Het is dus aan onze instelling om te leren van de coronapandemie en die lessen mee te nemen in haar toekomstige werkzaamheden en in haar betrekkingen met nationale rechters en de Europese publieke opinie.
Vanwege het voortduren van de gezondheidscrisis moesten het Hof en zijn personeel zich ook in 2021 aanpassen aan de maatregelen en beperkingen om de achtereenvolgende golven van de coronapandemie te bedwingen. Desondanks hebben de medewerkers van het Hof, voor wie thuiswerken en online communiceren sinds de uitbraak van de pandemie in 2020 nieuwe gewoonten zijn geworden, de continuïteit van de werkzaamheden ten dienste van de Europese rechtspleging weten te waarborgen. In die omstandigheden kan de instelling er trots op zijn dat de Europese Ombudsman haar de Award for Good Administration in de categorie Excellence in Innovation and Transformation heeft uitgereikt voor haar inspanningen om een videoconferentiesysteem te ontwikkelen waarmee beide rechterlijke instanties simultaan vertaalde terechtzittingen op afstand kunnen houden.
2021 was ook het jaar waarin een belangrijke gedeeltelijke wisseling van de wacht heeft plaatsgevonden bij het Hof van Justitie, dat negen nieuwe leden heeft verwelkomd. Mijn ambtgenoten hebben mij opnieuw hun vertrouwen geschonken door mij te herkiezen tot president, terwijl rechter Lars Bay Larsen na het vertrek van rechter Rosario Silva de Lapuerta is verkozen tot vicepresident. Bij het Gerecht zijn in 2021 vijf nieuwe leden aangetreden.
Bij beide rechterlijke instanties steeg zowel het aantal nieuwe zaken (1 720 in 2021 tegen 1 584 in 2020) als het aantal afgesloten zaken (1 723 in 2021 tegen 1 540 in 2020). Gezien de impact van de gewezen beslissingen en de verscheidenheid aan behandelde onderwerpen – van de rechtsstaat en het milieu tot de bescherming van persoonsgegevens, sociale zekerheid en coronasteun – kan worden vastgesteld dat de werkzaamheden van het Hof maatschappelijk zeer relevant zijn en concrete gevolgen meebrengen voor zowel burgers als ondernemingen in de Europese Unie. Die realiteit stelt ons voor meerdere uitdagingen.
In de eerste plaats zal het Hof zich verder moeten inspannen om de afstand tot de burger te verkleinen en vaart moeten zetten achter het vergroten van de transparantie van zijn werkwijze. In dat verband loopt er een proefproject waarbij de terechtzittingen van de Grote kamer via webstreaming worden uitgezonden. De recente digitale ontwikkelingen zijn een uitkomst gebleken bij het beheersen van de gezondheidscrisis en hebben ervoor gezorgd dat het Hof het hoofd heeft kunnen bieden aan de hiermee verband houdende reisbeperkingen. Nu de technische knowhow is gegroeid en we een digitale sprong voorwaarts hebben gemaakt, is de norm gewijzigd. Dit is hét moment om de vruchten te plukken van deze technologische en maatschappelijke ontwikkelingen en het Hof toegankelijk te maken voor heel Europa.
In de tweede plaats zal de instelling zich verder beraden op manieren voor een betere werklastverdeling tussen het Hof van Justitie, dat is samengesteld uit één rechter per lidstaat, en het Gerecht, dat sinds september twee rechters per lidstaat telt.
In de derde plaats tekent zich een zorgelijke tendens af waarbij het gezag van rechterlijke uitspraken in twijfel wordt getrokken en sommige lidstaten vraagtekens plaatsen bij het Europese eenwordingsproject en bij de fundamentele waarden en beginselen van de Unie. Die tendens noopt tot voortdurende waakzaamheid met betrekking tot de kwaliteit van de beslissingen van het Hof, de uitlegging ervan aan het publiek en de transparantie van de werkzaamheden van onze instelling. Dit is noodzakelijk om een correct beeld op te hangen van de Europese justitie, die er in alle omstandigheden uitsluitend op is gericht om de eerbiediging van het recht te waarborgen.
Het is dus aan onze instelling om te leren van de coronapandemie en die lessen mee te nemen in haar toekomstige werkzaamheden en in haar betrekkingen met nationale rechters en de Europese publieke opinie. Dat is onze doelstelling voor 2022, het jaar waarin het Hof zijn 70-jarige bestaan viert met diverse activiteiten en evenementen.
