεροπορικής εταιρίας Transportes Aereos Portugueses SGPS SA, μητρικής εταιρίας και μετόχου κατέχουσας το 100 % της TAP Air Portugal, συνιστάμενη σε δάνειο ύψους 1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ κατ’ ανώτατο όριο. Το Γενικό Δικαστήριο ακύρωσε την απόφαση της Επιτροπής με την οποία η ενίσχυση είχε κηρυχθεί συμβατή με την εσωτερική αγορά στο πλαίσιο της πανδημίας της νόσου Covid-19, με το σκεπτικό ότι η απόφαση δεν ήταν επαρκώς αιτιολογημένη. Ωστόσο, λόγω της πανδημίας, τα αποτελέσματα της ακύρωσης ανεστάλησαν έως ότου η Επιτροπή εκδώσει νέα απόφαση.
    Απόφαση Ryanair DAC κατά Επιτροπής (TAP – Covid-19) της 19ης Μαΐου 2021 (T‑465/20)

  • Τον Απρίλιο του 2020, η Γερμανία κοινοποίησε στην Επιτροπή ατομική ενίσχυση υπέρ της αεροπορικής εταιρίας Condor Flugdienst GmbH, υπό τη μορφή δύο δανείων ύψους 550 εκατομμυρίων ευρώ, με εγγύηση του Δημοσίου και επιδοτούμενα επιτόκια. Το Γενικό Δικαστήριο ακύρωσε λόγω ανεπαρκούς αιτιολογίας την απόφαση της Επιτροπής με την οποία είχε εγκριθεί η ενίσχυση. Εντούτοις, λόγω του οικονομικού και κοινωνικού πλαισίου που είχε διαμορφωθεί εν καιρώ πανδημίας Covid-19, το Γενικό Δικαστήριο ανέστειλε τα αποτελέσματα της ακύρωσης έως ότου η Επιτροπή εκδώσει νέα απόφαση.
    Απόφαση Ryanair κατά Επιτροπής (Condor – Covid-19) της 9ης Ιουνίου 2021 (T‑665/20)

  • Το Γενικό Δικαστήριο έκρινε ότι είναι σύμφωνο με το δίκαιο της Ένωσης το καθεστώς κρατικών ενισχύσεων το οποίο θέσπισε η Σουηδία, υπό μορφή εγγυήσεων δανείων υπέρ αεροπορικών εταιριών που κατέχουν άδεια των σουηδικών αρχών, προς άρση της σοβαρής διαταραχής της οικονομίας του εν λόγω κράτους μέλους κατά τη διάρκεια της πανδημίας της νόσου Covid-19. Το εν λόγω καθεστώς αφορά, ειδικότερα, όλες τις αεροπορικές εταιρίες οι οποίες, την 1η Ιανουαρίου 2020, ήταν κάτοχοι άδειας των σουηδικών αρχών για την άσκηση εμπορικών δραστηριοτήτων στον τομέα των αεροπορικών μεταφορών, με εξαίρεση τις αεροπορικές εταιρίες οι οποίες εκτελούν μη προγραμματισμένες πτήσεις.
    Απόφαση Ryanair DAC κατά Επιτροπής της 17ης Φεβρουαρίου 2021 (T‑238/20)

  • Το Γενικό Δικαστήριο επικύρωσε το καθεστώς κρατικών ενισχύσεων το οποίο θέσπισε η Γαλλία υπό τη μορφή αναστολής καταβολής φόρων υπέρ εταιριών που κατέχουν άδεια των γαλλικών αρχών. Όσον αφορά το εν λόγω καθεστώς, το οποίο αφορά τη φορολογία πολιτικής αεροπορίας και τον φόρο αλληλεγγύης επί των αεροπορικών εισιτηρίων που οφείλονται σε μηνιαία βάση κατά την περίοδο μεταξύ Μαρτίου και Δεκεμβρίου 2020, το Γενικό Δικαστήριο έκρινε ότι είναι πρόσφορο για την επίτευξη του σκοπού της επανορθώσεως των οικονομικών ζημιών που προκάλεσε η πανδημία της νόσου Covid-19 και ότι, ως εκ τούτου, δεν εισάγει δυσμενή διάκριση αντίθετη προς το δίκαιο της Ένωσης.
    Απόφαση Ryanair DAC κατά Επιτροπής της 17ης Φεβρουαρίου 2021 (T‑259/20)

  • Το Γενικό Δικαστήριο επικύρωσε την ενίσχυση, υπό τη μορφή δύο πιστώσεων με ανανεώσιμο πιστωτικό όριο ανώτατου ποσού 1,5 δισεκατομμυρίων σουηδικών κορωνών (SEK), την οποία χορήγησαν η Σουηδία και η Δανία υπέρ της εταιρίας SAS για τις ζημίες που προκλήθηκαν από την ακύρωση ή τον εκ νέου προγραμματισμό των πτήσεών της κατόπιν της επιβολής περιορισμών στις μετακινήσεις λόγω της πανδημίας της νόσου Covid-19. Κατά το Γενικό Δικαστήριο, λαμβανομένου υπόψη ότι η SAS κατέχει μερίδιο αγοράς σημαντικά υψηλότερο από εκείνο του πλησιέστερου ανταγωνιστή της στα δύο αυτά κράτη μέλη, οι επίμαχες ενισχύσεις δεν συνιστούν παράνομη δυσμενή διάκριση.
    Αποφάσεις Ryanair DAC κατά Επιτροπής της 14ης Απριλίου 2021 (T‑378/20 και T‑379/20)

  • Το Γενικό Δικαστήριο έκρινε ότι είναι συμβατή με το δίκαιο της Ένωσης η εγγύηση που παρέσχε η Φινλανδία υπέρ της αεροπορικής εταιρίας Finnair προκειμένου να τη βοηθήσει να λάβει από συνταξιοδοτικό ταμείο δάνειο ύψους 600 εκατομμυρίων ευρώ για την κάλυψη των αναγκών της σε κεφάλαιο κίνησης, συνεπεία της πανδημίας της νόσου Covid-19. Η εγγύηση ήταν αναγκαία στο μέτρο που η Finnair διέτρεχε κίνδυνο πτώχευσης λόγω της ξαφνικής συρρίκνωσης της δραστηριότητάς της και της αδυναμίας να καλύψει τις ανάγκες της σε ρευστότητα στις πιστωτικές αγορές.
    Απόφαση Ryanair DAC κατά Επιτροπής της 14ης Απριλίου 2021 (T‑388/20)

  • Το Γενικό Δικαστήριο επικύρωσε την απόφαση της Επιτροπής για την έγκριση του Ταμείου στήριξης το οποίο θέσπισε η Ισπανία, προς διασφάλιση της φερεγγυότητας των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων που έχουν τα κύρια κέντρα δραστηριότητάς τους στην Ισπανία, θεωρούνται συστημικής ή στρατηγικής σημασίας για την εθνική οικονομία και αντιμετώπισαν προσωρινές δυσχέρειες λόγω της πανδημίας της νόσου Covid-19. Το Γενικό Δικαστήριο τόνισε ότι το επίμαχο μέτρο, το οποίο αποσκοπεί στη λήψη μέτρων ανακεφαλαιοποίησης και έχει προϋπολογισμό 10 δισεκατομμυρίων ευρώ, συνιστά αναμφίβολα καθεστώς κρατικών ενισχύσεων αλλά είναι αναλογικό και δεν εισάγει δυσμενείς διακρίσεις.
    Απόφαση Ryanair DAC κατά Επιτροπής της 19ης Μαΐου 2021 (T‑628/20)

Κρατικές ενισχύσεις

Η εξέταση της συμβατότητας με το δίκαιο της Ένωσης των επιδοτήσεων που χορηγούν τα κράτη μέλη υπέρ οικονομικών φορέων μπορεί να απαιτεί σύνθετη και εμπεριστατωμένη αξιολόγηση των περιστάσεων που οδήγησαν τις δημόσιεςαρχές να παρέμβουν στον ανταγωνισμό. Το 2021, το Δικαστήριοκαι το Γενικό Δικαστήριο έλεγξαν, επ’ ευκαιρία πολυάριθμων και οικονομικά σημαντικών υποθέσεων, την αξιολόγηση στην οποία προέβη η Επιτροπή ως εγγυήτρια της συμμόρφωσης με τους κανόνες της Ένωσης στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων.

  • Το Nürburgring, το οποίο βρίσκεται στη Γερμανία, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων πίστα αγώνων αυτοκινήτου και πάρκο ψυχαγωγίας. Κατόπιν της κήρυξης σε πτώχευση των ιδιοκτητών του, οργανισμών δημοσίου δικαίου, το συγκρότημα πωλήθηκε σε ιδιωτική εταιρία. Μολονότι άλλοι οικονομικοί φορείς επιβεβαίωσαν ότι η πώληση είχε πραγματοποιηθεί κάτω από την τιμή της αγοράς και κατά τρόπο που εισήγε διακρίσεις, η Επιτροπή αποφάσισε να μην κινήσει επίσημη διαδικασία έρευνας. Κατόπιν άσκησης αιτήσεων αναιρέσεως στην υπόθεση αυτή, το Δικαστήριο ακύρωσε την απόφαση της Επιτροπής καθώς και την απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου που την επικύρωσε και διέταξε την Επιτροπή να επανεξετάσει κατά πόσον η πώληση του Nürburgring το 2014 συνεπαγόταν τη χορήγηση κρατικής ενίσχυσης.
    Απόφαση Ja zum Nürburgring κ.λπ. κατά Επιτροπής της 2ας Σεπτεμβρίου 2021 (C‑647/19 P κ.λπ.)

  • Η Επιτροπή διαπίστωσε, με διάφορες αποφάσεις, ότι διαιτητική απόφαση που είχε καθορίσει για την ελληνική εταιρία παραγωγής αλουμινίου Μυτιληναίος το καταβλητέο στη ΔΕΗ (Έλληνα παραγωγό και προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας) και, φερόμενο ως προτιμησιακό τιμολόγιο προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας δεν συνεπαγόταν τη χορήγηση πλεονεκτήματος. Το Γενικό Δικαστήριο ακύρωσε τις αποφάσεις αυτές, κρίνοντας ότι η Επιτροπή όφειλε να εξετάσει επιμελώς, επαρκώς και πλήρως την ενδεχόμενη χορήγηση πλεονεκτήματος στην εταιρία Μυτιληναίος με τη διαιτητική απόφαση και να προβεί, προς τούτο, σε σύνθετες οικονομικές και τεχνικές εκτιμήσεις.
    Απόφαση ΔΕΗ κατά Επιτροπής της 22ας Σεπτεμβρίου 2021 (T‑639/14 κ.λπ.)

  • Μια συνεταιριστική εταιρία και οι κυβερνήτες αλιευτικών σκαφών άσκησαν προσφυγές κατά της απόφασης της Επιτροπής για τη μη διατύπωση αντιρρήσεων σχετικά με ενισχύσεις που συνδέονταν με τη δημιουργία των πρώτων υπεράκτιων αιολικών πάρκων στη Γαλλία. Το Γενικό Δικαστήριο έκρινε ότι τα πρόσωπα αυτά δεν νομιμοποιούνταν να ασκήσουν προσφυγές ακυρώσεως δεδομένου ότι, αφενός, δεν βρίσκονταν σε κατάσταση ανταγωνισμού με τους φορείς εκμετάλλευσης των εν λόγω αιολικών πάρκων και, αφετέρου, δεν είχαν καταδείξει τον κίνδυνο οι επίμαχες ενισχύσεις να έχουν συγκεκριμένη επίπτωση επί της καταστάσεώς τους.
    Απόφαση CAPA κ.λπ. κατά Επιτροπής της 15ης Σεπτεμβρίου 2021 (T‑777/19)

Κοινωνικό δίκαιο

Το 2021, το Δικαστήριο κλήθηκε να ερμηνεύσει το δίκαιο της Ένωσης στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής, ιδίως όσον αφορά τους όρους εργασίας και την κοινωνική προστασία των εργαζομένων. Ο νομοθέτης της Ένωσης έχει θεσπίσει συναφώς ελάχιστους κανόνες, τους οποίους τα κράτη μέλη οφείλουν να τηρούν. Παραδείγματος χάριν, στον τομέα της οργάνωσης του χρόνου εργασίας, το δίκαιο της Ένωσης ορίζει τις ελάχιστες προδιαγραφές υγείας και ασφάλειας, παρέχοντας στους εργαζομένους το ευεργέτημα των ελάχιστων περιόδων ανάπαυσης. Προκειμένου να διασφαλιστεί η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής, ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, το δίκαιο της Ένωσης προβλέπει επίσης κανόνες για τη γονική άδεια. Τέλος, οργανώνει τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, με στόχο να διασφαλίσει την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης όλων των εργαζομένων στην Ένωση. Το Δικαστήριο καλείται επίσης τακτικά να αποσαφηνίσει τους όρους πρόσβασης των εργαζομένων από τρίτες χώρες στις εθνικές παροχές.


Το Δικαστήριο και η εργασία: προστατεύοντας τα δικαιώματα των εργαζομένων
Βλ. βίντεο στο YouTube

  • Ερωτηθέν από ρουμανικό δικαστήριο σχετικά με την ερμηνεία της οδηγίας για την οργάνωση του χρόνου εργασίας, το Δικαστήριο εξέτασε την κατάσταση εμπειρογνωμόνων οι οποίοι είχαν προσληφθεί από την Academia de Studii Economice din București (ASE), δυνάμει πλειόνων συμβάσεων εργασίας, και οι οποίοι υπολόγισαν σωρευτικά, για κάποιες συγκεκριμένες ημέρες, τις οκτώ ώρες εργασίας στο πλαίσιο του βασικού ωραρίου και τις ώρες απασχόλησης στο πλαίσιο ενός ή περισσοτέρων προγραμμάτων. Το Δικαστήριο επισήμανε ότι, σε περίπτωση που ένας εργαζόμενος συνήψε πλείονες συμβάσεις εργασίας με τον ίδιο εργοδότη, η ελάχιστη περίοδος ημερήσιας ανάπαυσης έχει εφαρμογή στις συμβάσεις θεωρούμενες στο σύνολό τους και όχι σε καθεμία από τις συμβάσεις θεωρούμενη χωριστά.
    Απόφαση Academia de Studii Economice din Bucureşti κατά Organismul Intermediar pentru Programul Operaţional Capital Uman – Ministerul Educaţiei Naţionale της 17ης Μαρτίου 2021 (C‑585/19)

  • Στο πλαίσιο διαφοράς μεταξύ ενός πρώην υπαξιωματικού του σλοβενικού στρατού και του Υπουργείου Άμυνας σχετικά με την αμοιβή του για τη δραστηριότητα επιφυλακής, το Δικαστήριο διευκρίνισε τις περιπτώσεις κατά τις οποίες η οδηγία για την οργάνωση του χρόνου εργασίας δεν εφαρμόζεται στις δραστηριότητες του στρατιωτικού προσωπικού. Εξάλλου, η εν λόγω οδηγία δεν αντιτίθεται σε κατάσταση κατά την οποία η περίοδος εργασιακής ετοιμότητας κατά τη διάρκεια της οποίας ο στρατιωτικός υποχρεούται μεν να παραμένει στο στρατόπεδο όπου υπηρετεί, αλλά δεν παρέχει πραγματική εργασία αμείβεται κατά τρόπο διαφορετικό σε σχέση με μια περίοδο εργασιακής ετοιμότητας κατά τη διάρκεια της οποίας παρέχει πραγματική εργασία.
    Απόφαση Ministrstvo za obrambo της 15ης Ιουλίου 2021 (C‑742/19)

  • Κατόπιν προδικαστικής παραπομπής λουξεμβουργιανού δικαστηρίου, το Δικαστήριο ερμήνευσε την οδηγία σχετικά με την εφαρμογή της αναθεωρημένης συμφωνίας-πλαισίου για τη γονική άδεια. Το Δικαστήριο επισήμανε ότι ένα κράτος μέλος δεν μπορεί να εξαρτά το δικαίωμα σε γονική άδεια από την προϋπόθεση της εργασιακής απασχόλησης του γονέα κατά τον χρόνο της γέννησης ή της υιοθεσίας του παιδιού. Το κράτος μέλος μπορεί, ωστόσο, να απαιτεί από τον γονέα να έχει εργαστεί αδιαλείπτως για χρονικό διάστημα τουλάχιστον δώδεκα μηνών αμέσως πριν από την έναρξη της γονικής άδειας.
    Απόφαση XI κατά Caisse pour l’avenir des enfants της 25ης Φεβρουαρίου 2021 (C‑129/20)

  • Στην Ιταλία, δεν χορηγήθηκε επίδομα τοκετού και επίδομα μητρότητας σε υπηκόους τρίτων χωρών, κατόχους ενιαίας άδειας εργασίας χορηγηθείσας δυνάμει της εθνικής νομοθεσίας για τη μεταφορά οδηγίας της Ένωσης, με την αιτιολογία ότι τα πρόσωπα αυτά δεν είχαν την ιδιότητα του επί μακρόν διαμένοντος. Επιληφθέν προδικαστικής παραπομπής την οποία υπέβαλε το Corte costituzionale (Συνταγματικό Δικαστήριο, Ιταλία), το Δικαστήριο έκρινε ότι οι υπήκοοι τρίτων χωρών δικαιούνταν τα εν λόγω επιδόματα που προβλέπει η ιταλική νομοθεσία.
    Απόφαση O. D. κ.λπ. κατά Istituto nazionale della previdenza sociale (INPS) της 2ας Σεπτεμβρίου 2021 (C‑350/20)

Τραπεζική ένωση

Η τραπεζική ένωση αποτελεί βασικό συστατικό στοιχείο της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, η οποία δημιουργήθηκε ως απάντηση στη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και την επακόλουθη κρίση δημόσιου χρέους στη ζώνη του ευρώ. Στόχος της τραπεζικής ένωσης είναι να διασφαλίσει ότι ο τραπεζικός τομέας στη ζώνη του ευρώ και ευρύτερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση χαρακτηρίζεται από σταθερότητα, ασφάλεια και αξιοπιστία, συμβάλλοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο στη γενικότερη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, ότι οι τράπεζες είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν στις χρηματοπιστωτικές κρίσεις και ότι οι χρεοκοπίες των τραπεζών αποκαθίστανται χωρίς τη δαπάνη χρημάτων των φορολογουμένων της Ένωσης και με τις πλέον ανεπαίσθητες επιπτώσεις στην οικονομία της Ένωσης. Τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ είναι μέρος της τραπεζικής ένωσης, ενώ τα λοιπά κράτη μέλη μπορούν να συμμετέχουν σε αυτήν μέσω στενής συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Το Δικαστήριο και το Γενικό Δικαστήριο καλούνται σε τακτική βάση να ασχοληθούν με ζητήματα που αφορούν την τραπεζική ένωση.

  • Τον Ιούνιο του 2018, η λεττονική εισαγγελία απήγγειλε κατηγορίες εις βάρος του διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Λεττονίας για τέλεση διαφόρων εγκλημάτων διαφθοράς. Ο εν λόγω διοικητής ήταν επίσης μέλος του γενικού συμβουλίου και του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Λαμβανομένης υπόψη της ιδιαιτερότητας αυτής, το λεττονικό δικαστήριο που επιλήφθηκε της υπόθεσης διερωτήθηκε αν ο ενδιαφερόμενος μπορούσε να απολαύει ετεροδικίας δυνάμει του Πρωτοκόλλου περί των προνομίων και ασυλιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο παρέχει στους υπαλλήλους και στο λοιπό προσωπικό της Ένωσης ετεροδικία για όλες τις πράξεις στις οποίες προέβησαν ενεργώντας υπό την επίσημη ιδιότητά τους. Το Δικαστήριο έκρινε ότι, όταν μια ποινική αρχή διαπιστώνει ότι οι πράξεις διοικητή κεντρικής τράπεζας κράτους μέλους προδήλως δεν τελέστηκαν από αυτόν στο πλαίσιο των καθηκόντων του, δεν ισχύει η ετεροδικία. Όταν τελεί πράξεις απάτης, διαφθοράς ή νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, ο διοικητής κεντρικής τράπεζας δεν ενεργεί υπό την επίσημη ιδιότητά του.
    Απόφαση LG Ģenerālprokuratūra της 30ής Νοεμβρίου 2021 (C‑3/20)

  • Το 2016, η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (EAT) εξέδωσε κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις ρυθμίσεις επίβλεψης και διακυβέρνησης προϊόντων λιανικής τραπεζικής. Με ανακοίνωση που δημοσίευσε στον ιστότοπό της, η Autorité de contrôle prudentiel et de résolution (ACPR, Γαλλία) δήλωσε ότι συμμορφωνόταν προς τις εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές, καθιστώντας τες επομένως εφαρμοστέες σε όλα τα χρηματοοικονομικά ιδρύματα που υπέκειντο στον έλεγχό της. Συνακόλουθα, η Fédération bancaire française (FBF) ζήτησε από το γαλλικό Συμβούλιο της Επικρατείας να ακυρώσει την ανακοίνωση, θεωρώντας ότι η ΕΑΤ δεν ήταν αρμόδια να εκδίδει τέτοιες κατευθυντήριες γραμμές. Το Συμβούλιο της Επικρατείας υπέβαλε στο Δικαστήριο προδικαστικό ερώτημα, αφενός, σχετικά με τα ένδικα βοηθήματα που είναι διαθέσιμα προκειμένου να διασφαλίζεται ο έλεγχος της νομιμότητας των κατευθυντήριων γραμμών και, αφετέρου, σχετικά με το κύρος των εν λόγω κατευθυντήριων γραμμών. Το Δικαστήριο επισήμανε ότι η διαδικασία προδικαστικής παραπομπής μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τους σκοπούς του ελέγχου του κύρους τους και ότι οι κατευθυντήριες γραμμές είναι εν προκειμένω έγκυρες.
    Απόφαση FBF της 15ης Ιουλίου 2021 (C‑911/19)

Περιοριστικά μέτρα και εξωτερική πολιτική

Τα περιοριστικά μέτρα ή «κυρώσεις» αποτελούν θεμελιώδες εργαλείο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας (ΚΕΠΠΑ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αξιοποιούνται στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης και συνολικής δράσης που περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο έναν πολιτικό διάλογο. Η Ένωση προσφεύγει σε αυτά ιδίως προκειμένου να διαφυλάξει τις αξίες, τα θεμελιώδη συμφέροντα και την ασφάλεια της Ένωσης, να αποτρέψει τις συγκρούσεις και να ενισχύσει τη διεθνή ασφάλεια. Οι κυρώσεις επιδιώκουν να επιφέρουν μεταστροφή πολιτικής ή αλλαγή συμπεριφοράς εκ μέρους των οικείων προσώπων ή οντοτήτων, προκειμένου να προωθηθούν οι επιδιωκόμενοι από την ΚΕΠΠΑ σκοποί.

  • Οι «δευτερογενείς κυρώσεις» βασίζονται στην ικανότητα της κυβέρνησης των ΗΠΑ να χρησιμοποιεί την υπεροχή του χρηματοπιστωτικού της συστήματος για να υποχρεώνει αλλοδαπές οντότητες να απέχουν από συναλλαγές οι οποίες είναι μεν νόμιμες, πλην όμως εμπλέκονται σε αυτές τα πρόσωπα στα οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις. Η νομοθεσία της Ένωσης απαγορεύει στις εν λόγω οντότητες να συμμορφώνονται με τις δευτερογενείς κυρώσεις, εκτός εάν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει χορηγήσει σχετική άδεια και εφόσον η μη συμμόρφωση με την αλλοδαπή νομοθεσία θα έβλαπτε σοβαρά τα συμφέροντα των οντοτήτων. Η Deutsche Telekom είχε καταγγείλει μονομερώς, χωρίς αιτιολογία και χωρίς άδεια της Επιτροπής, τις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών που τη συνέδεαν με το γερμανικό υποκατάστημα της ιρανικής τράπεζας Melli, η οποία ανήκει στο ιρανικό κράτος. Το Δικαστήριο έκρινε ότι η επιβαλλόμενη από το δίκαιο της Ένωσης απαγόρευση συμμόρφωσης προς τις δευτερογενείς κυρώσεις που έχουν επιβάλει οι Ηνωμένες Πολιτείες κατά του Ιράν μπορεί να προβληθεί στο πλαίσιο αστικής δίκης, ακόμη και όταν δεν υφίσταται συγκεκριμένη όχληση ή εντολή αρχής των Ηνωμένων Πολιτειών. Το γερμανικό δικαστήριο στο οποίο προσέφυγε η ιρανική τράπεζα πρέπει να σταθμίσει τον επιδιωκόμενο με την απαγόρευση αυτή σκοπό με το ενδεχόμενο να υποστεί η Deutsche Telekom οικονομικές ζημίες καθώς και με το εύρος τους, σε περίπτωση που δεν μπορούσε να παύσει τις εμπορικές σχέσεις της με την εν λόγω τράπεζα.
    Απόφαση Bank Melli Iran της 21ης Δεκεμβρίου 2021 (C‑124/20)

  • Λαμβανομένης υπόψη της επιδείνωσης της κατάστασης όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου και τη δημοκρατία, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξέδωσε το 2017 κανονισμό ο οποίος θεσπίζει περιοριστικά μέτρα σε βάρος της Βενεζουέλας. Επιληφθέν προσφυγής ακυρώσεως των μέτρων αυτών, το Γενικό Δικαστήριο έκρινε ότι η Βενεζουέλα δεν νομιμοποιούνταν ενεργητικά να προσβάλει τον κανονισμό. Κατ’ αναίρεση, το Δικαστήριο έκρινε αντιθέτως ότι το εν λόγω κράτος νομιμοποιείται ενεργητικά να προσβάλει κανονισμό ο οποίος θεσπίζει περιοριστικά μέτρα σε βάρος του και, ως εκ τούτου, ανέπεμψε την υπόθεση ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου προκειμένου αυτό να αποφανθεί επί της ουσίας της προσφυγής ακύρωσης.
    Απόφαση Βενεζουέλα κατά Συμβουλίου της 22ας Ιουνίου 2021 (C‑872/19 P)

Ευρωπαϊκός ποινικός χώρος

Ο ευρωπαϊκός ποινικός χώρος οικοδομείται γύρω από πλείονες άξονες: την αμοιβαία αναγνώριση των δικαστικών αποφάσεων, την προσέγγιση του ποινικού δικαίου των κρατών μελών, τη θέσπιση φορέων ολοκληρωμένης συνεργασίας και, τέλος, την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας στον τομέα αυτό. Ο στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης να καταστεί χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης οδήγησε στην κατάργηση της έκδοσης μεταξύ των κρατών μελών και στην αντικατάστασή της από σύστημα παράδοσης μεταξύ των δικαστικών αρχών. Το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης αποτελεί την πρώτη περίπτωση συγκεκριμένης εφαρμογής, στον τομέα του ποινικού δικαίου, της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης, η οποία συνιστά τον ακρογωνιαίο λίθο της δικαστικής συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών. Πρόκειται για δικαστική απόφαση κράτους μέλους προς τον σκοπό της σύλληψης και της παράδοσης από άλλο κράτος μέλος προσώπου που καταζητείται για την άσκηση ποινικής δίωξης ή για την εκτέλεση ποινής ή μέτρου στερητικών της ελευθερίας. Οι αποφάσεις για την εκτέλεση του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης πρέπει να υπόκεινται σε επαρκή έλεγχο σε εθνικό επίπεδο, ενώ συχνά ανακύπτουν ερμηνευτικές δυσχέρειες οι οποίες καθιστούν αναγκαία την παραπομπή του ζητήματος στο Δικαστήριο προς άρση των αμφιβολιών.

  • Σε υπόθεση σχετικά με την εκτέλεση στην Ιρλανδία ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης που είχε εκδοθεί από το Ηνωμένο Βασίλειο πριν από την αποχώρησή του από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Δικαστήριο έκρινε ότι οι διατάξεις σχετικά με το καθεστώς του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης όσον αφορά το Ηνωμένο Βασίλειο, που προβλέπονται στη Συμφωνία αποχώρησης, και οι διατάξεις σχετικά με τον νέο μηχανισμό παράδοσης που περιέχονται στη Συμφωνία εμπορίου και συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του εν λόγω τρίτου κράτους είναι δεσμευτικές για την Ιρλανδία. Η ένταξη των διατάξεων αυτών στις εν λόγω συμφωνίες δεν δικαιολογούσε την προσθήκη νομικής βάσης σχετικά με τον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης για τη σύναψή τους, ακόμη και αν, βάσει των εν λόγω διατάξεων, δεν απαιτούνταν από την Ιρλανδία να είναι σε θέση να επιλέξει εάν θα υπαχθεί σε αυτές ή όχι.
    Απόφαση Governor of Cloverhill Prison κ.λπ. της 16ης Νοεμβρίου 2021 (C‑479/21 PPU)

B | Αριθμοί-κλειδιά του δικαιοδοτικού έργου

Το Δικαστήριο

Το Δικαστήριο ασχολείται κατά κύριο λόγο με:

  • αιτήσεις προδικαστικής απόφασης, τις οποίες υποβάλλουν τα εθνικά δικαστήρια όταν έχουν αμφιβολίες ως προς την ερμηνεία ή το κύρος μιας πράξης του δικαίου της Ένωσης. Το εθνικό δικαστήριο αναστέλλει τότε τη διαδικασία που διεξάγεται ενώπιόν του και απευθύνεται στο Δικαστήριο, το οποίο αποφαίνεται επί της ερμηνείας ή επί του κύρους των σχετικών διατάξεων. Άπαξ και διαφωτιστεί από την απόφαση που εκδίδει το Δικαστήριο, το εθνικό δικαστήριο μπορεί να επιλύσει τη διαφορά την οποία καλείται να διευθετήσει. Για τις περιπτώσεις όπου απαιτείται πολύ ταχεία απάντηση (για παράδειγμα, σε υποθέσεις ασύλου, συνοριακών ελέγχων, απαγωγής παιδιών κ.λπ.) προβλέπεται διαδικασία επείγουσας προδικαστικής παραπομπής («PPU»)·
  • αιτήσεις αναίρεσης, με τις οποίες προσβάλλονται αποφάσεις του Γενικού Δικαστηρίου και ζητείται από το Δικαστήριο να τις αναιρέσει·
  • προσφυγές, οι οποίες έχουν κυρίως ως αίτημα:
    • είτε να ακυρωθεί πράξη του δικαίου της Ένωσης («προσφυγή ακύρωσης»
    • είτε να διαπιστωθεί ότι κάποιο κράτος μέλος παραβίασε το δίκαιο της Ένωσης («προσφυγή λόγω παράβασης»). Αν το κράτος μέλος δεν συμμορφωθεί με δικαστική απόφαση με την οποία έχει διαπιστωθεί παράβασή του, μπορεί να ασκηθεί δεύτερη προσφυγή, η λεγόμενη προσφυγή για «διπλή παράβαση»,και το Δικαστήριο μπορεί να επιβάλει στο κράτος μέλος χρηματική ποινή·
  • αιτήσεις γνωμοδότησης, όταν πρέπει να διερευνηθεί κατά πόσον συνάδει με τις Συνθήκες μια συμφωνία την οποία προτίθεται να συνάψει η Ένωση με τρίτη χώρα ή με διεθνή οργανισμό. Η αίτηση αυτή μπορεί να υποβληθεί είτε από κράτος μέλος είτε από ευρωπαϊκό θεσμικό όργανο (το Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο ή την Επιτροπή).

838 νέες υποθέσεις

Προδικαστικές παραπομπές 567 μεταξύ των οποίων 9 PPU

Κράτη μέλη με τις περισσότερες αιτήσεις προδικαστικής απόφασης: Γερμανία 106 Βουλγαρία 58 Ιταλία 46 Ρουμανία 38 Αυστρία 37

Προσφυγές 29 μεταξύ των οποίων 22 προσφυγές λόγω παράβασης και 1 προσφυγή για «διπλή παράβαση»

232 αιτήσεις αναίρεσης αποφάσεων του Γενικού Δικαστηρίου

12 αιτήσεις δικαστικής αρωγής

Περιπτώσεις στις οποίες διάδικος που αδυνατούσε να ανταποκριθεί στα δικαστικά έξοδα ζήτησε να τύχει δικαστικής αρωγής.

772 περατωθείσες υποθέσεις

Αποφάσεις επί προδικαστικών παραπομπών

547 μεταξύ των οποίων 9 PPU

30 αποφάσεις επί προσφυγών

σε 30 περιπτώσεις διαπιστώθηκαν παραβάσεις 11 κρατών μελών

1 αίτηση γνωμοδότησης

183 αποφάσεις επί αιτήσεων αναίρεσης αποφάσεων του Γενικού Δικαστηρίου

σε 23 περιπτώσεις αναιρέθηκε η απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου

Μέση διάρκεια των διαδικασιών: 16.6 μήνες

3.7 μήνες Μέση διάρκεια των διαδικασιών επείγουσας προδικαστικής παραπομπής

1 113 Εκκρεμείς υποθέσεις στις 31 Δεκεμβρίου 2021

Αντικείμενο των υποθέσεων

Γεωργία 24

Χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης 136

Προστασία των καταναλωτών 63

Τελωνειακή ένωση 17

Περιβάλλον 45

Ελευθερίες κυκλοφορίας και εγκατάστασης, καθώς και ζητήματα εσωτερικής αγοράς 77

Πνευματική και βιομηχανική ιδιοκτησία 49

Δίκαιο κοινωνικής ασφάλισης 64

Κρατικές ενισχύσεις και ανταγωνισμός 115

Φορολογία 80

Μεταφορές 61

Τα μέλη του Δικαστηρίου

Το Δικαστήριο απαρτίζεται από 27 δικαστές και 11 γενικούς εισαγγελείς.

Οι δικαστές και οι γενικοί εισαγγελείς διορίζονται με κοινή συμφωνία από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών μετά από διαβούλευση με επιτροπή επιφορτισμένη να γνωμοδοτεί επί της καταλληλότητας των προτεινομένων υποψηφίων για την άσκηση των σχετικών καθηκόντων. Η θητεία τους είναι εξαετής και ανανεώσιμη.

Επιλέγονται μεταξύ προσωπικοτήτων που παρέχουν πλήρη εγγύηση ανεξαρτησίας και συγκεντρώνουν στις χώρες τους τις αναγκαίες προϋποθέσεις για διορισμό στα ανώτατα δικαστικά αξιώματα ή είναι νομικοί αναγνωρισμένου κύρους.

K. Lenaerts

Πρόεδρος

L. Bay Larsen

Αντιπρόεδρος

A. Arabadjiev

Πρόεδρος του πρώτου τμήματος

A. Prechal

Πρόεδρος του δευτέρου τμήματος

K. Jürimäe

Πρόεδρος του τρίτου τμήματος

Κ. Λυκούργος

Πρόεδρος του τετάρτου τμήματος

E. Regan

Πρόεδρος του πέμπτου τμήματος

M. Szpunar

Πρώτος Γενικός Εισαγγελέας

S. Rodin

Πρόεδρος του ενάτου τμήματος

I. Jarukaitis

Πρόεδρος του δεκάτου τμήματος

N. Jääskinen

Πρόεδρος του ογδόου τμήματος

I. Ziemele

Πρόεδρος του έκτου τμήματος

J. Passer

Πρόεδρος του εβδόμου τμήματος

J. Kokott

Γενική Εισαγγελέας

M. Ilešič

Δικαστής

J.-C. Bonichot

Δικαστής

T. von Danwitz

Δικαστής

M. Safjan

Δικαστής

F. Biltgen

Δικαστής

M. Campos Sánchez-Bordona

Γενικός Εισαγγελέας

P. G. Xuereb

Δικαστής

N. J. Cardoso da Silva Piçarra

Δικαστής

L. S. Rossi

Δικαστής

G. Pitruzzella

Γενικός Εισαγγελέας

P. Pikamäe

Γενικός Εισαγγελέας

A. Kumin

Δικαστής

N. Wahl

Δικαστής

J. Richard de la Tour

Γενικός Εισαγγελέας

A. Rantos

Γενικός Εισαγγελέας

D. Gratsias

Δικαστής

M. L. Arastey Sahún

Δικαστής

A. M. Collins

Γενικός Εισαγγελέας

M. Gavalec

Δικαστής

Ν. Αιμιλίου

Γενικός Εισαγγελέας

Z. Csehi

Δικαστής

O. Spineanu-Matei

Δικαστής

T. Ćapeta

Γενική Εισαγγελέας

L. Medina

Γενική Εισαγγελέας

A. Calot Escobar

Γραμματέας

Σύνθεση του Δικαστηρίου

(Σειρά πρωτοκόλλου της 31ης Δεκεμβρίου 2021)

Πρώτη σειρά, από τα αριστερά προς τα δεξιά:

Πρώτος Γενικός Εισαγγελέας M. Szpunar, Πρόεδρος τμήματος Κ. Λυκούργος, Πρόεδρος τμήματος A. Prechal, Αντιπρόεδρος L. Bay Larsen, Πρόεδρος K. Lenaerts, Πρόεδρος τμήματος A. Arabadjiev, Πρόεδρος τμήματος K. Jürimäe, Πρόεδροι τμήματος E. Regan και S. Rodin

Δεύτερη σειρά, από τα αριστερά προς τα δεξιά:

Δικαστές T. von Danwitz και M. Ilešič, Πρόεδροι τμήματος J. Passer, N. Jääskinen και I. Jarukaitis, Πρόεδρος τμήματος I. Ziemele, Γενική Εισαγγελέας J. Kokott, Δικαστής J.-C. Bonichot

Τρίτη σειρά, από τα αριστερά προς τα δεξιά:

Γενικός Εισαγγελέας P. Pikamäe, Δικαστής L. S. Rossi, Δικαστές P. G. Xuereb, F. Biltgen και M. Safjan, Γενικός Εισαγγελέας M. Campos Sánchez-Bordona, Δικαστής N. J. Piçarra, Γενικός Εισαγγελέας G. Pitruzzella

Τέταρτη σειρά, από τα αριστερά προς τα δεξιά:

Δικαστής L. Arastey Sahún, Γενικός Εισαγγελέας Α. Ράντος, Δικαστές N. Wahl και A. Kumin, Γενικός Εισαγγελέας J. Richard de la Tour, Δικαστής Δ. Γρατσίας, Γενικός Εισαγγελέας A. M. Collins

Πέμπτη σειρά, από τα αριστερά προς τα δεξιά:

Γενική Εισαγγελέας L. Medina, Δικαστής O. Spineanu-Matei, Γενικός Εισαγγελέας Ν. Αιμιλίου, Δικαστές M. Gavalec και Z. Csehi, Γενική Εισαγγελέας T. Ćapeta, Γραμματέας A. Calot Escobar

Γενικό Δικαστήριο

Το Γενικό Δικαστήριο εκδικάζει, σε πρώτο βαθμό, προσφυγές που ασκούν τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα (εταιρίες, ενώσεις κ.λπ.) και τα κράτη μέλη κατά πράξεων των θεσμικών και λοιπών οργάνων ή οργανισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και αγωγές για την αποκατάσταση των ζημιών που προξενούν τα όργανα ή οι υπάλληλοί τους. Μεγάλο τμήμα των υποθέσεων αυτών είναι οικονομικού ενδιαφέροντος: διανοητική ιδιοκτησία (σήματα, σχέδια και υποδείγματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης), ανταγωνισμός, κρατικές ενισχύσεις και εποπτεία του τραπεζικού και χρηματοπιστωτικού τομέα.

Το Γενικό Δικαστήριο είναι επίσης αρμόδιο να αποφαίνεται επί υπαλληλικών υποθέσεων στις διαφορές μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των υπαλλήλων της.

Κατά των αποφάσεων του Γενικού Δικαστηρίου μπορεί να ασκηθεί ενώπιον του Δικαστηρίου αναίρεση, η οποία περιορίζεται σε νομικά ζητήματα. Στις υποθέσεις που έχουν αποτελέσει αντικείμενο διπλού ελέγχου (από ανεξάρτητο τμήμα προσφυγών και στη συνέχεια από το Γενικό Δικαστήριο), το Δικαστήριο εγκρίνει την εξέταση της αίτησης αναιρέσεως μόνον όταν η αίτηση εγείρει σημαντικό ζήτημα για την ενότητα, τη συνοχή ή την εξέλιξη του δικαίου της Ένωσης.

882 νέες υποθέσεις

785 προσφυγές και αγωγές

εκ των οποίων 80 σχετικές με τις κρατικές ενισχύσεις και τον ανταγωνισμό (περιλαμβανομένων 4 προσφυγών κρατών μελών)

308 σχετικές με την πνευματική και βιομηχανική ιδιοκτησία

81 σε υπαλληλικές υποθέσεις της Ένωσης

316 προσφυγές άλλου είδους (περιλαμβανομένων 11 προσφυγών κρατών μελών)

70 αιτήσεις δικαστικής αρωγής

Περιπτώσεις στις οποίες διάδικος που αδυνατούσε να ανταποκριθεί στα δικαστικά έξοδα ζήτησε να τύχει δικαστικής αρωγής.

951 περατωθείσες υποθέσεις

836 περατωθείσες υποθέσεις

εκ των οποίων 81 Κρατικές ενισχύσεις και ανταγωνισμός

307 Πνευματική και βιομηχανική ιδιοκτησία

128 Υπαλληλικές υποθέσεις της ΕΕ

320 Προσφυγές άλλου είδους

Μέση διάρκεια των διαδικασιών 17.3 μήνες

Το 29% του συνόλου των αποφάσεων του Γενικού Δικαστηρίου προσβλήθηκε με αίτηση αναίρεσης ενώπιον του Δικαστηρίου

1 428 1 428 εκκρεμείς υποθέσεις (στις 31 Δεκεμβρίου 2021)

Αντικείμενο των υποθέσεων

Πρόσβαση στα έγγραφα 44

Γεωργία 23

Ανταγωνισμός 96

Οικονομική και νομισματική πολιτική 179

Περιβάλλον 16

Πνευματική και βιομηχανική ιδιοκτησία 320

Δημόσιες συμβάσεις 25

Περιοριστικά μέτρα 51

Κανονισμός Υπηρεσιακής Κατάστασης των υπαλλήλων της ΕΕ 133

Κρατικές ενισχύσεις 273

Τα μέλη του Γενικού Δικαστηρίου

Από την 1η Σεπτεμβρίου 2019 το Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης απαρτίζεται από δύο δικαστές ανά κράτος μέλος. Οι δικαστές διορίζονται με κοινή συμφωνία από τα κράτη μέλη για έξι έτη, με δυνατότητα ανανέωσης της θητείας τους. Οι δικαστές εκλέγουν τον Πρόεδρο και τον Αντιπρόεδρο του Γενικού Δικαστηρίου για τρία έτη, με δυνατότητα επανεκλογής. Ασκούν τα καθήκοντά τους με πλήρη αμεροληψία.

M. van der Woude

Πρόεδρος

Σ. Παπασάββας

Αντιπρόεδρος

H. Kanninen

Πρόεδρος τμήματος

V. Tomljenović

Πρόεδρος τμήματος

S. Gervasoni

Πρόεδρος τμήματος

D. Spielmann

Πρόεδρος τμήματος

Α. Μαρκουλλή

Πρόεδρος τμήματος

R. da Silva Passos

Πρόεδρος τμήματος

J. Svenningsen

Πρόεδρος τμήματος

M. J. Costeira

Πρόεδρος τμήματος

A. Kornezov

Πρόεδρος τμήματος

G. De Baere

Πρόεδρος τμήματος

M. Jaeger

Δικαστής

S. Frimodt Nielsen

Δικαστής

J. Schwarcz

Δικαστής

M. Kancheva

Δικαστής

E. Buttigieg

Δικαστής

V. Kreuschitz

Δικαστής

L. Madise

Δικαστής

Κ. Ηλιόπουλος

Δικαστής

V. Valančius

Δικαστής

N. Półtorak

Δικαστής

F. Schalin

Δικαστής

I. Reine

Δικαστής

R. Barents

Δικαστής

P. Nihoul

Δικαστής

U. Öberg

Δικαστής

K. Kowalik-Bańczyk

Δικαστής

C. Mac Eochaidh

Δικαστής

R. Frendo

Δικαστής

T. Pynnä

Δικαστής

L. Truchot

Δικαστής

J. Laitenberger

Δικαστής

R. Mastroianni

Δικαστής

J. Martín y Pérez de Nanclares

Δικαστής

O. Porchia

Δικαστής

G. Hesse

Δικαστής

M. Sampol Pucurull

Δικαστής

M. Stancu

Δικαστής

P. Škvařilová-Pelzl

Δικαστής

I. Nõmm

Δικαστής

G. Steinfatt

Δικαστής

R. Norkus

Δικαστής

T. Perišin

Δικαστής

D. Petrlík

Δικαστής

M. Brkan

Δικαστής

P. Zilgalvis

Δικαστής

K. A. Kecsmár

Δικαστής

I. Gâlea

Δικαστής

E. Coulon

Γραμματέας