Idirdhealú ar fhorais mhíchumais

Cé go bhfuil sé fíor gur thug an Chúirt, den chéad uair, sainmhíniú ar “míchumas” in 2006, rinneadh an sainmhíniú sin a athbhreithniú in 2013 chun an sainmhíniú dá bhforáiltear i gCoinbhinsiún na Náisiún Aontaithe ar Chearta Daoine faoi Mhíchumas a chuimsiú, sainmhíniú a dhaingnigh an tAontas Eorpach in 2009. Bhí deis ag an gCúirt roinnt cásanna d’idirdhealú ar fhorais mhíchumais a bhaineann, go ginearálta, le dífhostú a scrúdú.

Sainmhíníonn an Chúirt an míchumas mar theorannú a eascraíonn go háirithe as laguithe fadtéarmacha fisiciúla, meabhracha nó síceolaíocha a d’fhéadfadh, trí idirghníomhú le bacainní éagsúla, bac a chur ar rannpháirtíocht iomlán éifeachtach an duine lena mbaineann sa saol gairmiúil ar bhonn comhionann le hoibrithe eile. Chuir an Chúirt i bhfios go láidir nach ionann míchumas agus breoiteacht inti féin. I gcodarsnacht leis sin, i gcásanna ina bhfreagraíonn an tinneas nó fadhb sláinte eile don sainmhíniú sin (amhail, mar shampla, murtall), caithfear iad a mheas mar mhíchumas, beag beann ar a gcineál nó a mbunús.

Dá bhrí sin, déantar idirdhealú ar fhorais mhíchumais i leith duine a dhífhostaítear ar chúiseanna a bhaineann le breoiteacht den sórt sin (breithiúnais an 11 Iúil 2006, Chacón Navas, C 13/05; an 11 Aibreán 2013, Ring agus Skouboe Werge, C-335/11 agus C-337/11; an 18 Nollaig 2014, FOA, C 354/13).

Thairis sin, chinn an Chúirt, in 2008, go gcosnaíonn dlí an Aontais fostaithe a bhfuil idirdhealú á dhéanamh ina gcoinne ar fhorais mhíchumas a linbh. Níl an toirmeasc ar idirdhealú díreach teoranta do dhaoine faoi mhíchumas, clúdaíonn sé freisin fostaithe nach mór dóibh aire a thabhairt dá leanbh atá faoi mhíchumas (breithiúnas an 17 Iúil 2008, Coleman, C-303/06).