Οδεύοντας προς ένα νέο στάδιο της ιστορίας του θεσμικού οργάνου

A | Εισαγωγή του Γραμματέα

Ο Γραμματέας του Δικαστηρίου, γενικός γραμματέας του θεσμικού οργάνου, προΐσταται των διοικητικών υπηρεσιών υπό την εποπτεία του Προέδρου.

Το 2021 ήταν, για τις υπηρεσίες του θεσμικού οργάνου, έτος παγίωσης των νέων μεθόδων που τέθηκαν σε εφαρμογή το 2020 με σκοπό να διασφαλιστεί η συνέχεια και η ποιότητα της δημόσιας υπηρεσίας της ευρωπαϊκής δικαιοσύνης, σε ένα πλαίσιο που σηματοδοτείται από τη συνέχιση της πανδημικής κρίσης και από την προσαρμοστικότητα που αυτή απαιτεί τόσο σε οργανωτικό όσο και σε ατομικό επίπεδο. Μεταξύ των νέων κεκτημένων περιλαμβάνονται ιδίως η αποϋλοποίηση και η απλούστευση των συστημάτων λήψης αποφάσεων, το αυξημένο αίσθημα ευθύνης των συνεργατών και η καθιέρωση μιας νέας ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Τα αξιοσημείωτα αποτελέσματα του Δικαστηρίου και του Γενικού Δικαστηρίου, όπως και το Βραβείο χρηστής διοίκησης που απένειμε στο Δικαστήριο η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια για το έργο «Εξ αποστάσεως ακροαματικές διαδικασίες» στην κατηγορία καινοτομία/μετασχηματισμός, αποτελούν για το σύνολο των υπηρεσιών του θεσμικού οργάνου πηγή αναγνώρισης και κινητήρια δύναμη για το μέλλον.

Το 2021 αποτέλεσε επίσης την ευκαιρία να διευρυνθεί και να επιταχυνθεί ο μετασχηματισμός της λειτουργίας των υπηρεσιών, με τη δρομολόγηση μιας σειράς διαρθρωτικών μελλοντικών σχεδίων.

Πρώτον, εντατικοποιούνται διαρκώς οι προσπάθειες για την παροχή ευρύτερης στήριξης στα δικαιοδοτικά όργανα, ο φόρτος εργασίας των οποίων, ιδίως δε του Δικαστηρίου, φθάνει σε πρωτοφανή επίπεδα. Στο πλαίσιο αυτό, για σκοπούς έρευνας, αλλά και προς υποβοήθηση κατά τη σύνταξη των σχετικών εγγράφων και ενίσχυση της παροχής άμεσης στήριξης στο δικαιοδοτικό έργο που επιτελείται στα γραφεία των μελών των δύο δικαστηρίων, βρίσκονται σε εξέλιξη σχέδια για την ανάπτυξη συστημάτων πληροφοριών στον τομέα της δικαιοσύνης και εξετάζονται οι τρόποι με τους οποίους το περιεχόμενο των διαδικαστικών εγγράφων μπορεί να καταστεί ταχύτερα διαθέσιμο, ιδίως από τεχνική άποψη.

Το θεσμικό όργανο επενδύει στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρουν τα ψηφιακά εργαλεία. Υπάρχει σχετικά πληθώρα παραδειγμάτων: ψηφιοποίηση των ροών εγγράφων και των διαδικασιών λήψης αποφάσεων, τόσο διοικητικών (με την ολοκλήρωση του σχεδίου διαχείρισης εγγράφων ΗΑΝ) όσο και δικαστικών (με το σχέδιο του ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης των υποθέσεων –SIGA–, το οποίο προϋποθέτει στενή συνεργασία μεταξύ του συνόλου των υπηρεσιών, των γραμματειών και των γραφείων των μελών των δικαστηρίων). Τα δύο αυτά σχέδια ανοίγουν σημαντικές προοπτικές για την απλοποίηση των μεθόδων, την παρακολούθηση των διαδικασιών, την έρευνα και τη συνδρομή στη διεκπεραίωση των υποθέσεων. Ταυτόχρονα, τα τμήματα πληροφορικής παρακολουθούν στενά την εξέλιξη της τεχνολογίας και πειραματίζονται με διάφορα προηγμένα τεχνολογικά εργαλεία, όπως εκείνα που αφορούν τον χώρο εργασίας και την τεχνητή νοημοσύνη.

Δεύτερον, το Δικαστήριο διατηρεί στο ακέραιο την απόλυτη προσήλωσή του στην πολυγλωσσία, επιδιώκοντας διττό σκοπό: τη διασφάλιση του εύρους της γλωσσικής κάλυψης και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών νομικής μετάφρασης και διερμηνείας. Η τεχνογνωσία αυτή είναι μοναδική στον κόσμο, και πρέπει να διαφυλαχθεί και να αναπτυχθεί περαιτέρω με την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχουν οι τεχνολογικές εξελίξεις, ιδίως με γνώμονα την αντιμετώπιση του αυξημένου φόρτου εργασίας. Πίσω από την έννοια της «πολυγλωσσίας» βρίσκεται η ικανότητα του Δικαστηρίου να απευθύνεται σε κάθε διάδικο και σε κάθε πολίτη στη γλώσσα του. Συνεπώς, το διακύβευμα είναι μεγάλο: αφενός, πρέπει να εξασφαλιστεί η προσβασιμότητα και η νομιμοποίηση του συστήματος απονομής δικαιοσύνης της Ένωσης και, αφετέρου, η διατήρηση της πολιτισμικής και γλωσσικής πολυμορφίας της Ένωσης στο σύνολό της. Αυτή είναι και η πεμπτουσία της «Πρωτοβουλίας για την Πολυγλωσσία» την οποία έχει αναλάβει το Δικαστήριο εδώ και αρκετά χρόνια, δρομολογώντας σειρά δράσεων και εκδηλώσεων που αναδεικνύουν την αξία της πολυγλωσσίας και τη δέσμευση του Δικαστηρίου για την προάσπισή της. Ο Κήπος της Πολυγλωσσίας, οι εργασίες για τον οποίο ξεκίνησαν φέτος, θα είναι μία από τις πιο ορατές και μακρόπνοες εκδηλώσεις αυτής της πρωτοβουλίας.

Τρίτον, είναι σημαντικό να έλθει το Δικαστήριο ακόμη πιο κοντά στους πολίτες, και να καταστεί ακόμη πιο προσιτό και ευρύτερα γνωστό. Το Δικαστήριο καλείται, περισσότερο από ποτέ, να λάβει αποφάσεις οι οποίες έχουν σημαντικό πολιτικό και κοινωνικό αντίκτυπο για τα κράτη μέλη και τους πολίτες: οικονομική και νομισματική πολιτική, κράτος δικαίου, δικαίωμα ασύλου, καταπολέμηση της τρομοκρατίας, θεμελιώδη δικαιώματα... Λόγω των εκτεταμένων συνεπειών των συχνά περίπλοκων αυτών αποφάσεων καθίσταται αναγκαία μια διεργασία επικοινωνίας και επεξήγησης προκειμένου οι πολίτες να είναι σε θέση να κατανοήσουν το περιεχόμενό τους και να εκτιμήσουν τον θεμελιώδη ρόλο των δικαιοδοτικών οργάνων της Ένωσης. Προς επίτευξη του στόχου αυτού, δύο εν εξελίξει πρωτοποριακά σχέδια χρήζουν επισήμανσης.

Πρώτον, θα γίνει πραγματικότητα, σε πειραματική βάση, το webstreaming ορισμένων επ’ ακροατηρίου συζητήσεων του τμήματος μείζονος συνθέσεως, με σκοπό την ενίσχυση της αρχής της δημοσιότητας της συνεδρίασης χάρη στα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα. Κάθε φοιτητής νομικής, δημοσιογράφος, εθνικός δικαστής ή ενδιαφερόμενος πολίτης θα μπορεί, ανεξαρτήτως του τόπου διαμονής του, να παρακολουθήσει τις επ’ ακροατηρίου συζητήσεις του Δικαστηρίου χωρίς να χρειάζεται να ταξιδέψει στο Λουξεμβούργο, και μάλιστα σε όλες τις γλώσσες για τις οποίες παρέχεται διερμηνεία κατά τη συνεδρίαση. Η διευκόλυνση αυτή συνιστά για ολόκληρο τον κόσμο ένα «παράθυρο» στην καθημερινή πραγματικότητα του δικαιοδοτικού του έργου.

Εξάλλου, το σχέδιο εξ αποστάσεως επισκέψεων –η πιλοτική φάση του οποίου πραγματοποιήθηκε το 2021 με τάξεις μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από διάφορες χώρες της Ευρώπης– θα εμπλουτίσει τους τρόπους υποδοχής επισκεπτών: οι Ευρωπαίοι πολίτες που δεν είναι σε θέση να μεταβούν στο Λουξεμβούργο θα μπορούν πλέον να επισκεφθούν το Δικαστήριο και μάλιστα υπό συνθήκες όσο το δυνατόν παρόμοιες με εκείνες που επιφυλάσσονται στους επισκέπτες επί τόπου. Η καινοτομία αυτή καταργεί τους περιορισμούς που συνδέονται με τη γεωγραφική απόσταση και αλλάζει την εντύπωση περί δυσχερούς πρόσβασης που ενδεχομένως προκαλεί το Δικαστήριο σε κάποιο κοινό. Χάρη στις νέες τεχνολογίες, το Δικαστήριο μπορεί επιτέλους να μετακινηθεί εικονικά προς όφελος όλων των πολιτών των κρατών μελών.

Τέταρτον και τελευταίο, τα μελλοντικά αυτά σχέδια θα συνοδευτούν από μια φιλόδοξη διαχείριση των προσώπων, ως κεντρική μέριμνα της πολιτικής του Δικαστηρίου στον τομέα των ανθρώπινων πόρων. Οι οργανώσεις, ιδιωτικές ή δημόσιες, εθνικές ή ευρωπαϊκές, πασχίζουν να ανταποκριθούν στο νέο πλαίσιο που χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη της τηλεργασίας, τη βούληση των συνεργατών για μεγαλύτερη αυτονομία και τις προσδοκίες των νεότερων γενεών. Προκειμένου να φέρει εις πέρας τα σημαντικά σχέδια που έχει θέσει εν κινήσει, το Δικαστήριο συμμετέχει σε αυτό το κίνημα ούτως ώστε να είναι σε θέση, όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα, να στηρίζεται σε αφοσιωμένο και ταλαντούχο προσωπικό. Προς τούτο, απαιτείται μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στη διαχείριση των ανθρώπινων πόρων, από τις μεθόδους πρόσληψης έως την προετοιμασία για τη συνταξιοδότηση, από την ανάπτυξη δεξιοτήτων μέσω της αρχικής κατάρτισης έως τη διά βίου μάθηση, το job-shadowing και την καθοδήγηση, δίχως να λησμονούνται η διαχείριση της σταδιοδρομίας και οι ευκαιρίες ενδο- και διοργανικής κινητικότητας. Έχοντας διαρκώς το βλέμμα στραμμένο προς την αριστεία, το Δικαστήριο υπέχει ευθύνη να δημιουργεί ενθαρρυντικές και δυναμικές συνθήκες εργασίας. Για τον σκοπό αυτό, η ουσιαστική προσέγγιση που πρέπει να αποτελεί το μόνιμο «μοτίβο» γύρω από το οποίο θα κινούνται οι αποφάσεις που λαμβάνονται στο πλαίσιο της διοίκησης των υπηρεσιών είναι μία: η ενσωμάτωση, στον ευρύτερο βίο του θεσμικού οργάνου, των ζητημάτων που συνδέονται με τη διαφορετικότητα και την συμπεριληπτικότητα.

Δεσμεύομαι να σας συναντήσω του χρόνου για να κάνουμε τον απολογισμό του 2022, έτος εορτασμού της 70ής επετείου του Δικαστηρίου, του παλαιότερου θεσμικού οργάνου της Ένωσης!

Για πρώτη φορά στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δικαστές που εκπροσωπούν τα συνταγματικά δικαστήρια των κρατών μελών της Ένωσης και μέλη του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης συναντήθηκαν για να συνδιαλεχθούν επί των κοινών νομικών παραδόσεων της Ένωσης και του τρόπου με τον οποίο μπορούν οι παραδόσεις αυτές να συμπορευτούν με τις συνταγματικές παραδόσεις και τις εθνικές ταυτότητες των κρατών μελών. Η διάσκεψη έφερε τον τίτλο «Ενωμένοι στην πολυμορφία: μεταξύ κοινών συνταγματικών παραδόσεων και εθνικών ταυτοτήτων». Διοργανώθηκε από κοινού από το Latvijas Republikas Satversmes tiesa (Συνταγματικό Δικαστήριο της Λεττονίας) και το Δικαστήριο και έλαβε χώρα στις 2 και 3 Σεπτεμβρίου 2021 στη Ρίγα της Λεττονίας. Την ιδέα μιας κοινής διάσκεψης που θα άνοιγε τον διάλογο μεταξύ των συνταγματικών δικαστηρίων και του Δικαστηρίου πρωτοδιατύπωσε το 2019 η Ineta Ziemele, η οποία ήταν τότε πρόεδρος του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Λεττονίας, και υποστήριξε με ενθουσιασμό ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου, Koen Lenaerts. Χρειάστηκαν δύο χρόνια για να γίνει πραγματικότητα, ιδίως λόγω των προσκομμάτων που έφερε η πανδημία της νόσου Covid-19.

Η ιδιαίτερη δομή της διάσκεψης και η δυνατότητα της διά ζώσης επαφής προσέδωσαν ξεχωριστή δυναμική στην εκδήλωση, η οποία στέφθηκε με επιτυχία τόσο από οργανωτική όσο και από ουσιαστική άποψη. Όλα τα παρόντα δικαιοδοτικά όργανα συμμετείχαν ενεργά σε ανοικτές και ειλικρινείς συζητήσεις, με εξαιρετικές παρεμβάσεις και συμπεράσματα που έχουν έκτοτε δημοσιευθεί σε συλλογή.

Η επίτευξη κοινής συμφωνίας για την ανάγκη έναρξης ενός τέτοιου διαλόγου και συνέχισής του στο μέλλον είναι από μόνη της αξιοσημείωτη.

Τα εθνικά και διεθνή ειδησεογραφικά μέσα και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (#RigaJusticeConference) κάλυψαν εκτενώς την εκδήλωση. Επιπλέον, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Λεττονίας εγκαινίασε το πρώτο επεισόδιο της on-demand ακουστικής υπηρεσίας Tversme με επίτιμο προσκεκλημένο τον Koen Lenaerts, Πρόεδρο του Δικαστηρίου, προκειμένου να υπογραμμίσει τη σημασία του διαλόγου.

Είμαι ευτυχής που έχω την ευκαιρία να μοιραστώ την εμπειρία μου από το Forum Δικαστών που πραγματοποιήθηκε στο Λουξεμβούργο από τις 20 έως τις 22 Νοεμβρίου 2021. Το πρόγραμμα του Forum περιλάμβανε συνόδους εργασίας με πολύ διαφορετικά θέματα, γι’ αυτό θα αναφερθώ στα σεμινάρια στα οποία συμμετείχα προσωπικά.

Ορισμένα από τα ερωτήματα που τέθηκαν από τους παρεμβαίνοντες δικαστές και συζητήθηκαν από τους συμμετέχοντες συνιστούν μια πολύ ενδιαφέρουσα συνεισφορά στην άσκηση του δικαιοδοτικού έργου. Ειδικότερα, θα ήθελα να αναφερθώ στον προβληματισμό που αναπτύχθηκε γύρω από το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής και πρόσβασης σε αμερόληπτο δικαστήριο, τον ρόλο που διαδραματίζει το άρθρο 47 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την εμβέλειά του από την άποψη του δικαιώματος αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας και αμερόληπτου δικαστή. Το Forum μάς παρείχε μια ολοκληρωμένη οπτική σχετικά με την εξέλιξη της νομολογίας του Δικαστηρίου γύρω από την επιταγή αυτή και τη νομική βάση στην οποία στηρίχθηκε για την πλέον πρόσφατη νομολογία του, από το 2018 και στο εξής (βλ. C‑64/16, Associação Sindical dos Juízes Portugueses). Στις αποφάσεις αυτές, πλείονες κανόνες της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) συνδυάζονται με το άρθρο 47 του Χάρτη: τέτοιοι είναι o κανόνας σύμφωνα με τον οποίο «Τα κράτη μέλη προβλέπουν τα ένδικα βοηθήματα και μέσα που είναι αναγκαία για να διασφαλίζεται η πραγματική δικαστική προστασία στους τομείς που διέπονται από το δίκαιο της Ένωσης» (άρθρο 19, παράγραφος 1, ΣΕΕ), ο κανόνας που καθορίζει τις αξίες της Ένωσης, μεταξύ των οποίων καταλέγεται και το κράτος δικαίου (άρθρο 2), η αρχή της καλόπιστης συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών (άρθρο 4.3), καθώς και οι διατάξεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (άρθρα 6 και 13). Όλοι μας, Ευρωπαίοι δικαστές, δικαστές αφοσιωμένοι στην οικοδόμηση του δικαίου της Ένωσης, μπορέσαμε να αντλήσουμε χρήσιμα διδάγματα για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 47 του Χάρτη σε εθνικό επίπεδο.

Ένα άλλο σημείο που συζητήθηκε διεξοδικά στο πλαίσιο του Forum 2021 ήταν η έννοια της δικαστικής ανεξαρτησίας, ζήτημα που αφορά όχι μόνον τη δικαστική οργάνωση κάθε κράτους μέλους της Ένωσης αλλά και κάθε μέλος της δικαστικής εξουσίας των κρατών μελών ξεχωριστά. Υπενθυμίζεται ότι δεν αρκεί η εκ του νόμου θέσπιση ενός δικαστικού οργάνου, αλλά πρέπει επίσης να διασφαλίζεται η απουσία οργανικών ή λειτουργικών δεσμών με τις εξουσίες που πρόκειται να εποπτεύσει. Εν είδει παραδείγματος, μελετήσαμε την περίπτωση του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης: το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι οι αρχές της αμοιβαίας αναγνώρισης και της αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών μπορούν να περιοριστούν υπό εξαιρετικές περιστάσεις, γεγονός που προϋποθέτει να εξετάζεται κατά προτεραιότητα κατά πόσον ένα κράτος που απαιτεί την παράδοση ενός προσώπου από άλλο κράτος διαθέτει δικαστικό σύστημα που παρουσιάζει ελλείψεις σε σχέση με την αρχή της δικαστικής ανεξαρτησίας. Η συζήτηση αυτή, η οποία είναι πολύ χρήσιμη καθότι πολύ πρακτική, θα συμβάλει καθοριστικά στο να αντιμετωπίσουν οι εθνικοί δικαστές τις αμφιβολίες που ανακύπτουν όλο και συχνότερα κατά τη λήψη αποφάσεων.

Οι συνάδελφοί μου και εγώ θίξαμε επίσης το ζήτημα των όρων άσκησης του επαγγέλματός μας, αναφερόμενοι στα καθήκοντά μας αμεροληψίας, αλλά και στο δικαίωμά μας να προστατευόμαστε έναντι εξωγενών πιέσεων. Σχολιάσαμε μια σειρά νομοθετικών μέτρων σε διάφορα κράτη μέλη, τα οποία επιδρούν στη δικαστική σταδιοδρομία, όπως οι πειθαρχικές διαδικασίες ή οι κανόνες για τη στοιχειοθέτηση της ευθύνης των δικαστών, και τα οποία δεν συνάδουν με τις αρχές του δικαίου της Ένωσης.

Τέλος, χάρη στο Forum 2021, είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε επ’ ακροατηρίου συζήτηση ενώπιον του τμήματος μείζονος συνθέσεως σε υπόθεση σχετικά με τη συμμόρφωση με το δίκαιο της Ένωσης των κανόνων πειθαρχικής διαδικασίας που αφορούν τους δικαστές και έχουν θεσπιστεί από κράτος μέλος. Αυτή η πρακτική άσκηση στο δίκαιο της Ένωσης παρείχε σε όλους τους συμμετέχοντες στο Forum 2021 τη δυνατότητα να ανακαλύψουμε τη λειτουργία του δικαιοδοτικού συστήματος της Ένωσης, ιδίως χάρη στις ερωτήσεις που έθεσαν τα μέλη του τμήματος μείζονος συνθέσεως στους εκπροσώπους των διαδίκων. Οι ερωτήσεις αυτές ανέδειξαν τη διαδικασία νομικού συλλογισμού που πρέπει να ακολουθείται για την επίλυση ενός τόσο σύνθετου ζητήματος.

Η συμμετοχή μου στο Forum 2021 ήταν πολύ διδακτική. Οι γνώσεις που απέκτησα με βοηθούν να αποσαφηνίσω διάφορες νομικές έννοιες που είναι πολύ χρήσιμες στην καθημερινή μου εργασία, όπου παρατηρώ την αυξανόμενη βαρύτητα της προσφοράς του Δικαστηρίου. Φεύγοντας από το Forum 2021 με κατέκλυσε ένα μεγάλο αίσθημα ικανοποίησης, ότι είμαι μέλος μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης που μας παρέχει ένα πλαίσιο νομικών κανόνων με το οποίο καθίσταται δυνατή η ειρηνική συνύπαρξη διαφορετικών προσώπων και χωρών. Είχα την ευκαιρία να συναναστραφώ το δικαστικό της όργανο, το οποίο, μέσω της ερμηνείας και της εφαρμογής του νόμου, μας βοηθά να δομήσουμε την ιδέα της ιθαγένειας της Ένωσης.

Χάρη στην αξιοσημείωτη διοργάνωσή του, το Forum 2021 αποτέλεσε ευκαιρία ανταλλαγής απόψεων και συναντήσεων μεταξύ των επαγγελματιών της δικαιοσύνης, σε κλίμα εποικοδομητικό και ευχάριστο, το οποίο συνέβαλε αποφασιστικά στην επιτυχία αυτής της εκδήλωσης.

Η υγειονομική κρίση που σημάδεψε τα έτη 2020 και 2021, λόγω των δυσχερειών που επιφύλασσε για τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ιδίως όσον αφορά τις μετακινήσεις, ώθησε το Δικαστήριο να ενισχύσει τις δράσεις που αναλαμβάνει έναντι του κοινού. Συνεπώς, η κρίση αποτέλεσε καθοριστικό στοιχείο για τη θέση σε εφαρμογή νέων μορφών επικοινωνίας και λειτούργησε ως ένα είδος επιταχυντή για την ολοκλήρωση των σχεδίων που είχαν δρομολογηθεί πριν από την εκδήλωση της πανδημίας. Το Δικαστήριο ακολουθεί πολιτική ανοίγματος προς τους πολίτες, προκειμένου να γνωρίσουν καλύτερα τα δικαιώματά τους μέσω της νομολογίας των δύο δικαστηρίων του θεσμικού οργάνου. Η πολιτική αυτή έχει ενταθεί τόσο με τη χρήση των παραδοσιακών μέσων επικοινωνίας όσο και με την προσφορά νέων δυνατοτήτων στο κοινό.

Οι εξ αποστάσεως επ’ ακροατηρίου συζητήσεις, οι οποίες ξεκίνησαν το 2020 με σκοπό να διασφαλιστεί η συνέχεια της ευρωπαϊκής δημόσιας υπηρεσίας της δικαιοσύνης, αποτελούν καινοτομία που χάρισε στο θεσμικό όργανο το Βραβείο χρηστής διοίκησης της Ευρωπαίας Διαμεσολαβήτριας το 2021, στην κατηγορία της καινοτομίας ή του μετασχηματισμού. Το 2021, η τηλεδιάσκεψη χρησιμοποιήθηκε για 131 επ’ ακροατηρίου συζητήσεις η τηλεδιάσκεψη χρησιμοποιήθηκε για 131 επ’ ακροατηρίου συζητήσεις

Ο αριθμός των ανακοινωθέντων Τύπου, τα οποία προορίζονται να ενημερώνουν σε πραγματικό χρόνο τους δημοσιογράφους και τους επαγγελματίες για τη δημοσίευση των αποφάσεων του Δικαστηρίου και του Γενικού Δικαστηρίου, αυξήθηκε αισθητά το 2021. Δημοσιεύθηκαν 231 ανακοινωθέντα Τύπου, δηλαδή, λαμβανομένου υπόψη του συνόλου των γλωσσικών αποδόσεων που είναι διαθέσιμες μέσω της ιστοσελίδας του Δικαστηρίου και διαβιβάστηκαν στους ανταποκριτές, 3 206 ανακοινωθέντα Τύπου.

Οι υπεύθυνοι Τύπου της Διεύθυνσης Επικοινωνίας επικέντρωσαν τις προσπάθειές τους στην επεξήγηση των αποφάσεων, των διατάξεων και των προτάσεων, καθώς και των εκκρεμών υποθέσεων, ενώ παράλληλα μεγιστοποίησαν τις επαφές τους με τους δημοσιογράφους των κρατών μελών προκειμένου να τους παρέχουν πληροφορίες από πρώτο χέρι, να τους ευαισθητοποιούν για σημαντικές υποθέσεις και να τους εξηγούν τις λύσεις που δίδουν τα δικαιοδοτικά όργανα στα νομικά ζητήματα. Συνακόλουθα, οι υπεύθυνοι Τύπου διένειμαν 601 ενημερωτικές επιστολές, απευθυνόμενοι κυρίως σε δημοσιογράφους αλλά και σε επαγγελματίες του νομικού κλάδου, και μετέδωσαν 630 «Quick Facts» σχετικά με υποθέσεις για τις οποίες δεν προβλεπόταν η δημοσίευση ανακοινωθέντων Τύπου. Επιπλέον, όσον αφορά τα αιτήματα για συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με τη λειτουργία του θεσμικού οργάνου ή τις υποθέσεις, το 2021 ελήφθησαν και εξετάστηκαν 12 538 μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και 7 182 κλήσεις (στη γλώσσα του κάθε αιτούντος), ενώ, σύμφωνα με τον ισχύοντα κανονισμό, το Δικαστήριο ικανοποίησε 110 αιτήματα για πρόσβαση σε διοικητικά έγγραφα και ιστορικά αρχεία.

Το θεσμικό όργανο, το οποίο έχει παρουσία στο Twitter από το 2013, συνέχισε να χρησιμοποιεί την πλατφόρμα αυτή για να ενημερώνει το ευρύ κοινό με τους δύο λογαριασμούς του, έναν στα γαλλικά και έναν στα αγγλικά, οι οποίοι έχουν συνολικά 127 700 ακολούθους. Πραγματοποιήθηκαν 962 αναρτήσεις,κυρίως όσον αφορά τις σημαντικότερες αποφάσεις που εξέδωσε το Δικαστήριο και το Γενικό Δικαστήριο, καθώς και τα κυριότερα γεγονότα στη ζωή του θεσμικού οργάνου. Το θεσμικό όργανο είναι επίσης παρόν στην επαγγελματική πλατφόρμα LinkedIn και έχει μεταδώσει 365 μηνύματα στους 132 000 ακολούθους του.

Το κοινό των επαγγελματιών του νομικού κλάδου, από την πλευρά του, έχει πρόσβαση στα «Θεματικά δελτία» και στο «Μηνιαίο δελτίο νομολογίας», μια σταχυολόγηση των συνόψεων των αποφάσεων και διατάξεων του Δικαστηρίου και του Γενικού Δικαστηρίου οι οποίες, λόγω των εξετασθέντων νομικών ζητημάτων, παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Τα εργαλεία αυτά, τα οποία προσφέρονται από τη Διεύθυνση Έρευνας και Τεκμηρίωσης, επιτρέπουν στους επαγγελματίες του νομικού κλάδου να λάβουν γνώση της γενικής ή ειδικής νομολογιακής επικαιρότητας σε έναν συγκεκριμένο τομέα του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το Δικαστήριο δοκίμασε και χρησιμοποίησε τα πλέον αποτελεσματικά τεχνολογικά εργαλεία προκειμένου να προσεγγίσει όσο το δυνατόν ευρύτερο κοινό. Είτε πρόκειται για τη δημοσίευση της Ετήσιας έκθεσης | Ανασκόπηση του έτους σε μορφή html είτε για την παροχή νέων εργαλείων έρευνας από τη Διεύθυνση Βιβλιοθήκης, ή ακόμη για την προετοιμασία εξ αποστάσεως επισκέψεων στο Δικαστήριο για ομάδες μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, το δικαιοδοτικό όργανο της Ένωσης πολλαπλασίασε τις πρωτοβουλίες του για το κοινό.

Η διοργάνωση επισκέψεων αποτελεί σημαντική δραστηριότητα για το Δικαστήριο στο πλαίσιο της πολιτικής του εξωστρέφειας και διάχυσης της γνώσης όχι μόνο προς τους επαγγελματίες του νομικού κλάδου και τους φοιτητές νομικής, αλλά και προς τους Ευρωπαίους πολίτες εν γένει. Το υγειονομικό πλαίσιο του 2021, καίτοι λιγότερο αυστηρό απ’ ό,τι το 2020, περιόρισε ωστόσο τις επισκέψεις και την υποδοχή των επισκεπτών. Το Δικαστήριο άνοιξε εκ νέου τις πόρτες του στο μέτρο του δυνατού και δέχθηκ 1 843 επισκέπτες στα κτίριά του. Η ανάπτυξη των εξ αποστάσεως επισκέψεων, ακολουθώντας το παραδοσιακό πρότυπο των διά ζώσης επισκέψεων, συνεχίστηκε και ενισχύθηκε, με τη διοργάνωση 87 προγραμμάτων επισκέψεων σε διαδικτυακές πλατφόρμες, χάρη στις οποίες κατέστη δυνατή η υποδοχή 3 210 προσώπων.