L-attività ġudizzjarja

A | Il-Qorti tal-Ġustizzja fl-2022
B | Il-Qorti Ġenerali fl-2022
C | Il-ġurisprudenza fl-2022

 
Start Scroll

A | Il-Qorti tal-Ġustizzja fl-2022

Il-Qorti tal-Ġustizzja tista’ tisma’ kawżi, prinċipalment, dwar:

  • talbiet għal deċiżjoni preliminari
    Meta qorti nazzjonali jkollha dubji dwar l-interpretazzjoni ta’ regola tal-Unjoni jew dwar il-validità tagħha, hija għandha tissospendi l-proċedura quddiemha u tagħmel rinviju lill-Qorti tal-Ġustizzja. Ladarba tingħata d-deċiżjoni mill-Qorti tal-Ġustizzja li tindirizza dawn id-dubji, il-qorti nazzjonali tkun tista’ taqta’ l-kawża li jkollha quddiemha. Fil-kawżi li jeħtieġu risposta fi żmien qasir ħafna (pereżempju fil-qasam tal-ażil, tal-kontroll mal-fruntieri, tal-ħtif ta’ minuri, eċċ.), hija prevista proċedura b’urġenza għal deċiżjoni preliminari (“PPU”);
  • rikorsi diretti, intiżi:
    • li jinkiseb l-annullament ta’ att tal-Unjoni (“rikors għal annullament”) jew
    • li jiġi kkonstatat li Stat Membru ma josservax id-dritt tal-Unjoni (“rikors għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu”). Jekk l-Istat Membru ma jikkonformax ruħu mas-sentenza li tkun ikkonstatat in-nuqqas min-naħa tiegħu, rikors ieħor, imsejjaħ “rikors għat-tieni nuqqas”, jista’ jwassal lill-Qorti tal-Ġustizzja timponi fuqu sanzjoni pekunjarja;
  • appelli, ippreżentati kontra d-deċiżjonijiet mogħtija mill-Qorti Ġenerali, li jistgħu jwasslu lill-Qorti tal-Ġustizzja tannulla d-deċiżjoni tal-Qorti Ġenerali;
  • talbiet għal opinjoni dwar il-kompatibbiltà mat-Trattati ta’ ftehim li l-Unjoni jkollha l-intenzjoni li tikkonkludi ma’ Stat terz jew ma’ organizzazzjoni internazzjonali (imressqa minn Stat Membru jew minn istituzzjoni Ewropea).

L-attività u l-evoluzzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja

Fl-2022 ma kien hemm ebda bidla fil-kompożizzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja, bħalma lanqas ma kien hemm ebda bidla fit-testi li jirregolaw l-attivitajiet tagħha, jiġifieri l-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea u r-Regoli tal-Proċedura.

Wara sentejn affettwati mill-kriżi sanitarja, is-sena 2022 kienet ikkaratterizzata mill-integrazzjoni mill-ġdid, b’mod iġġeneralizzat, tal- persunal fil-bini tal-istituzzjoni u minn ritorn għal kundizzjonijiet normali ta’ funzjonament, b’mod partikolari fir-rigward taż-żamma ta’ seduti. Madankollu, l-iżviluppi teknoloġiċi li kienu meħtieġa mill-miżuri sanitarji matul is-sentejn li għaddew ġew applikati sabiex jiġu implimentati ċerti proġetti importanti intiżi li jqarrbu l-ġustizzja Ewropea lejn iċ-ċittadin.

B’hekk, mis-26 ta’ April 2022, il-Qorti tal-Ġustizzja toffri sistema ta’ streaming tas-seduti li, bħall-proġett ta’ żjarat mill-bogħod imniedi fl-2021, hija intiża li ssaħħaħ l-aspett tagħha bħala “Qorti taċ-ċittadini”, iktar aċċessibbli għall- pubbliku ġenerali. L-idea wara dawn it-trażmissjonijiet hija li kull persuna li tkun tixtieq tagħmel hekk tkun tista’ ssegwi s-seduti fl-istess kundizzjonijiet daqslikieku tkun preżenti fiżikament fil-Lussemburgu, fl-awla, u dan bis- saħħa ta’ interpretazzjoni simultanja tad-dibattiti fil-lingwi meħtieġa għall- iżvolġiment tajjeb tas-seduta.

Mill-perspettiva tal-istatistika, is-sena 2022 kienet għal darba oħra kkaratterizzata minn volum kbir ta’ attività. F’dan is-sens, tressqu 806 kawżi quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja. Bħal fis-snin li għaddew, dawn kienu, essenzjalment, talbiet għal deċiżjoni preliminari u appelli li, b’546 u 209 kawżi rispettivament, jirrappreżentaw, waħedhom, iktar minn 93 % tal- kawżi kollha mressqa fl-2022. Dawn il-kawżi jikkonċernaw oqsma varji u sensittivi bħalma huma l-ħarsien tal-valuri fundamentali tal-Unjoni Ewropea, il-protezzjoni tad-data personali u l-protezzjoni tal-konsumaturi jew tal-ambjent, mingħajr ma ninsew it-tassazzjoni, il-kompetizzjoni u l-għajnuna mill-Istat. Kien hemm ukoll diversi kawżi marbuta mal-kriżi sanitarja u mal-gwerra fl-Ukraina.

Id-diversi kulleġġi ġudikanti tal-Qorti tal-Ġustizzja qatgħu 808 kawżi. Numru kbir minnhom (78) ġew deċiżi mill-Awla Manja u żewġ kawżi, dwar ir-rabta bejn l-osservanza tal-Istat tad-dritt u l-eżekuzzjoni tal-baġit tal- Unjoni, ġew deċiżi mis-Seduta Plenarja (Kawżi C‑156/21, L-Ungerija vs Il- Parlament u Il-Kunsill, u C‑157/21, Il-Polonja vs Il-Parlament u Il-Kunsill)).

Minħabba l-użu frekwenti ta’ digrieti, b’mod partikolari fil-każ tal-appelli, it-tul globali tal-proċeduri (16.4 xhur) baqa’ simili għal dak tas-sena li għaddiet (16.6 xhur), iżda – u dan huwa riflessjoni tal-kumplessità dejjem ikbar tad-domandi magħmula lill-Qorti tal-Ġustizzja – kien hemm żieda fit-tul medju tat-trattament tal-kawżi preliminari (li żdied minn 16.7 xhur fl-2021 għal 17.3 xhur).

Fil-31 ta’ Diċembru 2022, in-numru ta’ kawżi pendenti quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja kien ta’ 1 111-il kawża, jiġifieri kważi l-istess numru, b’differenza ta’ żewġ kawżi, għal dak irreġistrat fil-31 ta’ Diċembru 2021 (1 113-il kawża).

Fid-dawl ta’ din l-istatistika, u tal-fatt li, minn Lulju 2022, il-Qorti Ġenerali għandha 54 Imħallef (tnejn minn kull Stat Membru) b’riżultat tat-tlestija tar-riforma tal- arkitettura ġudizzjarja tal-Unjoni mibdija fl-2015, il- Qorti tal-Ġustizzja ressqet quddiem il-leġiżlatur tal- Unjoni talba għall-emenda tal-Istatut li tikkonċerna żewġ punti. L-għan tagħha huwa li tippermetti lill- Qorti tal-Ġustizzja żżomm il-kapaċità tagħha li tagħti deċiżjonijiet ta’ kwalità f’tul ta’ żmien raġonevoli kif ukoll tiffoka iktar fuq il-missjonijiet ċentrali tagħha bħala qorti kostituzzjonali u suprema tal-Unjoni.

Fl-ewwel lok, it-talba għal emenda tikkonsisti fit-trasferiment lill-Qorti Ġenerali tal-kompetenza preliminari f’ħames oqsma ddefiniti b’mod ċar, li ftit li xejn iqajmu kwistjonijiet ta’ prinċipju, li jgawdu minn bażi solida ta’ ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja u li jirrappreżentaw, barra minn hekk, numru ta’ kawżi kbir biżżejjed sabiex it-trasferiment mixtieq jipproduċi effett reali fuq il-volum ta’ xogħol tagħha. Dawn l-oqsma huma s-sistema komuni tat-taxxa fuq il-valur miżjud, id-dazji tas-sisa, il-Kodiċi Doganali u l-klassifikazzjoni tariffarja tal-merkanzija fin- Nomenklatura Magħquda, il-kumpens u l-assistenza tal-passiġġieri, kif ukoll is-sistema ta’ skambju ta’ kwoti ta’ emissjonijiet ta’ gassijiet serra.

Il-kompetenza preliminari tal-Qorti Ġenerali f’kawża ser tkun bla ħsara għall-possibbiltà, għal din tal-aħħar, li tibgħat il-kawża quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja jekk tqis li l-kawża tkun teħtieġ deċiżjoni ta’ prinċipju li jista’ jkollha impatt fuq l-unità jew il-konsistenza tad- dritt tal-Unjoni. Il-Qorti tal-Ġustizzja ser ikollha wkoll il-possibbiltà li tipproċedi, b’mod eċċezzjonali, għal eżami mill-ġdid tad-deċiżjoni mogħtija mill-Qorti Ġenerali fil-każ ta’ riskju serju ta’ preġudizzju għal din l-unità jew għal din il-konsistenza.

Fit-tieni lok, f’kuntest ikkaratterizzat minn numru kbir ta’ appelli mid-deċiżjonijiet tal-Qorti Ġenerali, sabiex tinżamm l-effettività ta’ din il-proċedura u sabiex il- Qorti tal-Ġustizzja tkun tista’ tiffoka fuq l-appelli li jqajmu punti ta’ liġi importanti, it-talba leġiżlattiva tipprevedi estensjoni tal-mekkaniżmu ta’ ammissjoni minn qabel tal-appelli li daħal fis-seħħ fl-1 ta’ Mejju 2019 (Artikolu 58a tal-Istatut).

Din l-estensjoni ser tikkonċerna l-appelli ppreżentati mid-deċiżjonijiet tal-Qorti Ġenerali dwar deċiżjonijiet tal-bordijiet tal-appell indipendenti ta’ ċerti korpi tal- Unjoni li inizjalment ma kinux issemmew fl-Artikolu 58a tal-Istatut meta daħal fis-seħħ fl-1 ta’ Mejju 2019 (pereżempju, l-Aġenzija tal-Unjoni Ewropea għall-Ferroviji, l-Aġenzija tal-Unjoni Ewropea għall- Kooperazzjoni tar-Regolaturi tal-Enerġija, l-Awtorità Bankarja Ewropea, l-Awtorità Ewropea tat-Titoli u tas- Swieq, kif ukoll l-Awtorità Ewropea tal-Assigurazzjoni u l-Pensjonijiet tax-Xogħol).

Koen Lenaerts

President tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea

806 kawżi mressqa

546 proċedura għal deċiżjoni 5 PPU

Stati Membri li minnhom prinċipalment joriġinaw it-talbiet:

Il-Ġermanja 98

L-Italja 63

Il-Bulgarija 43

Spanja 41

Il-Polonja 39

37 rikors dirett, li minnhom: 35 rikors għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu u 2 rikorsi għat-“tieni nuqqas”

209 appelli ppreżentati mid-deċiżjonijiet tal-Qorti Ġenerali

6 talbiet għal għajnuna legali

Parti fil-kawża li ma tkunx tista’ tħallas għall-ispejjeż tal-kawża tista’ titlob li tibbenefika mill-għajnuna legali b’xejn.

808 kawżi maqtugħa

564 proċedura għal deċiżjoni preliminari li minnhom 7 PPUs

36 rikors dirett, li minnhom 17 -il-nuqqas ikkonstatat kontra 12 -il Stat Membru

196 appell mid-deċiżjonijiet tal-Qorti Ġenerali, li minnhom 38 annullaw id-deċiżjoni adottata mill-Qorti Ġenerali

1 opinjoni

Tul medju tal-proċeduri: 16.4 xhur

Tul medju tal-proċeduri b’urġenza għal deċiżjoni preliminari: 4.5 xhur

1 111-il kawża pendenti fil 31 ta’ Diċembru 2022

Suġġetti ewlenin ittrattati

Ambjent 46

Approssimazzjoni tal-leġiżlazzjonijiet 89

Dritt istituzzjonali 38

Għajnuna mill-Istat 58

Kompetizzjoni 64

Politika soċjali 73

Proprjetà intellettwali 33

Protezzjoni tal-konsumaturi 77

Spazju ta’ libertà, ta’ sigurtà u ta’ ġustizzja 132

Tassazzjoni 8-

Il-Membri tal-Qorti tal-Ġustizzja

Il-Qorti tal-Ġustizzja hija kkostitwita minn 27 Imħallef u minn 11-il Avukat Ġenerali.

L-Imħallfin u l-Avukati Ġenerali jinħatru bi ftehim komuni mill-Gvernijiet tal-Istati Membri, wara konsultazzjoni ma’ kumitat responsabbli sabiex jagħti opinjoni dwar l-idoneità tal-kandidati proposti li jaqdu l-funzjonijiet inkwistjoni. Il-mandat tagħhom huwa għal sitt snin u jista’ jiġġedded.

Huma jintgħażlu minn fost personalitajiet li jipprovdu garanzija ta’ indipendenza sħiħa u li jissodisfaw il-kundizzjonijiet meħtieġa sabiex jokkupaw, fil-pajjiżi rispettivi tagħhom, l-ogħla karigi ġudizzjarji, jew li huma ġuristi ta’ kompetenza magħrufa.

L-Imħallfin jeżerċitaw il-funzjonijiet tagħhom b’imparzjalità u b’indipendenza sħiħa.

L-Imħallfin tal-Qorti tal-Ġustizzja jaħtru minn fosthom il-President u l-Viċi President. L-Imħallfin u l-Avukati Ġenerali jaħtru r-Reġistratur għal mandat ta’ sitt snin.

L-Avukati Ġenerali huma mistennija jippreżentaw, b’imparzjalità u b’indipendenza sħiħa, opinjoni ġuridika, imsejħa “konklużjonijiet” fil-kawżi li jiġu assenjati lilhom. Dawn il-konklużjonijiet ma humiex vinkolanti, imma jippermettu li tingħata ħarsa addizzjonali lejn is-suġġett tat-tilwima.

Fl-2022 ma nħatar ebda Membru ġdid tal-Qorti tal-Ġustizzja.

K. Lenaerts

President

L. Bay Larsen

Viċi President

A. Arabadjiev

President tal-Ewwel Awla

A. Prechal

Presidenta tat-Tieni Awla

K. Jürimäe

Presidenta tat-Tielet Awla

C. Lycourgos

President tar-Raba’ Awla

E. Regan

President tal-Ħames Awla

M. Szpunar

Avukat Ġenerali Ewlieni

M. Safjan

President tat-Tmien Awla

P. G. Xuereb

President tas-Sitt Awla

L. S. Rossi

Presidenta tad-Disa’ Awla

D. Gratsias

President tal-Għaxar Awla

M. L. Arastey Sahún

Presidenta tas-Seba’ Awla

J. Kokott

Avukata Ġenerali

M. Ilešič

Imħallef

J.-C. Bonichot

Imħallef

T. von Danwitz

Imħallef

S. Rodin

Imħallef

F. Biltgen

Imħallef

M. Campos Sánchez-Bordona

Avukat Ġenerali

N. J. Cardoso da Silva Piçarra

Imħallef

G. Pitruzzella

Avukat Ġenerali

I. Jarukaitis

Imħallef

P. Pikamäe

Avukat Ġenerali

A. Kumin

Imħallef

N. Jääskinen

Imħallef

N. Wahl

Imħallef

J. Richard de la Tour

Avukat Ġenerali

A. Rantos

Avukat Ġenerali

I. Ziemele

Imħallef

J. Passer

Imħallef

A. M. Collins

Avukat Ġenerali

M. Gavalec

Imħallef

N. Emiliou

Avukat Ġenerali

Z. Csehi

Imħallef

O. Spineanu-Matei

Imħallef

T. Ćapeta

Avukata Ġenerali

L. Medina

Avukata Ġenerali

A. Calot Escobar

Reġistratur

Ordni protokollari b’effett mis-7 ta’ Ottubru 2022

B | Il-Qorti Ġenerali fl-2022

Il-Qorti Ġenerali tista’ prinċipalment tiġi adita, fl-ewwel istanza, b’rikorsi diretti minn persuni fiżiċi jew ġuridiċi, meta dawn ikunu individwalment u direttament ikkonċernati (individwi, kumpanniji, assoċjazzjonijiet, eċċ.) u mill-Istati Membri kontra l-atti tal-istituzzjonijiet, tal-korpi jew tal-organi tal-Unjoni Ewropea, kif ukoll b’rikorsi diretti intiżi li jinkiseb il-kumpens għad-danni kkawżati mill-istituzzjonijiet jew mill-membri tal-persunal tagħhom.

Parti kbira mill-kawżi quddiemha huma ta’ natura ekonomika: proprjetà intellettwali (trade marks u disinni tal-Unjoni Ewropea), kompetizzjoni, għajnuna mill-Istat u superviżjoni bankarja u finanzjarja.

Il-Qorti Ġenerali hija wkoll kompetenti sabiex taqta’ kawżi fil-qasam tas-servizz pubbliku dwar tilwimiet bejn l-Unjoni Ewropea u l-membri tal-persunal tagħha.

Id-deċiżjonijiet tal-Qorti Ġenerali jistgħu jkunu s-suġġett ta’ appell, fuq punti ta’ liġi biss, quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja. Fil-kawżi li diġà jkunu bbenefikaw minn eżami doppju (minn Bord tal-Appell indipendenti, u mbagħad mill-Qorti Ġenerali), il-Qorti tal-Ġustizzja tisma’ l-appell biss jekk dan l-appell iqajjem kwistjoni ta’ natura sinjifikattiva għall-unità, għall- koerenza jew għall-iżvilupp tad-dritt tal-Unjoni.

L-attività u l-evoluzzjoni tal-Qorti Ġenerali

Is-sena 2022 kienet ikkaratterizzata mir-ritorn tal-gwerra fil-kontinent tagħna. Dan l-avveniment terribbli għandu jservi bħala mument ta’ riflessjoni kollettiva għall-Ewropej kollha. Qatt ma għandna nieħdu l-paċi għall-għarrieda u huwa meħtieġ impenn min-naħa ta’ kulħadd favur il-paċi. L-istituzzjoni tagħna għandha rwol ċentrali f’dan l-impenn. Fil-fatt, il-missjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja u tal-Qorti Ġenerali hija li jiżguraw l-osservanza tal-Istat tad-dritt u li jaħdmu favur il-protezzjoni tad-dinjità umana. Fl- Unjoni, is-soluzzjoni għall-kunflitti ma tinvolvix theddid u armi, iżda tinsab permezz ta’ diskussjoni u tal-liġi. F’dan il-kuntest, il-Qorti Ġenerali hija b’mod partikolari mistiedna, xi drabi f’termini qosra ħafna, tistħarreġ il- legalità tal-miżuri restrittivi adottati mill-Unjoni fir-rigward ta’ persuni jew ta’ entitajiet marbuta mal-aggressjoni mibdija mill-Federazzjoni Russa fi Frar 2022. B’hekk, is-sentenza fil-kawża RT France vs Il-Kunsill setgħet tingħata, mill-Awla Manja tal-Qorti Ġenerali, fil-kuntest ta’ proċedura mħaffa, ħames xhur wara t-tressiq tal-kawża. Sal-lum il-ġurnata, tressqu iktar minn 70 kawża dwar miżuri restrittivi marbuta mal-kunflitt bl-armi. Huwa unur għall-Unjoni tagħna li tali miżuri ma humiex suġġetti għal arbitrarjetà iżda huma s-suġġett ta’ stħarriġ minn qrati indipendenti u imparzjali.

Iktar minn qatt qabel, il-kawżi mressqa quddiem il-Qorti Ġenerali jirriflettu l-isfidi soċjali kbar li qiegħed jaffaċċja l-kontinent tagħna. Lil hinn mill-miżuri restrittivi, li ma jikkonċernawx biss l-aggressjoni fl-Ukraina, dawn il-kawżi jikkonċernaw ukoll ir-regolazzjoni taħt id-dritt tal-kompetizzjoni tal-ġganti diġitali u r-regolazzjoni tal-għajnuna mill-Istat, b’mod partikolari fil-qasam fiskali u fis-settur tal-enerġija u tal-ambjent. Dawn il-kawżi jikkonċernaw ukoll id-dritt bankarju u finanzjarju, il-protezzjoni tad-data personali, il- politika kummerċjali komuni kif ukoll ir-regolazzjoni tas-swieq tal-enerġija. L-iżviluppi leġiżlattivi reċenti u l-kuntest internazzjonali kkaratterizzat minn tensjonijiet dejjem ikbar jista’ jwassal għal intensifikazzjoni tal-istħarriġ tal- legalità tal-atti tal-istituzzjonijiet tal-Unjoni.

Dan iżda huwa ċar: il-Qorti Ġenerali hija kompletament konxja tar-responsabbiltajiet tagħha. Hija għandha r-riżorsi meħtieġa sabiex taffaċċjahom. B’mod partikolari, il-qorti laqgħet fi ħdanha tmien Membri ġodda matul is-sena li għaddiet, u b’hekk tlestiet ir-riforma mibdija bir- Regolament 2015/2422. Issa li għandha 54 Membru, il-qorti fl-aħħar għandha żewġ Imħallfin minn kull Stat Membru. Fid-dawl tal-perijodu l-ġdid ta’ tliet snin li beda f’Settembru 2022, il-Qorti Ġenerali għamlet riflessjonijiet iktar estensivi dwar l-organizzazzjoni tagħha u dwar il-metodi tax-xogħol tagħha, filwaqt li enfasizzat stħarriġ ġudizzjarju iktar approfondit, komunikazzjoni mal-partijiet fit-tilwima matul l-istanza kollha u t-tul tal-proċeduri (16.2 xhur bħala medja fl-2022). Il-Qorti Ġenerali, imsaħħa u organizzata mill- ġdid b’dan il-mod, tat lilha nfisha din l-isfida: li tagħti ġustizzja ta’ kwalità, li tinftiehem mis-suġġetti tad-dritt, fi żmien li jirrifletti dak li huwa mistenni minnha fid-dinja tal-lum.

L-arkitettura ġudizzjarja tal-Unjoni għandha tadatta lilha nfisha b’mod kontinwu għall-isfidi ta’ żmienna. Huwa b’dan il-ħsieb li l-Qorti tal-Ġustizzja ressqet, f’Novembru 2022, talba leġiżlattiva intiża b’mod partikolari li jiġu ddefiniti l-oqsma speċifiċi li fihom il-Qorti Ġenerali tkun tista’ tingħata kompetenza sabiex tisma’ talbiet għal deċiżjonijiet preliminari mressqa mill- qrati tal-Istati Membri (Artikolu 256 TFUE). Il-Qorti Ġenerali hija lesta sabiex tgħin lill-Qorti tal-Ġustizzja, li qiegħda taffaċċja volum ta’ xogħol dejjem jikber. B’rabta mill-qrib mar-riflessjonijiet li wasslu għal din l-inizjattiva, il-Qorti Ġenerali diġà qiegħda tipprepara għall-implimentazzjoni tagħha.

Marc van der Woude

President tal-Qorti Ġeneral

904 kawżi mressqa

858 kawża maqtugħa

760 rikors dirett, li minnhom:

1 474 kawża pendenti (fil-31 ta’ Diċembru 2022)

Suġġetti prinċipali tar-rikors:

Innovazzjonijiet fil-ġurisprudenza

Fi ħdan il-Qorti Ġenerali, bħal f’kuntesti oħra, l-iktar avvenimenti reċenti jħallu l-marka tagħhom. Filwaqt li t-tilwimiet imnissla mill- pandemija tal-Covid-19 għadhom jirrikjedu li l-Qorti Ġenerali tesplora suġġetti ġodda, bħalma turi s-sentenza Roos Roos et vs Il-Parlament tas-27 ta’ April 2022 (T‑710/21, T‑722/21 u T‑723/21) li eżaminat għall-ewwel darba l-legalità ta’ ċerti restrizzjonijiet imposti mill-istituzzjonijiet tal- Unjoni Ewropea sabiex jipproteġu s-saħħa tal-membri tal-persunal tagħhom, l-aggressjoni militari mill-Federazzjoni Russa fuq l-Ukraina li bdiet fl-24 ta’ Frar 2022 tat lok għal qasam ġdid ta’ kawżi. B’hekk, fis-sentenza tagħha RT France vs Il-Kunsill tas-27 ta’ Lulju 2022 (T‑125/22), il-Qorti Ġenerali, bl-Awla Manja bħala l-kulleġġ ġudikanti, tat deċiżjoni mingħajr ebda preċedent, fi tmiem proċedura mħaffa, dwar il-legalità ta’ miżuri restrittivi adottati mill-Kunsill u intiżi li jipprojbixxu x-xandir ta’ kontenut awdjoviżiv.

Madankollu, dawn l-iżviluppi, importanti kemm huma importanti, ma għandhomx jaħbu d-diversi żviluppi ġurisprudenzjali mwettqa mill-Qorti Ġenerali f’kuntesti iktar klassiċi.

B’hekk, fil-qasam istituzzjonali, il-Qorti Ġenerali, fis-sentenza Verelst vs Il-Kunsill tat-12 ta’ Jannar 2022 (T‑647/20), indirizzat għall-ewwel darba l-kwistjoni tal-legalità tad-Deċiżjoni ta’ Implimentazzjoni 2020/1117 li taħtar il-Prosekuturi Ewropej tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Ewropew, adottata bis-saħħa tar-Regolament 2017/1939 li jimplimenta kooperazzjoni msaħħa dwar l-istabbiliment tal-imsemmi Uffiċċju. Fi tmiem l-eżami tagħha, hija waslet għall-konklużjoni li l-Kunsill kellu marġni wiesa’ ħafna ta’ diskrezzjoni fl-evalwazzjoni u fit-tqabbil tal-merti tal-kandidati għall-pożizzjoni ta’ Prosekutur Ewropew ta’ Stat Membru, filwaqt li ddikjarat ukoll li, f’dan il-każ, l-għażla u l-ħatra tal-kandidat magħżul kienu osservaw il-limiti ta’ din is-setgħa diskrezzjonali wiesgħa. Fil-qasam tal-kuntratti pubbliċi, il-Qorti Ġenerali, fis-sentenza Leonardo vs Frontex tas-26 ta’ Jannar 2022 (T‑849/19), eżaminat l-ammissibbiltà ta’ rikors għal annullament ippreżentat kontra avviż ta’ kuntratt u l-annessi tiegħu minn impriża li ma kinitx ipparteċipat fis-sejħa għal offerti organizzata permezz ta’ dan l-avviż. B’awla estiża bħala l-kulleġġ ġudikanti, il-Qorti Ġenerali ddeċidiet li impriża li turi li l-parteċipazzjoni tagħha fi proċedura ta’ sejħa għal offerti kienet magħmula impossibbli minħabba l-kundizzjonijiet previsti fl-ispeċifikazzjonijiet setgħet tiġġustifika interess ġuridiku fil-konfront ta’ diversi dokumenti ta’ kuntratt. Fl-aħħar nett, fil-qasam tal-kompetizzjoni, fis-sentenza Illumina vs Il Kummissjoni tat-13 ta’ Lulju 2022 (T‑227/21), il-Qorti Ġenerali tat deċiżjoni għall-ewwel darba dwar l-applikazzjoni tal-mekkaniżmu ta’ referenza lill-Kummissjoni previst fl-Artikolu 22 tar-Regolament Nru 139/2004 dwar il-konċentrazzjonijiet għal tranżazzjoni li l-komunikazzjoni tagħha ma kinitx meħtieġa fl-Istat li talab ir-referenza tagħha iżda li kienet timplika l-akkwist ta’ impriża li l-importanza tagħha għall-kompetizzjoni ma kinitx riflessa fid-dħul mill-bejgħ tagħha. F’dan il-każ, il-Qorti Ġenerali rrikonoxxiet, bħala prinċipju, li l-Kummissjoni tista’ tirrikonoxxi li għandha kompetenza f’tali sitwazzjoni.

Savvas S. Papasavvas

Viċi President tal-Qorti Ġenerali

Il-Membri tal-Qorti Ġenerali

-Qorti Ġenerali hija kkostitwita minn żewġ Imħallfin minn kull Stat Membru.

L-Imħallfin jintgħażlu minn fost persuni li jipprovdu garanzija ta’ indipendenza sħiħa u li jissodisfaw il-kundizzjonijiet meħtieġa sabiex jokkupaw l-ogħla karigi ġudizzjarji. Huma jinħatru bi ftehim komuni mill-Gvernijiet tal-Istati Membri, wara konsultazzjoni ma’ kumitat responsabbli sabiex jagħti opinjoni dwar l-idoneità tal-kandidati. Il-mandat tagħhom huwa għal sitt snin u jista’ jiġġedded. Huma jinnominaw minn fosthom, għal tliet snin, il-President u l-Viċi President. Huma jaħtru r-Reġistratur għal mandat ta’ sitt snin.

L-Imħallfin jeżerċitaw il-funzjonijiet tagħhom b’imparzjalità u b’indipendenza sħiħa.

F’Jannar 2022, Ioannis Dimitrakopoulos (il-Greċja), Damjan Kukovec (is-Slovenja) u Suzanne Kingston (l-Irlanda) u daħlu fil-kariga bħala Mħallfin tal-Qorti Ġenerali.

F’Lulju 2022, Tihamr Tóth (l-Ungerija) u Beatrix Ricziová (is-Slovakkja) daħlu fil-kariga bħala Mħallfin tal-Qorti Ġenerali.

F’Settembru 2022, Elisabeth Tichy-Fisslberger (l-Awstrija), William Valasidis (il-Greċja) u Steven Verschuur (il-Pajjiżi l-Baxxi) daħlu fil-kariga bħala Mħallfin tal-Qorti Ġenerali.

M. van der Woude

President

S. Papasavvas

Viċi President

D. Spielmann

President tal-Ewwel Awla

A. Marcoulli

Presidenta tat-Tieni Awla

F. Schalin

President tat-Tielet Awla

R. da Silva Passos

President tar-Raba’ Awla

J. Svenningsen

President tal-Ħames Awla

M. J. Costeira

Presidenta tas-Sitt Awla

K. Kowalik-Bańczyk

Presidenta tas-Seba’ Awla

A. Kornezov

President tat-Tmien Awla

L. Truchot

President tad-Disa’ Awla

O. Porchia

Presidenta tal-Għaxar Awla

M. Jaeger

Imħallef

S. Frimodt Nielsen

Imħallef

H. Kanninen

Imħallef

J. Schwarcz

Imħallef

M. Kancheva

Imħallef

E. Buttigieg

Imħallef

V. Tomljenović

Imħallef

S. Gervasoni

Imħallef

L. Madise

Imħallef

V. Valančius

Imħallef

N. Półtorak

Imħallef

I. Reine

Imħallef

P. Nihoul

Imħallef

U. Öberg

Imħallef

C. Mac Eochaidh

Imħallef

G. De Baere

Imħallef

R. Frendo

Imħallef

T. R. Pynnä

Imħallef

J. C. Laitenberger

Imħallef

R. Mastroianni

Imħallef

J. Martín y Pérez de Nanclares

Imħallef

G. Hesse

Imħallef

M. Sampol Pucurull

Imħallef

M. Stancu

Imħallef

P. Škvařilová-Pelzl

Imħallef

I. Nõmm

Imħallef

G. Steinfatt

Imħallef

R. Norkus

Imħallef

T. Perišin

Imħallef

D. Petrlík

Imħallef

M. Brkan

Imħallef

P. Zilgalvis

Imħallef

K. Kecsmár

Imħallef

I. Gâlea

Imħallef

I. Dimitrakopoulos

Imħallef

D. Kukovec

Imħallef

S. Kingston

Imħallef

T. Tóth

Imħallef

B. Ricziová

Imħallef

E. Tichy-Fisslberger

Imħallef

W. Valasidis

Imħallef

S. Verschuur

Imħallef

E. Coulon

Reġistratur

Ordni protokollari b’effett mid-19 ta’ Settembru 2022

C | Il-ġurisprudenza fl-2022

Focus

Ir-Regolament li jissuġġetta l-ħlas ta’ fondi Ewropej għall-osservanza tal-Istat tad-dritt huwa validu

Sentenzi L-Ungerija vs Il-Parlament u Il-Kunsill u Il-Polonja vs Il-Parlament u Il-Kunsill tas-16 ta’ Frar 2022 (C‑156/21 u C‑157/21)

L-Istat tad-dritt

Dan huwa wieħed mill-valuri fundamentali tal-Unjoni li jkopri:

  • il-prinċipju ta’ legalità, li jeżiġi l-eżistenza ta’ proċess leġiżlattiv trasparenti, responsabbli, demokratiku u pluralistiku;
  • il-prinċipju ta’ ċertezza legali;
  • il-projbizzjoni tal-arbitrarjetà fil-poter eżekuttiv;
  • il-prinċipju ta’ protezzjoni ġudizzjarja effettiva (aċċess għal qorti indipendenti u imparzjali);
  • il-prinċipju ta’ separazzjoni tal-poteri;
  • il-prinċipju ta’ nondiskriminazzjoni u ta’ ugwaljanza quddiem il-liġi.

Sabiex il-baġit tal-Unjoni u l-interessi finanzjarji tagħha jiġu protetti kontra l-preġudizzju li jirriżulta minn ksur tal-Istat tad-dritt bħala valur fundamentali li fuqu hija bbażata l-Unjoni, din tal-aħħar adottat sistema ġdida ta’ kundizzjonalità.

Din is-sistema, stabbilita permezz tar-Regolament 2020/2092 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tissuġġetta l-benefiċċju ta’ finanzjamenti mill-baġit tal-Unjoni għall-osservanza mill- Istati Membri tal-prinċipji tal-Istat tad-dritt. Dan ir-regolament jippermetti lill-Kunsill, wara li tintemm investigazzjoni mwettqa mill-Kummissjoni, jieħu miżuri, bħalma huma s-sospensjoni tal-pagamenti jew korrezzjonijiet finanzjarji, sabiex jiġu protetti l-baġit tal-Unjoni u l-interessi finanzjarji tagħha meta tali ksur iġorr ir-riskju li jippreġudikahom.

Dan ir-regolament ġie kkontestat mill-Ungerija u mill-Polonja quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja. Fid-dawl tal-importanza eċċezzjonali tagħhom, il-kawżi ġew deċiżi mis-Seduta Plenarja tal-Qorti tal-Ġustizzja.

Fis-16 ta’ Frar 2022, il-Qorti tal-Ġustizzja ċaħdet ir-rikorsi tal-Ungerija u tal-Polonja.

Il-Qorti tal-Ġustizzja tenfasizza li l-Unjoni hija bbażata fuq valuri komuni għall-Istati Membri, fosthom l-Istat tad-dritt. Dawn il-valuri komuni jiddefinixxu l-identità stess tal-Unjoni bħala ordinament ġuridiku komuni u ġew aċċettati mill-Istati Membri kollha meta aderixxew mal-Unjoni. L-osservanza tal- prinċipji tal-Istat tad-dritt tikkostitwixxi għalhekk obbligu fir- rigward tal-eżitu għall-Istati Membri, li jirriżulta direttament mis-sħubija tagħhom mal-Unjoni. It-tgawdija minn dawn l-Istati tad-drittijiet l-oħra kollha li jirriżultaw mill-applikazzjoni tat-Trattati hija suġġetta għal din l-osservanza.

L-interessi finanzjarji tal-Unjoni jistgħu jkunu kompromessi b’mod gravi minn ksur tal-prinċipji tal-Istat tad-dritt imwettaq minn Stat Membru. L-Istati Membri jistgħu jiggarantixxu ġestjoni finanzjarja tajba biss jekk l-awtoritajiet pubbliċi jaġixxu konformement mad-dritt, jekk il-ksur tad-dritt ikun effettivament investigat u jekk id- deċiżjonijiet arbitrarji jew illegali tal-awtoritajiet pubbliku jkunu jistgħu jkunu s-suġġett ta’ stħarriġ ġudizzjarju effettiv minn poter ġudizzjarju indipendenti u imparzjali. B’hekk, l-Unjoni għandha tkun tista’ tiddefendi l-interessi finanzjarji tagħha, b’mod partikolari permezz ta’ miżuri li jipproteġu l-baġit tagħha. Għaldaqstant, il-Qorti tal-Ġustizzja tikkonstata li s-sistema stabbilita permezz tar-Regolament ikkontestat taqa’ taħt il-kunċett ta’ regoli finanzjarji li jistabbilixxu b’mod partikolari l-modalitajiet dwar l-eżekuzzjoni tal-baġit tal- Unjoni (Artikolu 322 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal- Unjoni Ewropea (TFUE)). B’hekk, ir-Regolament kien adottat b’mod korrett fuq din il-bażi legali.

Il-Qorti tal-Ġustizzja tispjega wkoll, bi tweġiba għal ċerti argumenti tal-Ungerija u tal-Polonja, li l-mekkaniżmu ta’ kundizzjonalità ma huwiex intiż li tiġi evitata l-proċedura prevista fl-Artikolu 7 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea (TUE). Iż-żewġ proċeduri għandhom finalità differenti u għan distint. B’mod partikolari, l-Artikolu 7 TUE jippermetti reazzjoni għal kull ksur gravi u persistenti ta’ wieħed mill-valuri fundaturi tal- Unjoni, jew għal riskju ċar ta’ tali ksur, filwaqt li r-Regolament ikkontestat japplika biss għall-ksur tal-prinċipji tal-Istat tad- dritt u fil-każ biss li jkun hemm raġunijiet raġonevoli sabiex jitqies li dan il-ksur għandu impatt baġitarju.

Il-Qorti tal-Ġustizzja tiċħad ukoll l-argument li l-prinċipji tal-Istat tad-dritt ma għandhomx kontenut materjali konkret fid-dritt tal-Unjoni. Dawn il-prinċipji ġew żviluppati b’mod estensiv fil-ġurisprudenza tagħha u għalhekk jinsabu speċifikati fl-ordinament ġuridiku tal-Unjoni. Is-sors tagħhom jinsab fil-valuri komuni rrikonoxxuti u applikati mill-Istati Membri fl-ordinamenti ġuridiċi rispettivi tagħhom. Għaldaqstant, l-Istati Membri huma f’pożizzjoni li jiddeterminaw bi preċiżjoni suffiċjenti l-kontenut essenzjali kif ukoll ir-rekwiżiti li jirriżultaw minn kull wieħed minn dawn il-prinċipji.

Fl-aħħar nett, l-implimentazzjoni tal-mekkaniżmu ta’ kundizzjonalità teżiġi l-istabbiliment ta’ rabta reali bejn ksur tal-prinċipju tal-Istat tad-dritt u preġudizzju jew riskju serju ta’ preġudizzju għall-ġestjoni finanzjarja tajba tal-Unjoni. Din l-implimentazzjoni teżiġi wkoll rekwiżiti proċedurali stretti fir-rigward tal- Kummissjoni. B’hekk, l-Ungerija u l-Polonja ma għandhomx raġun meta jallegaw li l-poteri mogħtija lill-Kummissjoni u lill-Kunsill huma wiesgħa wisq. Minn dan il- Qorti tal-Ġustizzja tikkonkludi li r-Regolament ikkontestat jissodisfa r-rekwiżiti ta’ ċertezza legali.

L-Artikollu 7 TUE

Din id-dispożizzjoni tiddeskrivi l-proċedura li tippermetti li jiġu sospiżi ċerti drittijiet li jirriżultaw mill-applikazzjoni tat-Trattati għal Stat Membru fil-każ ta’ ksur gravi u persistenti tal-valuri komuni għall-Istati Membri msemmija fl-Artikolu 2 TUE, li jinkludu l-Istat tad-dritt. L-Ungerija u l-Polonja kienu qegħdin jargumentaw li r-Regolament dwar il-kundizzjonalità kien jippermetti, b’mod illegali, permezz ta’ proċedura parallela, li jiġu evitati l-kundizzjonijiet preċiżi previsti fl-Artikolu 7 TUE sabiex jiġi ssanzjonat Stat Membru.

L-osservanza tal-Istat tad-dritt kienet is-suġġett ta’ diversi sentenzi tal-Qorti tal-Ġustizzja, fosthom:

  • is-sentenza Associação Sindical dos Juízes Portugueses (Indipendenza tal-membri tal-ġudikatura – Tnaqqis tar-remunerazzjonijiet fis- servizz pubbliku nazzjonali) tas-27 ta’ Frar 2018 (C‑64/16) ;
  • is-sentenza Il-Kummissjoni vs Il-Polonja (Sistema dixxiplinari tal-membri tal-ġudikatura – Limitazzjoni tad-dritt u tal-obbligu tal-qrati nazzjonali li jressqu talba għal deċiżjoni preliminari quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja) tal-15 ta’ Lulju 2021 (C‑791/19) ;
  • is-sentenza Repubblika (Indipendenza tal-membri tal-ġudikatura ta’ Stat Membru – Proċedura ta’ ħatra – Setgħa tal-Prim Ministru – Parteċipazzjoni ta’ kummissjoni għall-ħatra tal-membri tal- ġudikatura) tal-20 ta’ April 2021 (C‑896/19).

Il-prinċipju ta’ ċertezza legali

Dan il-prinċipju jeżiġi li d-dispożizzjonijiet legali jkunu ċari u preċiżi u li l-applikazzjoni tagħhom tkun prevedibbli għas-suġġetti tad-dritt, b’mod partikolari meta jkun jista’ jkollhom konsegwenzi sfavorevoli. B’hekk, leġiżlazzjoni għandha tippermetti lill- persuni kkonċernati jagħrfu mingħajr ambigwità d-drittijiet u l-obbligi tagħhom u jieħdu l-passi tagħhom fid-dawl ta’ dawn id-drittijiet u obbligi.

Focus

Sentenza Deutsche Umwelthilfe (Approvazzjoni tat-tip ta’ vetturi bil-mutur) tat-8 ta’ Novembru 2022 (C‑873/19)

Sabiex jipproteġi l-ambjent u jtejjeb il-kwalità tal-arja, ir-Regolament tal-Unjoni Ewropea dwar l-approvazzjoni tat-tip ta’ vetturi bil-mutur jipprojbixxi l-użu ta’ apparat li jaġixxi fuq is-sistema ta’ kontroll tal-emissjonijiet ta’ gass li jniġġes sabiex inaqqas l-effettività tagħha (apparat imsejjaħ “ta’ manipulazzjoni”). Madankollu, din il-projbizzjoni għandha tliet eċċezzjonijiet, b’mod partikolari meta “l-bżonn tat-tagħmir huwa ġġustifikat f’termini ta’ protezzjoni tal-magna kontra ħsara jew inċident u għat-tħaddim fis-sigurtà tal-vettura”.

Deutsche Umwelthilfe, assoċjazzjoni Ġermaniża għall-protezzjoni tal-ambjent, qieset li l-Uffiċċju Federali Ġermaniż għaċ-Cirkolazzjoni tal-Vetturi bil-Mutur kiser il-projbizzjoni inkwistjoni meta awtorizza, għal ċerti vetturi tad-ditta Volkswagen l-użu ta’ software li jnaqqas ir-riċiklaġġ tal-gassijiet li jniġġsu, b’mod partikolari l-ossidu tan-nitroġenu (NOx). Dan is-software, imsejjaħ “tieqa ta’ temperaturi”, kien jippermetti li r-rata ta’ purifikazzjoni tal-gassijiet tal-exhaust tiġi adattata skont it-temperatura esterna. L-installazzjoni ta’ dan is-software b’hekk kellha bħala riżultat li r-riċiklaġġ tal-gassijiet li jniġġsu kien kompletament effettiv biss jekk it-temperatura esterna kienet ta’ iktar minn 15 °C. Issa, għas-sena 2018, it- temperatura medja annwali fil-Ġermanja kienet ta’ 10.4 °C.

Deutsche Umwelthilfe kkontestat l-awtorizzazzjoni quddiem qorti Ġermaniża. Din tal-aħħar daret lejn il-Qorti tal-Ġustizzja sabiex tikseb kjarifiki dwar żewġ domandi.

1. Il-qorti Ġermaniża tirrileva li, skont id-dritt Ġermaniż, ma teżistix possibbiltà għal Deutsche Umwelthilfe li tippreżenta rikors kontra l-awtorizzazzjoni mogħtija mill-Uffiċċju Federali għaliex ir-Regolament Ewropew li hija tinvoka ma huwiex intiż li jipproteġi liċ-ċittadini individwalment. Il-qorti Ġermaniża tistaqsi lill- Qorti tal-Ġustizzja jekk din l-impossibbiltà hijiex kompatibbli mal-Konvenzjoni ta’ Aarhus u mad-dritt għal rimedju effettiv iggarantit mill-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea.

Fis-sentenza tagħha tat-8 ta’ Novembru 2022, il-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi li, konformement mal-Konvenzjoni ta’ Aarhus, moqrija fid-dawl tal-Karta, assoċjazzjoni għall-protezzjoni tal-ambjent, , li hija awtorizzata tressaq kawża quddiem qorti, ma tistax tiġi mċaħħda mill-possibbiltà li teżiġi l-istħarriġ, mill-qrati nazzjonali, tal- osservanza ta’ ċerti regoli tad-dritt tal-Unjoni fil-qasam tal-ambjent. Tali assoċjazzjoni għandha għalhekk tkun tista’ tikkontesta quddiem qorti awtorizzazzjoni mogħtija għal apparat ta’ manipulazzjoni.

2. Il-qorti Ġermaniża tistaqsi wkoll jekk il-“bżonn” li jintuża l-apparat ta’ “tieqa ta’ temperaturi”, li jippermetti b’mod eċċezzjonali l-ġustifikazzjoni tal-installazzjoni tiegħu sabiex tiġi protetta l-magna jew sabiex din tintuża b’mod sigur, għandux jiġi evalwat fid-dawl tat-teknoloġija eżistenti fid-data tal-awtorizzazzjoni jew jekk għandhomx jittieħdu inkunsiderazzjoni ċirkustanzi oħra.

Il-Qorti tal-Ġustizzja tenfasizza li apparat ta’ manipulazzjoni, bħalma huwa “tieqa ta’ temperaturi”, jista’ jkun eċċezzjonalment iġġustifikat jekk il-kundizzjonijiet segwenti jkunu ssodisfatti:

  • l-apparat għandu jissodisfa strettament il-bżonn li jiġu evitati r-riskji immedjati ta’ ħsara jew ta’ inċident fil-magna, ikkawżati minn funzjonament difettuż ta’ komponent tas-sistema ta’ riċiklaġġ tal-gassijiet tal- exhaust;
  • din il-ħsara għandha tkun ta’ gravità tali li toħloq perikolu konkret matul is-sewqan tal-vettura;
  • fil-mument tal-awtorizzazzjoni tal-apparat jew tal-vettura li tkun mgħammra bih, ebda soluzzjoni teknika oħra ma tippermetti li jiġu evitati dawn ir-riskji.

Fl-aħħar nett, anki jekk dan il-bżonn jiġi stabbilit, l-apparat ta’ manipulazzjoni għandu, fi kwalunkwe każ, jiġi pprojbit jekk il-mod kif ikun iddisinjat iwassal sabiex, f’kundizzjonijiet normali ta’ ċirkolazzjoni, il-funzjonament tiegħu jiġi attivat matul il-parti l-kbira tas-sena. Fil-fatt, f’dan il-każ, l-eċċezzjoni tiġi applikata ħafna iktar mill- projbizzjoni, b’mod li jkun hemm ksur sproporzjonat tal-prinċipju stess ta’ limitazzjoni tal-emissjonijiet tal-ossidu tan-nitroġenu (NOx).

Il-Qorti tal-Ġustizzja regolarment taqta’ kawżi fil-qasam tal-ambjent. Fost l-iktar reċenti jistgħu jissemmew:

  • is-sentenza “Ville de Paris et ” (Approvazzjoni tat-tip ta’ vetturi bil-mutur – Valuri tal-emissjonijiet ta’ ossidi tan-nitroġenu – Proċedura għall-ittestjar tal-emissjonijiet f’kundizzjonijiet ta’ sewqan reali) tat-13 ta’ Jannar 2022 (C‑177/19 P et) ;
  • is-sentenzi GSMB Invest, Volkswagen u Porsche Inter Auto u Volkswagen (Vetturi bil-mutur diesel – Emissjonijiet ta’ ossidi tan-nitroġenu (NOx) – Apparat ta’ manipulazzjoni pprojbit – “Tieqa ta’ temperaturi”) tal-14 ta’ Lulju 2022 (C‑128/20 et) ;
  • is-sentenza Il-Kummissjoni vs Spanja (Valuri ta’ limitu – NO2) tat-22 ta’ Diċembru 2022 (C‑125/20) ;
  • is-sentenza Ministre de la Transition écologique u Premier ministre (Responsabbiltà tal-Istat għat-tniġġis tal-arja) tat-22 ta’ Diċembru 2022 (C‑61/21).

Focus

Id-dritt li wieħed jintesa u d-dritt għal informazzjoni

Sentenza Google (Tneħħija ta’ referenza għal kontenut allegatament mhux preċiż) tat-8 ta’ Diċembru 2022 (C‑ 460/20)

Ir-Regolament Ġenerali dwar il-Protezzjoni tad-Data (RĠPD)

Ir-RĠPD, li daħal fis-seħħ fl-2018, jagħti liċ-ċittadini iktar kontroll fuq id-data personali tagħhom u jqiegħed ċerti responsabbiltajiet fuq l-atturi li jżommu din id-data.

Fost id-drittijiet stabbiliti fir-RĠPD hemm:

  • id-dritt għal informazzjoni dwar l-ipproċessar tad-data;
  • id-dritt ta’ aċċess għad-data miżmuma;
  • id-dritt għall-korrezzjoni tad-data li ma tkunx preċiża jew li ma tkunx kompleta;
  • id-dritt għat-tħassir tad-data li tkun ġiet ipproċessata b’mod illegali jew li ma tkunx għadha meħtieġa fid-dawl tal-għanijiet tal-ipproċessar tagħha (magħruf aħjar bħala d-“dritt li wieħed jintesa”);
  • id-dritt għall-portabbiltà tad-data (irkupru tad-data pprovduta lil kontrollur responsabbli għall-ipproċessar).

Fil-livell tal-Unjoni Ewropea, il-protezzjoni tad-data personali hija rregolata permezz tar-Regolament Ġenerali dwar il-Protezzjoni tad-Data.

Madankollu, id-dritt għall-protezzjoni tad-data personali ma huwiex assolut. Dan id-dritt għandu jiġi bbilanċjat ma’ drittijiet fundamentali oħra, konformement mal-prinċipju ta’ proporzjonalità. Fost dawn id-drittijiet fundamentali oħra hemm id-dritt għal-libertà ta’ informazzjoni.

Fis-sentenza Google, mogħtija fit-8 ta’ Diċembru 2022, il-Qorti tal-Ġustizzja fakkret l-importanza ta’ dan l-ibbilanċjar u implimentat tali bbilanċjar f ’risposta għal domanda magħmula mill-Qorti Federali tal-Ġustizzja Ġermaniża dwar id-dritt li wieħed jintesa.

It-tilwima kienet tikkonċerna żewġ diretturi ta’ grupp ta’ kumpanniji ta’ investiment li kienu talbu lil Google tneħħi r-referenza għar-riżultati ta’ tfittxijiet imwettqa abbażi ta’ isimhom. Ir-riżultat ta’ dawn it-tfittxijiet kien jinkludi links lejn artikli fl-istampa li kienu jippreżentaw b’mod kritiku l-mudell ta’ investiment ta’ dan il-grupp. Iż-żewġ diretturi kienu qegħdin isostnu li dawn l-artikli kien fihom allegazzjonijiet li ma kinux preċiżi. Barra minn hekk, huma kienu qegħdin jitolbu li ritratti tagħhom, murija fil-forma ta’ ritratti żgħar ħafna (thumbnails) mingħajr ebda element kuntestwali ieħor, jitneħħew mil-lista ta’ dawn ir-riżultati.

Google rrifjutat li tilqa’ dawn it-talbiet filwaqt li rreferiet għall-kuntest professjonali ta’ dawn l-artikli u ritratti, u filwaqt li sostniet li hija ma kinitx taf jekk l-informazzjoni li kienet tinsab fl-artikli kinitx preċiża jew le.

Adita bit-tilwima, il-Qorti Federali tal-Ġustizzja Ġermaniża talbet lill-Qorti tal-Ġustizzja tinterpreta r-Regolament Ġenerali dwar il-Protezzjoni tad- Data fid-dawl tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea. Fil-fatt, ir-Regolament jipprevedi espliċitament li d-dritt li wieħed jintesa għandu jkun eskluż meta l-ipproċessar tad-data personali inkwistjoni jkun meħtieġ għall-eżerċizzju tad-dritt għal-libertà ta’ informazzjoni.

Il-Qorti tal-Ġustizzja tenfasizza li d-dritt għall-protezzjoni tal-ħajja privata u għall-protezzjoni tad-data personali għandu jipprevali, bħala regola ġenerali, fuq l-interess leġittimu tal-utenti tal-internet li jkollhom aċċess għal informazzjoni. Madankollu, dan il-bilanċ jista’ jiddependi min-natura ta’ din l-informazzjoni u min-natura sensittiva tagħha għall-ħajja privata tas-suġġett tad-data. Huwa jiddependi wkoll mill-interess tal-pubbliku li jkollu informazzjoni. Dan l-interess jista’ jvarja skont ir-rwol li s-suġġett tad-data jkollu fil-ħajja pubblika.

Madankollu, id-dritt għal-libertà ta’ espressjoni u ta’ informazzjoni ma jistax jittieħed inkunsiderazzjoni meta l-informazzjoni li tkun tinsab fil-kontenut li għalih issir referenza (u li ma tkunx ta’ importanza żgħira) tirriżulta li ma tkunx preċiża.

Meta persuna tressaq talba għat-tneħħija ta’ referenza, l-operatur ta’ magna tat-tiftix għandu numru ta’ obbligi:

  • Huwa għandu jivverifika jekk kontenut jistax jibqa’ jiġi inkluż fil-lista ta’ riżultati tat-tfittxijiet imwettqa permezz tal-magna tat-tiftix tiegħu. Jekk it-talba jkollha provi suffiċjenti, l-operatur tal-magna tat-tiftix għandu jilqa’ din it-talba.
  • Jekk it-talba ma tistabbilixxix b’mod manifest in-natura mhux preċiża tal-informazzjoni, l-operatur ma huwiex obbligat iħassarha. F’dan il-każ, il-persuna li tressaq it-talba għandha madankollu tkun tista’ tressaq il-każ quddiem l-awtorità superviżorja fil-qasam tal- protezzjoni tad-data jew quddiem l-awtorità ġudizzjarja sabiex dawn tal-aħħar iwettqu l-verifiki meħtieġa u jordnaw, jekk ikun il-każ, lill-operatur jadotta l-miżuri meħtieġa.
  • L-operatur għandu jwissi lill-utenti tal-internet bl-eżistenza ta’ proċedura amministrattiva jew ġudizzjarja dwar in-natura allegatament mhux preċiża ta’ kontenut.
  • Huwa għandu jivverifika jekk il-preżentazzjoni ta’ ritratti fil-forma ta’ ritratti żgħar ħafna (thumbnails) tkunx meħtieġa għall-eżerċizzju tad-dritt għal-libertà ta’ informazzjoni tal-utenti tal-internet li potenzjalment ikollhom interess li jkollhom aċċess għal dawn ir-ritratti. Fil-fatt, il-preżentazzjoni ta’ ritratti ta’ persuna tikkostitwixxi ndħil partikolarment kunsiderevoli fil-ħajja privata tagħha. Il-fatt li dan l-aċċess jikkontribwixxi għal dibattitu ta’ interess ġenerali jikkostitwixxi element importanti li għandu jittieħed inkunsiderazzjoni meta jsir ibbilanċjar ma’ drittijiet fundamentali oħra.

Il-protezzjoni tad-data personali hija suġġett li jagħti lok għal numru kbir ta’ kawżi quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja.

Dawn huma numru ta’ sentenzi reċenti marbuta mal-evoluzzjoni tat-teknoloġiji tal-informazzjoni u tal-komunikazzjoni:

  • is-sentenza Facebook Ireland u Schrems tas-16 ta’ Lulju 2020 dwar il-livell ta’ protezzjoni li għandu jiġi żgurat fil-każ ta’ trasferiment ta’ data personali lejn pajjiż terz (C‑311/18);
  • is-sentenzi La Quadrature du Net et tas-6 ta’ Ottubru 2020 dwar il-projbizzjoni ta’ leġiżlazzjoni nazzjonali li timponi t-trażmissjoni jew iż-żamma ġġeneralizzati u mingħajr distinzjoni ta’ data dwar it-traffiku u l-lokalizzazzjoni (C‑511/18 et);
  • is-sentenza Prokuratuur tat-2 ta’ Marzu 2021 dwar l-aċċess tal-awtoritajiet pubbliċi għad-data dwar it-traffiku u l-lokalizzazzjoni fil-kuntest tal-ġlieda kontra l-kriminalità serja (C‑746/18) ;
  • is-sentenza Facebook Ireland et tal-15 ta’ Ġunju 2021 dwar is-setgħat tal-awtoritajiet superviżjoni nazzjonali (C‑645/19) ;
  • is-sentenza Vyriausioji tarnybinės etikos komisija tal-1 ta’ Awwissu 2022 dwar it-trasparenza tad-dikjarazzjonijiet ta’ interessi privati ta’ ħaddiema jew diretturi tas-settur pubbliku (C‑184/20).

Focus

Gwerra fl-Ukraina: projbizzjoni ta’ xandir imposta fuq il-mezzi ta’ komunikazzjoni favur ir-Russja u l-libertà ta’ espressjoni

Sentenza RT France vs Il-Kunsill tas-27 ta’ Lulju 2022 (T‑125/22)

Il-proċedura għal miżuri provviżorji

Fl-istennija tad-deċiżjoni finali tal-Qorti Ġenerali, RT France talbet lill-President tal-Qorti Ġenerali, fit-8 ta’ Marzu 2022, jissospendi immedjatament l-effetti tad- deċiżjoni ta’ projbizzjoni tal- attivitajiet ta’ xandir. Din it-talba, imsejħa proċedura għal miżuri provviżorji, ġiet miċħuda fit- 30 ta’ Marzu 2022. Il-President iddeċieda, b’mod partikolari, li RT France ma kinitx stabbilixxiet li l-projbizzjoni kienet qiegħda tikkawżalha dannu irreparabbli. Għaldaqstant, ma kienx hemm urġenza partikolari li kienet tiġġustifika din is-sospensjoni qabel l-għoti tas-sentenza definittiva fil-kawża.

Fl-24 ta’ Frar 2022, il-Federazzjoni Russa bdiet gwerra ta’ aggressjoni kontra l-Ukraina. Fil-kuntest tal-politika estera u ta’ sigurtà komuni tagħha, l-Unjoni Ewropea rreaġixxiet għal dan il-ksur tad-dritt internazzjonali, fost l-oħrajn billi imponiet sanzjonijiet fuq il-Federazzjoni Russa. Fl-1 ta’ Marzu 2022, il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea pprojbixxa l-attivitajiet ta’ xandir ta’ ċerti mezzi ta’ komunikazzjoni fl-Unjoni jew lejn l-Unjoni sabiex jaffaċċja l-azzjonijiet ta’ propaganda Russa.

Din il-projbizzjoni kellha impatt b’mod partikolari fuq RT France, li topera stazzjon tat-televiżjoni ffinanzjat mill-baġit tal-Istat Russu, li, fit-8 ta’ Marzu 2022, ippreżentat rikors quddiem il-Qorti Ġenerali tal-Unjoni Ewropea intiż għall-annullament ta’ din id-deċiżjoni tal-Kunsill.

Fid-dawl tal-importanza u tal-urġenza tal-kawża, il-Qorti Ġenerali, bl-Awla Manja bħala l-kulleġġ ġudikanti (bi 15-il Imħallef), implimentat ex officio, għall-ewwel darba, il-proċedura mħaffa, li bis-saħħa tagħha rnexxielha taqta’ l-kawża f’inqas minn 5 xhur.

Fis-sentenza tagħha tas-27 ta’ Lulju 2022, il-Qorti Ġenerali tiċħad ir-rikors fl-intier tiegħu. Is-sentenza hija bbażata fuq tliet elementi essenzjali:

  • Il-Kunsill għandu diskrezzjoni wiesgħa sabiex jiddefinixxi miżuri restrittivi fil-qasam tal-politika estera u ta’ sigurtà komuni. Huwa jista’ jimponi projbizzjoni temporanja ta’ xandir ta’ kontenut ta’ ċerti mezzi ta’ komunikazzjoni ffinanzjati mill-baġit tal-Istat Russu jekk dawn il-mezzi ta’ komunikazzjoni jappoġġjaw l-aggressjoni militari mir-Russja. L-implimentazzjoni uniformi ta’ projbizzjoni ta’ dan it-tip tista’ tiġi żgurata aħjar fil-livell tal-Unjoni milli fil-livell nazzjonali.
  • Il-projbizzjoni ta’ xandir, li d-deċiżjoni dwarha kienet ittieħdet mingħajr ma RT France nstemgħet minn qabel, ma tikkostitwixxix ksur tad-drittijiet tad-difiża. Il-kuntest eċċezzjonali u ta’ urġenza estrema minħabba l-bidu ta’ gwerra mal-fruntieri tal-Unjoni kien jeħtieġ reazzjoni rapida. L-implimentazzjoni immedjata tal-miżuri ta’ projbizzjoni ta’ mezz ta’ propaganda favur l-aggressjoni militari kienet essenzjali sabiex tiġi żgurata l-effettività ta’ dawn il-miżuri.
  • Il-libertà ta’ espressjoni tikkostitwixxi waħda mill-pedamenti essenzjali ta’ soċjetà demokratika. Din il-libertà ma tapplikax biss għall-ideat milqugħa b’mod favorevoli jew meqjusa li ma jagħmlux ħsara, iżda tapplika wkoll għall-ideat li joffendu, jixxokkjaw jew jinkwetaw. Dan jirriżulta mir-rekwiżiti tal-pluraliżmu, tat-tolleranza u tal-ispirtu ta’ ftuħ li mingħajrhom ma jkunx hemm soċjetà demokratika.

Madankollu, jista’ jkun meħtieġ, fis-soċjetajiet demokratiċi, li jiġu ssanzjonati l-forom ta’ espressjoni li jxerrdu, jiġġustifikaw jew jinċitaw il-mibegħda bbażata fuq l-intolleranza jew fuq l-użu u l-ġustifikazzjoni tal-vjolenza.

Il-miżura ta’ projbizzjoni meħuda kontra RT France ssegwi dan il-għan. Hija intiża li tipproteġi l-ordni pubbliku u s-sigurtà pubblika tal-Unjoni, li huma mhedda mill-kampanja sistematika ta’ propaganda implimentata mir-Russja, u li teżerċita pressjoni fuq l-awtoritajiet Russi sabiex iwaqqfu l-aggressjoni militari. Din il- miżura hija wkoll proporzjonata peress li hija xierqa u neċessarja għall-għanijiet mixtieqa. Hemm biżżejjed indizji konkreti, preċiżi u konsistenti sabiex jintwera li RT France kienet qiegħda ssostni b’mod attiv il- politika destabilizzanti u aggressiva mħaddna mill-Federazzjoni Russa li fl-aħħar mill-aħħar wasslet għal operazzjoni militari offensiva kbira kontra l-Ukraina. Ebda wieħed mill-elementi ppreżentati minn RT France ma jippermetti li jiġi kkonstatat li din tal-aħħar kienet tiżgura trattament globalment ibbilanċjat tal-informazzjoni dwar il-gwerra li kienet għaddejja, li kien josserva l-prinċipji fil-qasam tad-“dmirijiet u responsabbiltajiet” tal-mezzi awdjoviżivi ta’ komunikazzjoni.

Il-miżuri restrittivi jew sanzjonijiet

Dawn huma għodda li għandha l-Unjoni Ewropea sabiex tippromwovi l-għanijiet tal-politika estera u ta’ sigurtà komuni tagħha. Dawn l-għanijiet huma, b’mod partikolari, il-protezzjoni tal-valuri, tal-interessi fundamentali u tas-sigurtà tal-Unjoni, il-konsolidazzjoni u s-sostenn tad-demokrazija, tal-Istat tad-dritt, tad-drittijiet tal-bniedem u tal-prinċipji tad-dritt internazzjonali, iż-żamma tal-paċi u l-prevenzjoni tal- kunflitti kif ukoll it-tisħiħ tas-sigurtà internazzjonali.

Dawn il-miżuri jistgħu jkunu indirizzati kontra l-gvernijiet ta’ pajjiżi terzi jew kontra entitajiet mhux statali (pereżempju impriżi) u individwi (bħalma huma l-gruppi terroristiċi). Fil-parti l-kbira tal-każijiet, il-miżuri jkunu indirizzati kontra individwi jew entitajiet u jikkonsistu fl-iffriżar tal-assi u fi projbizzjonijiet ta’ vjaġġar fl-Unjoni.

Il-Qorti Ġenerali tiġi adita b’numru kbir ta’ kawżi li jikkonċernaw miżuri restrittivi: dawn jinkludu, b’mod partikolari, sanzjonijiet fil-kuntest ta’ azzjonijiet li jikkompromettu jew jheddu l-integrità territorjali, is- sovranità u l-indipendenza tal-Ukraina, jew minħabba s-sitwazzjoni fis-Sirja u fil-Bjelorussja, kif ukoll kontra r-Repubblika Demokratika tal-Kongo.

Focus

Multa rekord ta’ EUR 4.125 biljuni imposta fuq Google minħabba r-restrizzjonijiet imposti fuq il-manifatturi ta’ apparat mobbli Android

Sentenza Google u Alphabet vs Il Kummissjoni (Google Android) tal-14 ta’ Settembru 2022 (T‑604/18)

Google hija impriża fis-settur tat-teknoloġiji tal-informazzjoni u tal-komunikazzjoni speċjalizzata fil-prodotti u fis-servizzi marbuta mal-internet. Hija tiġġenera l-parti essenzjali tad-dħul tagħha mill- prodott ewlieni tagħha, il-magna tat-tiftix Google Search. Il-mudell kummerċjali tagħha huwa bbażat fuq l-interazzjoni bejn, minn naħa, ċertu numru ta’ prodotti u ta’ servizzi proposti, ħafna drabi bla ħlas, lill-utenti u, min-naħa l-oħra, servizzi ta’ reklamar online bl-użu tad-data miġbura mingħand dawn l-utenti. Google tipproponi, barra minn hekk, is- sistema operattiva Android, li f’Lulju 2018 kienet tintuża, skont il-Kummissjoni, fuq 80 % tal-apparat mobbli intelliġenti użat fl-Ewropa.

Wara li rċeviet numru ta’ lmenti, il-Kummissjoni fetħet proċedura kontra Google fl-2015. Din il-proċedura wasslet, fl-2018, għall-impożizzjoni fuq Google ta’ sanzjoni ta’ EUR 4.343 biljuni minħabba li kienet imponiet restrizzjonijiet illegali fuq il-manifatturi ta’ apparat mobbli Android u fuq l-operaturi ta’ networks tat-telefonija mobbli. Dawn ir-restrizzjonijiet kienu jinvolvu l-impożizzjoni fuq il-manifatturi ta’ apparat mobbli l-obbligu:

  • li jinstallaw minn qabel Google Search u Chrome sabiex ikunu jistgħu jiksbu l-liċenzja għall-użu ta’ Play Store;
  • li jastjenu milli jbigħu apparat mgħammar b’verżjonijiet Android li ma jkunux approvati minn Google;
  • li jirrinunzjaw milli jinstallaw minn qabel servizz ta’ tiftix kompetitur sabiex ikunu jistgħu jiksbu parti mid-dħul mir-reklamar ta’ Google.

Skont il-Kummissjoni, dawn ir-restrizzjonijiet kienu intiżi li jiġu kkonsolidati l-pożizzjoni dominanti tal-magna tat-tiftix ta’ Google u d-dħul tagħha miksub permezz tar-reklami marbuta ma’ dawn it-tfittxijiet.

X’inhu abbuż minn pożizzjoni dominanti?

Il-pożizzjoni dominanti hija sitwazzjoni ta’ saħħa ekonomika miżmuma minn impriża li tagħtiha s-setgħa li tostakola ż-żamma ta’ kompetizzjoni effettiva u li taġixxi indipendentement mill- kompetituri tagħha, mill-klijenti tagħha, mill-fornituri tagħha u mill-konsumatur finali.

It-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea jipprojbixxi lill-impriżi milli jabbużaw mill-pożizzjoni dominanti tagħhom sabiex joħolqu restrizzjoni jew distorsjoni tal-kompetizzjoni, pereżempju billi jimponu prezzijiet abbużivi, ftehimiet ta’ bejgħ esklużivi, jew bonus tal-lealtà intiżi li jattiraw il- fornituri tal-kompetituri tagħhom.

Din hija l-ikbar multa li qatt ġiet imposta fl-Ewropa minn awtorità tal-kompetizzjoni. Google ppreżentat rikors quddiem il-Qorti Ġenerali sabiex tikkontesta d-deċiżjoni tal-Kummissjoni.

Fil-każ tal-kawża Google u Alphabet, il-proċess tal-kawża kien fih iktar minn 100 000 paġna. Matul is-seduta, kienu preżenti 72 avukat u rappreżentant, għal 13-il parti differenti (ir-rikorrenti, Google u Alphabet; il-konvenuta, il- Kummissjoni Ewropea; u 11-il intervenjent insostenn jew tar-rikorrenti jew tal-konvenuta). Is-seduta nżammet fuq ħamest ijiem.

Il-kawża nqatgħet bis-sentenza Google u Alphabet vs Il-Kummissjoni tal-14 ta’ Settembru 2022. Fil-parti l-kbira, il-Qorti Ġenerali kkonfermat id-deċiżjoni tal-Kummissjoni u ċaħdet il-parti essenzjali tar-rikors. Madankollu, il-Qorti Ġenerali ddeċidiet li l-Kummissjoni ma kinitx stabbilixxiet b’mod suffiċjenti l-kapaċità ta’ ċertu aġir ta’ Google li joħloq restrizzjoni tal-kompetizzjoni u li l-Kummissjoni ma kienx imissha rrifjutat lil Google l-possibbiltà li tippreżenta l-argumenti tagħha dwar dan il-punt fil-kuntest ta’ seduta għas-smigħ. Wara l-evalwazzjoni tagħha stess taċ- ċirkustanzi kollha, il-Qorti Ġenerali fl-aħħar mill-aħħar naqqset l-ammont tal-multa imposta fuq Google għal EUR 4.125 biljuni.

Verifika tal-fatti u tal-applikazzjoni tajba tad-dritt mill-Qorti Ġenerali

Il-kawżi tal-kompetizzjoni quddiem il-Qorti Ġenerali ħafna drabi jkunu kumplessi u voluminużi. Il-Qorti Ġenerali tiddeċiedi fl-ewwel istanza: hija għalhekk ma teżaminax biss jekk il-Kummissjoni tkunx applikat b’mod korrett id- dritt iżda teżamina wkoll jekk il-fatti jkunux ġew stabbiliti suffiċjentement. Il-proċessi jistgħu jinkludu provi u studji ekonomiċi ddettaljati intiżi li jistabbilixxu jew li jikkontestaw l-effetti tal-aġir tal-impriżi fis-suq.

Sentenza Qualcomm vs Il Kummissjoni tal-15 ta’ Ġunju 2022 (T‑235/18)

F’kawża oħra dwar abbuż minn pożizzjoni dominanti, il-Qorti Ġenerali annullat kompletament id-deċiżjoni tal-Kummissjoni li kienet imponiet fuq Qualcomm multa ta’ madwar EUR 1 biljun minħabba li kienet abbużat mill-pożizzjoni dominanti tagħha fis-suq taċ-chipsets LTE (komponenti elettroniċi li bihom jiġu mgħammra s-smartphones u t-tablets). Skont il-Kummissjoni, dan l-abbuż kien ikkaratterizzat mill-eżistenza ta’ ftehimiet li jipprevedu pagamenti bħala inċentiv u li kienu jipprovdu li Apple kellha takkwista l-provvista tagħha ta’ chipsets LTE esklużivament mingħand Qualcomm. Il-Qorti Ġenerali kkonstatat li diversi irregolaritajiet proċedurali kienu affettwaw id-drittijiet tad-difiża ta’ Qualcomm, b’mod partikolari l-assenza ta’ reġistrazzjoni ta’ ċerti laqgħat matul l-investigazzjoni. Barra minn hekk, il-Qorti Ġenerali osservat ukoll li l-analiżital-Kummissjoni dwar l-effetti antikompetittivi tal-ftehimiet ma kinitx ħadet inkunsiderazzjoni ċ-ċirkustanzi fattwali rilevanti kollha, b’mod partikolari l-fatt li Apple ma kellhiex alternattiva teknika għaċ-chipsets LTE.

Ħarsa lejn l-iktar sentenzi importanti tas-sena

Ambjent



Il-Qorti tal-Ġustizzja u l-ambjent
Ara l-video fuq YouTube


Il-protezzjoni tal-fawna u tal-flora, it-tniġġis tal-arja, tal-art u tal-ilma kif ukoll ir-riskji marbuta mas-sustanzi perikolużi huma wħud mill-isfidi li l-Unjoni Ewropea tikkontribwixxi sabiex jiġu affaċċjati bl-adozzjoni ta’ regoli stretti. L-Unjoni adottat, pereżempju, valuri ta’ limitu għall-emissjoni ta’ inkwinanti, b’mod partikolari fl-agglomerazzjonijiet.

  • Fil-kuntest ta’ proċedura ta’ ksur kontra l-Italja, il-Kummissjoni talbet lill-Qorti tal-Ġustizzja tikkonstata li dan l-Istat Membru kien naqas milli jwettaq l-obbligi tiegħu minħabba n-nuqqas sistematiku u kontinwu ta’ osservanza tal-valuri ta’ limitu annwali ffissati għall-emissjoni ta’ dijossidu tan-nitroġenu (NO2) f’diversi żoni, jiġifieri fil-bliet ta’ Torino, Milano, Bergamo, Brescia, Genova, Firenze, Ruma u Catania. Fis-sentenza tagħha, il-Qorti tal-Ġustizzja laqgħet ir-rikors tal-Kummissjoni u kkonstatat li l-Italja Italja kienet naqset milli twettaq l-obbligi tagħha li joħorġu mid-Direttiva 2008/50 sa fejn ma żguratx li jiġi evitat il-qbiż sistematiku u persistenti tal-valuri ta’ limitu annwali ffissati għad-dijossidu tan-nitroġenu. L-Italja kienet naqset ukoll milli twettaq l-obbligi tagħha peress li ma kinitx adottat, b’effett mill-11 ta’ Ġunju 2010, miżuri – bħalma huma pjanijiet iktar adegwati sabiex tittejjeb il-kwalità tal-arja jew miżuri addizzjonali speċifiċi sabiex jiġu protetti l-kategoriji ta’ popolazzjoni sensittivi – li jiggarantixxu l-osservanza tal-valuri ta’ limitu ta’ NO2 fiż-żoni kkonċernati.
    Sentenza Il-Kummissjoni vs L-Italja (Valuri limitu ta’ NO2) tat-12 ta’ Mejju 2022 (C‑573/19)

  • In-nawfraġju, f’Novembru 2002, tat-tanker taż-żejt Prestige lil hinn mill-kosta ta’ Galicia kkawża tixrid kunsiderevoli ta’ żejt li affettwa l-kosta Spanjola u l-kosta Franċiża. Dan kien l-ikbar diżastru ambjentali li qatt ġarrbet Spanja. Fil-kuntest ta’ kawża dwar id-danni kkawżati mit-tixrid ta’ żejt marbut ma’ dan in-nawfraġju, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li sentenza mogħtija minn qorti Brittanika, li tikkonferma deċiżjoni mogħtija fil-kuntest ta’ arbitraġġ mibdi mir-Renju Unit, ma setgħetx tipprekludi r-rikonoxximent ta’ sentenza Spanjola li tikkundanna lill-assiguratur jagħmel tajjeb għal dawn id-danni. Hija fil-fatt qieset li deċiżjoni arbitrali tista’ tostakola r-rikonoxximent ta’ deċiżjonijiet ġudizzjarji ta’ Stati Membri fil-każ biss li l-kontenut tagħha seta’ jkun ukoll is-suġġett ta’ deċiżjoni ġudizzjarja adottata b’osservanza tar-Regolament Nru 44/2001. Fil-każ ineżami, il-Qorti tal-Ġustizzja ma aċċettatx li s-sentenza Brittanika setgħet tostakola r-rikonoxximent tas- sentenza mogħtija fi Spanja fuq azzjoni diretta mressqa mill-vittma kontra l-assiguratur bil-għan li tikseb kumpens effettiv għad-dannu li hija ġarrbet.
    Sentenza London Steam-Ship Owners’ Mutual Insurance Association tal-20 ta’ Ġunju 2022 (C‑700/20)

Id-Direttorat tar-Riċerka u tad-Dokumentazzjoni jipproponi lill-professjonisti tal-liġi, fil-kuntest tal-Kollezzjoni tas-Sunti tagħha, “Selezzjoni ta’ sentenzi importanti” u “Bulettin mensili tal-ġurisprudenza” tal-Qorti tal-Ġustizzja u tal-Qorti Ġenerali.

Enerġija

F’kuntest ikkaratterizzat mill-gwerra fl-Ukraina u mid-dipendenza f ’termini ta’ enerġija tal-kontinent Ewropew fil-konfront tal-bqija tad-dinja, l-Unjoni Ewropa tiżgura l- provvista u s- sigurtà tal- enerġija fit- territorju tagħha. Hija tikkontribwixxi sabiex jiġi ggarantit il-funzjonament tas- suq tal-enerġija u sabiex tiġi kkontrollata ż-żieda bla rażan tal-prezzijiet tal-enerġija, b’mod partikolari l-prezz tal-gass u tal- elettriku. Barra minn hekk, hija tiżgura l-interkonnessjoni tan-networks tal-enerġija tal-Istati Membri. Barra minn hekk, l-Unjoni tippromwovi l-iżvilupp tal-enerġija minn sorsi rinnovabbli u t-tnaqqis tad-dipendenza fuq l- enerġiji mill-fossili. L-investimenti tal-Istati Membri jistgħu jikkompromettu l-kompetizzjoni fis- suq tal- enerġija u għalhekk il-kompatibbiltà tagħhom mad-dritt tal-Unjoni huwa suġġett għall-evalwazzjoni tal-Qorti Ġenerali.

  • L-Awstrija kkontestat id-deċiżjoni tal-Kummissjoni li tapprova l-għajnuna għall-investiment mogħtija mill-Ungerija, favur impriża tal-Istat, għall-iżvilupp ta’ żewġ reatturi nukleari li kienu qegħdin jinbnew fis-sit tal- impjant ta’ Paks. Il-Qorti Ġenerali eżaminat l-argumenti tal-Awstrija, li kienet qiegħda ssostni b’mod partikolari li l-għajnuna kienet tikkawża distorsjonijiet sproporzjonati tal-kompetizzjoni u inugwaljanza fit- trattament li kienu jwasslu sabiex produtturi tal-enerġija rinnovabbli jiġu esklużi mis-suq tal-elettriku. Il-Qorti Ġenerali kkonkludiet li l-analiżi mwettqa mill-Kummissjoni kienet korretta u kompleta u kienet tippermetti li tiġi stabbilita l-kompatibbiltà mad-dritt tal-Unjoni tal-għajnuna mill- Istat mogħtija Fil-fatt, l-elettriku prodott mir-reatturi l-ġodda ser ikun disponibbli fis-suq bl-ingrossa għall-atturi kollha tas-suq, u dan b’mod trasparenti. B’hekk, ma kienx hemm riskju li l-elettriku prodott mill- kumpannija Paks II jaqa’ taħt monopolju bis-saħħa ta’ kuntratti għal żmien twil, tip ta’ kuntratt dan li joħloq riskju għal-likwidità tas-suq.
    Sentenza L-Awstrija vs Il-Kummissjoni tat-30 ta’ Novembru 2022 (T‑101/18)

  • Fl-2015, l-operatur tan-network tat-trasport tal-gass Ungeriż (FGSZ) beda proġett ta’ kooperazzjoni reġjonali intiż li jkabbar l-indipendenza fil-qasam tal-enerġija bl-introduzzjoni tal-gass mill-Baħar l-Iswed fin-network. Dan il-proġett kien jipprevedi l-ħolqien ta’ kapaċitajiet supplimentari, b’mod partikolari bejn l-Ungerija u l-Awstrija. Fl-2018, l-awtorità regolatorja Awstrijaka approvat il-proposta tal-operatur tan-network tat-trasport tal-gass Awstrijak (GCA) marbuta ma’ din il-parti tal-proġett, filwaqt li l-awtorità korrispondenti Ungeriża (MEKH), fuq proposta ta’ FGSZ, adottat deċiżjoni kuntrarja. F’Awwissu 2019, fl-assenza ta’ deċiżjoni kkoordinata bejn l-awtoritajiet regolatorji nazzjonali kkonċernati, l-Aġenzija għall- Kooperazzjoni tar-Regolaturi tal-Enerġija (ACER) iddikjarat li kellha kompetenza f’dan il-qasam u approvat il-parti tal-proġett kif proposta minn GCA. Adita b’żewġ rikorsi ppreżentati minn MEKH u minn FGSZ kontra d-deċiżjoni tal-ACER, il-Qorti Ġenerali ddikjarat inapplikabbli d-dispożizzjonijiet tar-Regolament 2017/459 dwar il-proċess ta’ ħolqien ta’ kapaċitajiet supplimentari għat-trasport tal-gass. L-ACER għalhekk ma kellhiex kompetenza sabiex tadotta d-deċiżjoni ta’ approvazzjoni u l-Qorti Ġenerali għalhekk annullat din id-deċiżjoni.
    Sentenza MEKH u FGSZ vs ACER tas-16 ta’ Marzu 2022 (Kawżi magħquda T‑684/19 u T‑704/19)

Konsumaturi



X’għamlet għalija l-Qorti tal-Ġustizzja?
Ara l-video fuq YouTube
Il-Qorti tal-Ġustizzja: Garanzija tad-drittijiet tal-konsumaturi tal-Unjoni Ewropea
Ara l-video fuq YouTube

Ir-rispett tad-drittijiet tal-konsumaturi, il-prosperità tagħhom u l-benesseri tagħhom huma valuri fundamentali fl-iżvilupp tal-politiki tal-Unjoni. Il- Qorti tal-Ġustizzja tistħarreġ l- applikazzjoni tar- regoli li jipproteġu lill-konsumaturi, sabiex jiġi ggarantit il-ħarsien tas-saħħa tagħhom, tas- sigurtà tagħhom u tal-interessi ekonomiċi u legali tagħhom, irrispettivament mill- post fejn jirrisjedu jew li jmorru fih u irrispettivament minn fejn iwettqu x-xiri tagħhom fi ħdan l-Unjoni.

  • Skont id-dritt tal-Unjoni, konsumatur li kkonkluda ma’ professjonist kuntratt fuq l-internet jew bit-telefon għandu, bħala prinċipju, 14-il jum sabiex jirtira mill-kuntratt, mingħajr ma huwa meħtieġ jagħti r-raġunijiet għad- deċiżjoni tiegħu. Madankollu, dan id-dritt ta’ rtirar huwa eskluż għal avvenimenti kulturali jew sportivi, sabiex l-organizzaturi jiġu protetti kontra r-riskju ta’ biljetti mhux mibjugħa. Il-Qorti tal-Ġustizzja speċifikat li din l-esklużjoni tapplika wkoll fil-każ ta’ xiri fuq l-internet ta’ biljetti għal kunċert mingħand fornitur ta’ servizzi ta’ biljetterija, f’sitwazzjoni fejn ir-riskju ekonomiku jaqa’ fuq l-organizzatur tal-kunċert.
    Sentenza CTS Eventim tal-31 ta’ Marzu 2022 (C‑96/21)

  • Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li trasportatur tal-ajru mhux tal-Unjoni Ewropea) (f’dan il-każ, United Airlines) li ma jkunx ikkonkluda kuntratt ta’ trasport mal-passiġġieri iżda li jkun wettaq it-titjira jista’ jkun obbligat iħallas kumpens lill-passiġġieri fil-każ ta’ dewmien kunsiderevoli tat- titjira. Fil-fatt, it-trasportatur li, fil-kuntest tal-attività tiegħu ta’ trasport ta’ passiġġieri, jieħu d-deċiżjoni li jwettaq titjira speċifika jikkostitwixxi t-trasportatur tal-ajru li jopera. B’hekk, dan it-trasportatur huwa meqjus li jaġixxi għan-nom tat-trasportatur kuntrattwali (Lufthansa). Il-Qorti tal- Ġustizzja, madankollu, enfasizzat li t-trasportatur tal-ajru li jopera (United Airlines), li huwa obbligat jikkumpensa lill-passiġġieri, iżomm id-dritt li jitlob kumpens mingħand kull persuna, inkluż minn terzi, konformement mad- dritt nazzjonali applikabbli.
    Sentenza United Airlines tas-7 ta’ April 2022 (C‑561/20)

  • Wara dewmien ta’ iktar minn tliet sigħat tat-titjira tagħhom minn New York lejn Budapest, numru ta’ passiġġieri kienu ressqu l-każ tagħhom quddiem l-awtorità Ungeriża responsabbli għall-applikazzjoni tar- Regolament dwar id-drittijiet tal-passiġġieri tal-ajru sabiex jiksbu l-ħlas, mingħand it-trasportatur LOT, tal-kumpens previst f’dan ir-regolament. Din l-awtorità effettivament ikkonstatat il-ksur tar-Regolament u obbligat lil LOT tħallas kumpens fl-ammont ta’ EUR 600 lil kull passiġġier ikkonċernat. LOT ikkontestat din id-deċiżjoni quddiem qorti Ungeriża. Din tal-aħħar għamlet domanda lill-Qorti tal-Ġustizzja sabiex jiġi ddeterminat jekk l-awtorità inkwistjoni setgħetx tobbliga lil trasportatur tal-ajru jħallas kumpens jew jekk din il-prerogattiva kinitx irriżervata għall-qrati nazzjonali. Il-Qorti tal-Ġustizzja qieset li l-awtorità nazzjonali responsabbli għall- applikazzjoni tar-Regolament setgħet, wara lmenti individwali, tobbliga lil trasportatur iħallas kumpens lill-passiġġieri, kemm-il darba l-Istat Membru kkonċernat jkun ta din il-kompetenza lil din l-awtorità.
    Sentenza LOT (Kumpens impost mill-awtorità amministrattiva) tad-29 ta’ Settembru 2022 (C‑597/20)

  • F’kawża dwar talba għal deċiżjoni preliminari mressqa minn qorti Litwana, il-Qorti tal-Ġustizzja interpretat id-Direttiva dwar l-approssimazzjoni tal- leġiżlazzjonijiet tal-Istati Membri dwar il-prodotti li, minħabba li jidhru li jkunu xi ħaġa oħra milli fil-fatt ikunu, jipperikolaw is-saħħa jew is-sigurtà tal-konsumaturi. F’dan il-każ, kienu involuti diversi tipi ta’ bombi tal-banju effervexxenti li kellhom id-dehra ta’ prodotti tal-ikel u li kienu jimplikaw ir-riskju ta’ avvelenament għall-konsumaturi, b’mod partikolari għat-tfal. Il- Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li Stat Membru jista’, taħt ċerti kundizzjonijiet, jillimita d-distribuzzjoni ta’ prodotti kożmetiċi li jkunu jistgħu jiġu konfużi ma’ prodotti tal-ikel minħabba li jkollhom id-dehra ta’ dawn tal-aħħar u li għalhekk ikunu jistgħu jimplikaw riskji għas-saħħa. Hija speċifikat li l-interess li jiġu protetti s-saħħa u s-sigurtà tal-konsumaturi jista’ jipprevali fuq id-dritt li jiġu kkummerċjalizzati ċerti prodotti kożmetiċi.
    Sentenza Get Fresh Cosmetics tat-2 ta’ Ġunju 2022 (C‑122/21)

Ugwaljanza fit-trattament



Il-Qorti tal-Ġustizzja: Garanzija ta’ trattament ugwali u ħarsien tad-drittijiet tal-minoranzi
Ara l-video fuq YouTube

Il-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea tistabbilixxi l-ugwaljanza quddiem il-liġi tal-individwi kollha bħala bnedmin, ħaddiema, ċittadini jew partijiet fi proċedura ġudizzjarja. Id-Direttiva 2000/78, b’mod partikolari, tiżgura qafas ġenerali favur l-ugwaljanza fit-trattament fil-qasam tal-impjieg u tax-xogħol, filwaqt li tipprojbixxi kull diskriminazzjoni bbażata fuq ir-reliġjon jew it-twemmin, fuq diżabbiltà, fuq l-età jew l- orjentament sesswali. Il- Qorti tal- Ġustizzja qatgħet diversi kawżi dwar dawn il-preżunzjonijiet ta’ diskriminazzjoni, diretta jew indiretta, filwaqt li tenfasizza l-osservanza dovuta lill-prinċipju ta’ proporzjonalità bejn l-għan imfittex mir-regoli kkontestati u l-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament.

  • F’kawża għal deċiżjoni preliminari mressqa minn qorti Spanjola, il-Qorti tal-Ġustizzja tat deċiżjoni dwar il-kompatibbiltà tal-leġiżlazzjoni nazzjonali li tikkonċerna l-benefiċċji ta’ sigurtà soċjali tal-impjegati domestiċi mad-Direttiva tal-Unjoni dwar l-ugwaljanza fil-qasam tas-sigurtà soċjali. Is-sistema speċjali ta’ sigurtà soċjali Spanjola applikabbli għall-impjegati domestiċi ma kinitx tinkludi l-protezzjoni kontra l-qgħad. Filwaqt li osservat li l-impjegati domestiċi huma prinċipalment persuni tas-sess femminil, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li d-Direttiva tipprekludi din l-esklużjoni li tqiegħed fi żvantaġġ, b’mod partikolari, lill-ħaddiema nisa meta mqabbla mal-ħaddiema rġiel u li għalhekk tikkostitwixxi diskriminazzjoni indiretta bbażata fuq is-sess. Barra minn hekk, din id-diskriminazzjoni ma hijiex iġġustifikata minn fatturi oġġettivi u distakkati minn kull diskriminazzjoni bbażata fuq dan il-kriterju.
    Sentenza TGSS (Qgħad tal-impjegati domestiċi) tal-24 ta’ Frar 2022 (C‑389/20)

  • Fuq talba għal deċiżjoni preliminari mressqa minn qorti Portugiża, il-Qorti tal-Ġustizzja tat deċiżjoni dwar il-kompatibbiltà tal-leġiżlazzjoni nazzjonali dwar il-kalkolu tal-kumpens fir-rigward tal-leave annwali mħallas mhux meħud It mad-Direttiva tal-Unjoni dwar ix-xogħol temporanju. Hija ddeċidiet li l-metodu ta’ kalkolu ta’ dan il-kumpens u tal-bonus tal-vaganzi korrispondenti previst fis-sistema speċjali applikabbli għall-ħaddiema temporanji kien jimplika żvantaġġ għalihom mill-perspettiva tan-numru ta’ jiem ta’ leave mħallas u tal-ammont tal-bonus. Il-kumpens inkwistjoni għandu jkun minn tal-inqas ugwali għal dak li kien jingħata lill- ħaddiema li kieku kienu rreklutati direttament mill-impriża li tuża s-servizzi tagħhom sabiex jokkupaw, fi ħdan din l-impriża, pożizzjoni għall-istess perijodu ta’ żmien.
    Sentenza Luso Temp tat-12 ta’ Mejju 2022 (C‑426/20)

  • It-Tribunal Industrijali ta’ Brussell bil-lingwa Franċiża għamel domanda lill-Qorti tal-Ġustizzja dwar jekk l-espressjoni “ir-reliġjon jew it-twemmin”, li tinsab fid-Direttiva dwar l-ugwaljanza fit-trattament fil-qasam tal-impjieg u tax-xogħol, għandhiex tiġi interpretata bħala li tirreferi għal żewġ aspetti tal- istess kriterju protett jew, għall-kuntrarju, bħala li tirreferi għal żewġ kriterji distinti. Huwa staqsa lill-Qorti tal-Ġustizzja wkoll jekk il-projbizzjoni tal- ilbies ta’ velu, prevista fir-regolament intern ta’ kumpannija, tikkostitwixxix diskriminazzjoni diretta bbażata fuq ir-reliġjon. It-tilwima kienet tikkonċerna l-assenza ta’ teħid inkunsiderazzjoni tal-applikazzjoni spontanja mressqa minn L.F., żagħżugħa ta’ reliġjon Musulmana, wara li din tal-aħħar kienet indikat, matul intervista, li ma kinitx lesta tneħħi l-velu tagħha kif kienet tipprevedi l-politika ta’ newtralità promossa f’dan ir-regolament intern.
    Fis-sentenza tagħha, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li r-reliġjon u t-twemmin (b’mod partikolari filosofiċi jew spiritwali) jikkostitwixxu l-istess raġuni waħda ta’ diskriminazzjoni. B’dan premess, ir-regola interna ta’ impriża li tipprojbixxi l-ilbies viżibbli ta’ sinjali reliġjużi, filosofiċi jew spiritwali ma tikkostitwixxix diskriminazzjoni diretta jekk tiġi applikata b’mod ġenerali u mingħajr distinzjoni għall-ħaddiema kollha. Madankollu, din ir-regola tista’ timplika diskriminazzjoni indiretta jekk jiġi stabbilit li l-obbligu ta’ dehra newtrali li jirriżulta minnha jwassal, fil-fatt, sabiex iqiegħed fi żvantaġġ partikolari lill-persuni li jħaddnu reliġjon jew twemmin partikolari. Madankollu, din id-diskriminazzjoni indiretta tista’ tkun iġġustifikata, taħt ċerti kundizzjonijiet, għal raġuni leġittima. Fl- evalwazzjoni tal-eżistenza ta’ ġustifikazzjoni, il-qorti nazzjonali tista’ tagħti, fil-kuntest tal-ibbilanċjar tal-interessi diverġenti, iktar importanza lill- interessi marbuta mar-reliġjon jew mat-twemmin milli lil dawk li jirriżultaw, b’mod partikolari, mil-libertà ta’ intrapriża, kemm-il darba dan jirriżulta mid-dritt intern tagħha.
    Sentenza S.C.R.L. (Ħwejjeġ b’konnotazzjoni reliġjuża) tat-13 ta’ Ottubru 2022 (C‑344/20)

  • Qorti Taljana staqsiet lill-Qorti tal-Ġustizzja dwar il-kompatibbiltà mad-dritt tal-Unjoni, b’mod partikolari mal-prinċipju ta’ nondiskriminazzjoni, tal-limitu ta’ età ta’ 30 sena, previst fil-leġiżlazzjoni nazzjonali bħala limitu massimu għall-ammissjoni għall-kompetizzjoni pubblika għar- reklutaġġ ta’ kummissarji tal-pulizija. . Il-Qorti tal-Ġustizzja qieset li dan il- limitu jikkostitwixxi differenza fit-trattament ibbażata fuq l-età, filwaqt li ħalliet f’idejn il-qorti nazzjonali sabiex tivverifika jekk din id-differenza hijiex iġġustifikata minn bżonn professjonali essenzjali u determinanti, bħalma huwa r-rekwiżit ta’ kapaċitajiet fiżiċi partikolari marbuta mal- funzjonijiet effettivament eżerċitati minn kummissarju tal-pulizija. Hija wkoll il-qorti nazzjonali li għandha tivverifika jekk dan l-istess limitu jkollux għan leġittimu u jekk ikunx proporzjonat ma’ dan l-għan, filwaqt li tevalwa b’mod partikolari jekk l-eżami eliminatorju tal-kundizzjoni fiżika previst bħala parti mill-kompetizzjoni jkunx miżura xierqa u inqas oneruża.
    Sentenza Ministero dell’Interno (Limitu ta’ età għar-reklutaġġ ta’ kummissarji tal-pulizija) tas-17 ta’ Novembru 2022 (C‑304/21)

  • A kienet ġiet eletta bħala presidenta ta’ organizzazzjoni ta’ ħaddiema fl-1993. Din il-funzjoni pubblika, ibbażata fuq il-fiduċja, kellha madankollu ċerti elementi karatteristiċi ta’ xogħol: A kienet impjegata full-time, kienet tirċievi salarju mensili u l-Liġi dwar il-leave mħallas kienet tapplika għaliha. A kienet tiġi eletta mill-ġdid kull erba’ snin u eżerċitat il-funzjonijiet ta’ presidenta ta’ din l-organizzazzjoni sal-2011, meta laħqet l-età ta’ 63 sena u b’hekk qabżet il-limitu ta’ età previst sabiex tippreżenta ruħha għall- elezzjoni għall-presidenza li kienet ippjanata li ssir fl-istess sena. Il-qorti Daniża adita b’rikors mil-Ligebehandlingsnævnet (il-Kummissjoni għall- Ugwaljanza fit-Trattament), li kienet qiegħda taġixxi għan-nom ta’ A kontra HK/Danmark u HK/Privat, staqsiet lill-Qorti tal-Ġustizzja jekk id-Direttiva dwar l-ugwaljanza fit-trattament fil-qasam tal-impjieg u tax-xogħol kinitx tapplika għal din is-sitwazzjoni. Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li limitu ta’ età previst fl-istatuti ta’ organizzazzjoni ta’ ħaddiema sabiex persuna tkun eliġibbli għall-pożizzjoni ta’ president jaqa’ fil- kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-direttiva. La n-natura politika ta’ tali pożizzjoni u lanqas il-metodu ta’ reklutaġġ (elezzjoni) ma għandhom effett fuq l-applikazzjoni tagħha f’dan il-kuntest.
    Sentenza HK/Danmark u HK/Privat tat-2 ta’ Ġunju 2022 (C‑587/20)

Familja

L-Unjoni Ewropea tistabbilixxi regoli għall-koordinazzjoni tas-sistemi tas-sigurtà soċjali, bil-għan li ċ-ċittadini Ewropej u b’mod partikolari l-familji tagħhom ma jkunux imfixkla fl-eżerċizzju tad-drittijiet tagħhom minħabba li jgħixu fi Stati Membri differenti tal-Unjoni jew minħabba li jkunu iċċaqalqu minn Stat Membru għal ieħor matul il-ħajja tagħhom. B’din l-istess idea, ir-Regolament “ Brussell IIa” jirregola l- kooperazzjoni ġudizzjarja fi ħdan l- Unjoni fil- qasam matrimonjali u fil-qasam tar-responsabbiltà tal-ġenituri.

  • Fil-kuntest ta’ kawża għal deċiżjoni preliminari dwar it-trasferiment tar-residenza ta’ wild mill-Isvezja lejn ir-Russja, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li qorti ta’ Stat Membru ma tibqax kompetenti sabiex tiddeċiedi dwar il- kustodja ta’ wild abbażi tar-Regolament “Brussell IIa” meta r-residenza abitwali tal-wild tkun is-suġġett, legalment, ta’ trasferiment, matul il- proċedura, lejn it-territorju ta’ Stat terz li huwa Parti fil-Konvenzjoni ta’ Den Haag tal-1996.
    Sentenza CC (Trasferiment tar-residenza abitwali tal-wild lejn Stat terz) tal- 14 ta’ Lulju 2022 (C‑572/21)

  • L-awtoritajiet Ġermaniża kienu rrifjutaw lil ċittadina tal-Unjoni, li ma kellhiex in-nazzjonalità Ġermaniża, il-ħlas ta’ allowances tal-familja matul l-ewwel tliet xhur wara l-istabbiliment tar-residenza tagħha fil-Ġermanja. Dan ir- rifjut kien ibbażat fuq il-fatt li din il-persuna ma kellhiex dħul fil-Ġermanja. Peress li dan ir-rekwiżit ma kienx applikat għaċ-ċittadini Ġermaniżi li jmorru lura wara soġġorn fi Stat Membru ieħor, iċ-ċittadina tal-Unjoni kkontestat dan ir-rifjut quddiem qorti Ġermaniża, li għamlet rinviju għal deċiżjoni preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja. Din tal-aħħar iddeċidiet li tali differenza fit-trattament tikkostitwixxi diskriminazzjoni pprojbita mid-dritt tal- Unjoni. Hija madankollu enfasizzat li mil-leġiżlazzjoni tal-Unjoni jirriżulta li, għall-kuntrarju tal-każ fejn (bħal f’din il-kawża) il-persuna tistabbilixxi r-residenza abitwali tagħha fl-Istat Membru kkonċernat, soġġorn li jkun biss temporanju ma huwiex biżżejjed sabiex tkun tista’ tiġi invokata din l-ugwaljanza fit-trattament.
    Sentenza Familienkasse Niedersachsen-Bremen tal-1 ta’ Awwissu 2022 (C‑411/20)

  • F’Jannar 2019, l-Awstrija implimentat mekkaniżmu ta’ aġġustament għall-kalkolu tal-ammont fiss tal-allowances tal-familja u ta’ dak ta’ diversi vantaġġi fiskali li hija kienet tagħti lill-ħaddiema, li wliedhom kienu jirrisjedu b’mod permanenti fi Stat Membru ieħor. L-aġġustament seta’ jimplika żieda jew tnaqqis skont il-livell ġenerali tal-prezzijiet fl-Istat Membru kkonċernat. Il-Kummissjoni qieset li dan il-mekkaniżmu ta’ aġġustament u d-differenza fit-trattament li kienet tirriżulta minnu prinċipalment għall- ħaddiema migranti meta mqabbla maċ-ċittadini Awstrijaki, kienu jmorru kontra d-dritt tal-Unjoni. Hija għalhekk ippreżentat, quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja, rikors għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu kontra l-Awstrija. Permezz tas-sentenza tagħha, il-Qorti tal-Ġustizzja kkonstatat li dan il- mekkaniżmu ta’ aġġustament, li kien jieħu inkunsiderazzjoni l-Istat ta’ residenza tal-ulied tal-ħaddiema, kien imur kontra d-dritt tal-Unjoni sa fejn kien jikkostitwixxi diskriminazzjoni indiretta mhux iġġustifikata, ibbażata fuq in-nazzjonalità tal-ħaddiema migranti.
    Sentenza Il-Kummissjoni vs L-Awstrija tas-16 ta’ Ġunju 2022 (C‑328/20)

Data personali



Il-Qorti tal-Ġustizzja fid-dinja diġitali
Ara l-video fuq YouTube

L-Unjoni Ewropea adottat leġiżlazzjoni li tikkostitwixxi bażi solida u konsistenti għall-protezzjoni tad-data personali, irrispettivament mill-mod u mill-kuntest tal- ġbir, taż-żamma, tal- ipproċessar u tat-trasferiment ta’ din id- data. Il- Qorti tal- Ġustizzja tiżgura li d- data personali pproċessata jew miżmuma tkun limitata għal dak li jkun strettament meħtieġ, mingħajr indħil sproporzjonat fid- dritt għall-ħajja privata.

  • Proximus, fornitur ta’ servizzi ta’ telekomunikazzjonijiet fil-Belġju, huwa wkoll l-editur ta’ direttorji li fihom l-isem, l-indirizz u n-numru tat-telefon tal-abbonati tad-diversi fornituri ta’ servizzi telefoniċi jkunu aċċessibbli għall-pubbliku. Dawn id-dettalji jingħataw lil Proximus mill-operaturi, ħlief fil-każ li l-abbonat ikun indika li ma jixtieqx jidher fid-direttorji. Fil- kuntest ta’ talba għall-irtirar tal-kunsens ta’ abbonat, qorti Belġjana għamlet domandi lill-Qorti tal-Ġustizzja dwar l-obbligi ta’ Proximus, bħala l-kontrollur responsabbli għall-ipproċessar ta’ data personali. Skont il-Qorti tal-Ġustizzja, dan il-kontrollur għandu jimplimenta miżuri tekniċi u organizzattivi xierqa sabiex jinforma lill-kontrolluri responsabbli l-oħra dwar l-irtirar tal-kunsens tas-suġġett tad-data. Dawn il- kontrolluri responsabbli l-oħra huma dawk li jkunu għaddewlu din id-data jew li lilhom ikun ittrażmetta tali data. Il-kontrollur responsabbli huwa obbligat ukoll jieħu miżuri raġonevoli sabiex jinforma lill-operaturi ta’ magni tat-tiftix fuq l-internet dwar it-talba għal tħassir tħassir imressqa mis- suġġett tad-data.
    Sentenza Proximus (Direttorji elettroniċi pubbliċi) tas-27 ta’ Ottubru 2022 (C‑129/21)

  • Il-Qorti tal-Ġustizzja, għal darba oħra, tat deċiżjoni dwar il-possibbiltà għall-Istat li jobbliga lill-fornituri ta’ servizzi ta’ komunikazzjonijiet elettroniċi jżommu b’mod iġġeneralizzat u mingħajr distinzjoni d-data dwar it-traffiku u dwar il-lokalizzazzjoni. Hija speċifikat li, anki jekk, kif kienet tipprevedi liġi Ġermaniża, id-data dwar it-traffiku tinżamm biss għal għaxar ġimgħat u d-data dwar il-lokalizzazzjoni għal erba’ ġimgħat biss, il-volum kunsiderevoli ta’ data miġbura jippermetti xorta waħda li jiġi stabbilit il- profil komplet tas-suġġetti tad-data. Dan l-indħil gravi fil-ħajja privata jista’ jiġi aċċettat biss fil-każ ta’ theddida gravi u attwali għas-sigurtà nazzjonali, b’mod partikolari fil-każ ta’ theddida terroristika. Fl- assenza ta’ tali theddid, l-awtoritajiet ta’ sigurtà għandhom miżuri oħra għall-ġlieda kontra l-kriminalità, bħalma hija ż-żamma ġġeneralizzata u mingħajr distinzjoni tal-indirizzi IP (jiġifieri numru ta’ identifikazzjoni mogħti lil tagħmir imqabbad man-network tal-internet), iż-żamma mmirata u ż-żamma rapida (imsejħa “quick freeze”, li tirriżulta minn ordni li tinżamm temporanjament id-data attwalment ipproċessata u maħżuna).
    Sentenza SpaceNet et tal-20 ta’ Settembru 2022 (Kawżi magħquda C‑793/19 u C‑794/19)

  • Il-Ligue des droits humains (LDH) hija assoċjazzjoni mingħajr skop ta’ lukru li kienet ippreżentat quddiem il-Qorti Kostituzzjonali Belġjana, f’Lulju 2017, rikors għall-annullament tal-Liġi tal-25 ta’ Diċembru 2016 li tittrasponi fid-dritt Belġjan id-Direttiva PNR (dwar l-użu tad-data tal-fajls tal-passiġġieri tal-ajru), id-Direttiva API (dwar l-obbligu tat-trasportaturi li jikkomunikaw id-data tal-passiġġieri) u d-Direttiva 2010/65 (dwar il- formalitajiet applikabbli għall-bastimenti mad-dħul u/jew mal-ħruġ mill- portijiet tal-Istati Membri). Skont il-LDH, din il-liġi kienet tmur kontra d-dritt għar-rispett tal-ħajja privata u d-dritt għall-protezzjoni tad-data personali, iggarantiti fid-dritt Belġjan u fid-dritt tal-Unjoni. Il-Qorti tal-Ġustizzja qieset li r-rispett tad-drittijiet fundamentali jeżiġi limitazzjoni tas-setgħat previsti fid-Direttiva PNR għal dak li huwa strettament neċessarju. Hija qieset li, fl- assenza ta’ theddida terroristika reali u attwali jew prevedibbli li jkun qiegħed jaffaċċja Stat Membru, id-dritt tal-Unjoni Unjoni jipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali li tipprevedi t-trasferiment u l-ipproċessar tad-data PNR tat-titjiriet fi ħdan l-Unjoni u tat-trasporti mwettqa b’mezzi oħra fi ħdan l-Unjoni.
    Sentenza Ligue des droits humains tal-21 ta’ Ġunju 2022 (C‑817/19)

  • Il-Qorti tal-Kassazzjoni Franċiża staqsiet lill-Qorti tal-Ġustizzja dwar ir-relazzjoni bejn id-dispożizzjonijiet rilevanti tad-Direttiva dwar il- ħajja privata u l-komunikazzjonijiet elettroniċi, tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, tad-Direttiva u tar-Regolament dwar l-abbuż tas-suq. Il-miżuri leġiżlattivi nazzjonali inkwistjoni kienu jobbligaw lill-operaturi ta’ servizzi ta’ komunikazzjonijiet elettroniċi jżommu għal finijiet preventivi, b’mod iġġeneralizzat u mingħajr distinzjoni, id-data dwar it-traffiku għal perijodu ta’ sena mill-jum tar-reġistrazzjoni. Dawn il-miżuri kienu intiżi li jikkontribwixxu għall-ġlieda kontra r-reati ta’ abbuż tas-suq, fosthom l-abbużi minn informazzjoni privileġġjata. Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li d-dritt tal-Unjoni ma jawtorizzax żamma ġġeneralizzata u mingħajr distinzjoni tad-data dwar it-traffiku u tad-data dwar il- lokalizzazzjoni għall-finijiet tal-ġlieda kontra r-reati ta’ abbuż tas-suq u, b’mod partikolari, l-abbużi minn informazzjoni privileġġjata. Il-miżuri li jipprevedu din iż-żamma jmorru lil hinn mil-limiti ta’ dak li huwa strettament neċessarju u ma jistgħux jitqiesu li huma ġġustifikati f’soċjetà demokratika.
    Sentenza VD u SR tal-20 ta’ Settembru 2022 (Kawżi magħquda C‑339/20 u C‑397/20)

Spazju ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja

L-ispazju ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja bla fruntieri interni huwa bbażat fuq diversi aspetti: il-kooperazzjoni ġudizzjarja bejn l-Istati Membri fil-qasam ċivili u f’dak kriminali, il-kooperazzjoni mill-pulizija, il-kontroll mal- fruntieri esterni, l-ażil u l-immigrazzjoni. Il-kooperazzjoni ġudizzjarja bejn l-Istati Membri tieħu l-forma, b’mod partikolari, tal-mandat ta’ arrest Ewropew, deċiżjoni ġudizzjarja ta’ Stat Membru intiża għall- arrest ta’ persuna mfittxija fi Stat Membru ieħor u għall-konsenja tagħha minħabba proċedura kriminali jew għall-finijiet tal- eżekuzzjoni ta’ piena li tinvolvi ċ-ċaħda tal- libertà. Fir-rigward tal-ażil, id-dritt tal-Unjoni jistabbilixxi l-kundizzjonijiet li ċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi jew il-persuni bla Stat għandhom jissodisfaw sabiex ikunu jistgħu jibbenefikaw minn protezzjoni internazzjonali (id-Direttiva dwar ir-refuġ jati). Il- Qorti tal- Ġustizzja regolarment tintalab tispeċifika l-portata tar-regoli applikabbli.

  • Fil-kuntest tal-kriżi migratorja, l-Awstrija introduċiet mill-ġdid kontroll mal-fruntieri tagħha mal-Ungerija u mas-Slovenja b’effett minn nofs Settembru. Sussegwentement, dan il-kontroll ġie estiż diversi drabi. Qorti Awstrijaka, li quddiemha ċittadin kien qiegħed jikkontesta dan il-kontroll, staqsiet lill-Qorti tal-Ġustizzja dwar il-kompatibbiltà ta’ dan il-kontroll mad-dritt tal-Unjoni. Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li fil-każ ta’ theddida gravi għall-ordni pubbliku tiegħu jew għas-sigurtà interna tiegħu, Stat Membru jista’ jintroduċi mill-ġdid kontroll mal-fruntieri tiegħu ma’ Stati Membri oħra, iżda dan mingħajr ma jaqbeż perijodu totali massimu ta’ sitt xhur. Huwa biss fil-każ li timmaterjalizza theddida gravi ġdida li jista’ jkun iġġustifikat li tiġi applikata mill-ġdid tali miżura.
    Sentenza Landespolizeidirektion Steiermark et (Tul massimu tal-kontroll mal-fruntieri interni) tas-26 ta’ April 2022 (C‑368/20)

  • F’Ġunju 2016, l-awtoritajiet ġudizzjarji Taljani ħarġu mandat ta’ arrest Ewropew kontra KL, ċittadin Taljan residenti fi Franza, għall-finijiet tal- eżekuzzjoni ta’ piena ta’ priġunerija ta’ tnax-il sena u sitt xhur. Din il-piena kienet tikkorrispondi għall-akkumulazzjoni ta’ erba’ pieni imposti għal erba’ reati mwettqa fl-Italja, fosthom dak ikklassifikat bħala “qerda u sakkeġġ”. Il- Qorti tal-Appell ta’ Angers (Franza) irrifjutat il-konsenja ta’ KL lill-awtoritajiet ġudizzjarji Taljani għaliex tnejn mill-atti ma kinux jikkostitwixxu reat fi Franza. Fil-fatt, l-elementi li jikkostitwixxu r-reat ta’ “qerda u sakkeġġ” huma differenti fiż-żewġ Stati Membri kkonċernati: fid-dritt Taljan, dan ir-reat jikkonċerna l-atti ta’ qerda u ta’ degradazzjoni multipli, massivi, li jikkawżaw, b’mod partikolari, dannu għall-paċi pubblika, filwaqt li, fid-dritt Franċiż, il-fatt li tiġi pperikolata l-paċi pubblika permezz ta’ distruzzjoni ta’ massa ta’ beni mobbli jew immobbli ma huwiex speċifikament inkriminanti. Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li ma hijiex meħtieġa korrispondenza perfetta bejn l-elementi tar-reat ikkonċernat fl-Istat Membru emittenti u fl-Istat Membru ta’ eżekuzzjoni. L-awtorità ġudizzjarja ta’ eżekuzzjoni, għalhekk, ma tistax tirrifjuta l-eżekuzzjoni tal-mandat ta’ arrest Ewropew għas-sempliċi raġuni li parti biss mill-fatti li jikkorrispondu għall-imsemmi reat fl-Istat Membru emittenti tikkostitwixxi wkoll reat fl-Istat Membru ta’ eżekuzzjoni.
    Sentenza Procureur général près la cour d’appel d’Angers tal-14 ta’ Lulju 2022 (C‑168/21)

  • Cittadin Russu li, fl-età ta’ sittax-il sena, żviluppa forma rara ta’ kanċer tad-demm kien qiegħed jingħata kura fil-Pajjiżi l-Baxxi. It-trattament mediku tiegħu, li ma huwiex awtorizzat fir-Russja, jinvolvi b’mod partikolari l-amministrazzjoni ta’ kannabis terapewtika sabiex jitnaqqas l-uġigħ. Il- Qorti Distrettwali ta’ Den Haag staqsiet lill-Qorti tal-Ġustizzja jekk id-dritt tal-Unjoni jipprekludix li tittieħed deċiżjoni ta’ ritorn jew miżura ta’ tneħħija f’każ bħal dan. Il-Qorti tal-Ġustizzja qieset li d-dritt tal-Unjoni jipprekludi tali deċiżjoni jew miżura meta jkun hemm raġunijiet serji u kkonfermati sabiex wieħed jemmen li r-ritorn ta’ dan l-individwu ser jesponih, minħabba li fil-pajjiż ta’ destinazzjoni ma tkunx disponibbli kura adegwata għat-tnaqqis tal-uġigħ, għar-riskju reali ta’ żieda sinjifikattiva, irrimedjabbli u rapida tal-uġigħ marbut mal-marda gravi tiegħu, li jkun imur kontra d-dinjità umana.
    Sentenza Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid (Tneħħija – Kannabis terapewtika) tat-22 ta’ Novembru 2022 (C‑69/21)

  • Fl-2019, I, ċittadin Eġizzjan, talab il-protezzjoni internazzjonali fil-Greċja meta kien għadu minuri. Fl-applikazzjoni tiegħu, huwa indika li xtaq jingħaqad maz-ziju tiegħu, S, li kien ukoll ċittadin Eġizzjan u li kien jirrisjedi legalment fil-Pajjiżi l-Baxxi. Is-Segretarju tal-Istat tal-Pajjiżi l-Baxxi ċaħad it-talba għat-teħid ta’ responsabbiltà għal I mressqa mill-awtoritajiet Griegi, għar-raġuni li l-identità ta’ I u, għalhekk, ir-rabta ta’ parentela allegata ma’ S ma setgħux jiġu stabbiliti. Is-Segretarju tal-Istat ċaħad ukoll l-ilment ta’ I u ta’ S bħala manifestament inammissibbli għar-raġuni li r-Regolament Dublin III ma jipprevedix il-possibbiltà, għall-applikanti għal protezzjoni internazzjonali, li jikkontestaw deċiżjoni ta’ rifjut ta’ teħid ta’ responsabbiltà adottata mill-awtoritajiet nazzjonali kompetenti. Meta din iċ-ċaħda ġiet ikkontestata quddiem il-Qorti Distrettwali ta’ Den Haag (il-Pajjiżi l-Baxxi), din tal-aħħar għamlet domanda lill-Qorti tal-Ġustizzja, li rrispondiet li r-Regolament Dublin III, moqri flimkien mal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, jeżiġi l-għoti ta’ dritt għal rimedju ġudizzjarju lill-minuri mhux akkumpanjat kontra deċiżjoni ta’ rifjut ta’ teħid ta’ responsabbiltà. Għall-kuntrarju, il-qarib ta’ dan il-minuri ma jibbenefikax minn tali dritt għal rimedju.
    Sentenza Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid (Rifjut ta’ teħid ta’ responsabbiltà għal minuri Eġizzjan mhux akkumpanjat) tal-1 ta’ Awwissu 2022 (C‑19/21)

Salvataġġ fil-baħar

Fil-kuntest ta’ operazzjonijiet ta’ salvataġġ fil-baħar, qamet il-kwistjoni tal-portata tas-setgħat tal-awtoritajiet tal-Istat Membru tal- port għall-finijiet tal-kontroll tal-bastimenti li jtajru l-bandiera ta’ Stat Membru ieħor tal-Unjoni Ewropea fil-qasam tas-sigurtà marittima u ambjentali.

  • Sea Watch hija organizzazzjoni umanitarja Ġermaniża li teżerċita attività sistematika ta’ riċerka u ta’ salvataġġ ta’ persuni fil-Baħar Mediterran permezz ta’ numru ta’ bastimenti. Wara operazzjonijiet ta’ salvataġġ imwettqa fl-2020, tnejn mill-bastimenti tagħha kienu s-suġġett ta’ spezzjonijiet u ta’ miżuri ta’ detenzjoni min-naħa tal-kaptani tal-portijiet ta’ Palermo u ta’ Porto Empedocle (l-Italja), li ġew ikkontestati minn Sea Watch. Qorti Taljana talbet lill-Qorti tal-Ġustizzja tikkjarifika l-portata tas-setgħat ta’ kontroll u ta’ detenzjoni tal-Istat tal-port fir-rigward ta’ bastimenti operati mill-organizzazzjonijiet umanitarji. Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li dawn il-bastimenti jistgħu jkunu s-suġġett ta’ kontroll mill-Istat tal-port. Madankollu, dan tal-aħħar jista’ jadotta miżuri ta’ detenzjoni biss fil-każ ta’ riskju manifest għas-sigurtà, għas-saħħa jew għall-ambjent, riskju li għandu jiġi stabbilit mill-Istat tal-port. Il-Qorti tal-Ġustizzja enfasizzat ukoll l-importanza tal-prinċipju ta’ kooperazzjoni leali, li jipprovdi li l-Istati Membri, jiġifieri dak li jkun l-Istat tal-port u dak li jkun l-Istat tal-bandiera, għandhom l-obbligu li jikkooperaw u li jiftiehmu dwar l-eżerċizzju tal-poteri rispettivi tagħhom.
    Sentenza Sea Watch tal-1 ta’ Awwissu 2022 (Kawżi magħquda C‑14/21 u C‑15/21)

Aċċess għad-dokumenti

It-trasparenza tal-ħajja pubbliku hija prinċipju ewlieni tal-Unjoni. Għaldaqstant, bħala prinċipju, kull ċittadin jew persuna ġuridika tal-Unjoni jista’ jkollhom aċċess g ħad - dokumenti tal - is tituz zjonijiet. Madankollu, f’ċerti każijiet, dan l-aċċess jista’ jiġi miċħud.

  • Agrofert hija kumpannija holding Ceka li kienet inizjalment inkorporata minn Andrej Babiš, li kien il-Prim Ministru tar-Repubblika Ceka bejn l-2017 u l-2021. F’riżoluzzjoni, il-Parlament Ewropew iddikjara li A. Babiš kien għadu jikkontrolla l-grupp Agrofert, inkluż wara l-ħatra tiegħu bħala Prim Ministru. Peress li qieset li din id-dikjarazzjoni ma kinitx korretta u peress li xtaqet tkun taf is-sorsi u l-informazzjoni miżmuma mill-Parlament, Agrofert ressqet talba għal aċċess għal diversi dokumenti. Fit-tweġiba tiegħu, il-Parliament identifika ċerti dokumenti bħala li huma pubblikament aċċessibbli u rrifjuta l-aċċess aċċess għal ittra tal-Kummissjoni lill-Prim Ministru Cek u għal rapport imfassal mill-Kummissjoni. Adita b’rikors ippreżentat minn Agrofert kontra din id-deċiżjoni tal-Parlament, il-Qorti Ġenerali kkonfermat il-validità tagħha. Il-Qorti Ġenerali kkonstatat it-tmiem tal-interess ġuridiku tal-kumpannija Agrofert kontra d-deċiżjoni li tirrifjuta li tagħtiha aċċess għar-rapport, li sadanittant kien ġie kkomunikat lilha, u ċaħdet ir-rikors kontra d-deċiżjoni li tirrifjuta li tagħtiha aċċess għall-ittra indirizzata lill-Prim Ministru, għar-raġuni li l-iżvelar tagħha seta’ jippreġudika l-għanijiet tal-attivitajiet ta’ investigazzjoni tal-Kummissjoni.
    Sentenza Agrofert vs Il-Parlament tat-28 ta’ Settembru 2022 (T‑174/21)

Kompetizzjoni u għajnuna mill-istat

L-Unjoni Ewropea tapplika regoli għall-finijiet tal-protezzjoni tal-kompetizzjoni ħielsa. Il-prattiki li għandhom bħala għan jew bħala effett li jipprekludu, li jillimitaw jew li joħolqu distorsjoni tal-kompetizzjoni fi ħdan is-suq intern huma pprojbiti. B’mod iktar preċiż, id- dritt tal-Unjoni jipprojbixxi ċerti ftehimiet jew skambji ta’ informazzjoni bejn impriża u l-kompetituri tagħha li jista’ jkollhom tali għan jew tali effett kif ukoll l-isfruttament abbużiv ta’ pożizzjoni dominanti, f ’suq partikolari, minn impriża. F’din l-istess perspettiva, l- għajnuna mill- Istat hija bħala prinċipju pprojbita, ħlief meta tkun iġġustifikata u meta ma toħloqx distorsjoni tal-kompetizzjoni li tmur kontra l-interess ġenerali.

  • Fl-2009, il-Kummissjoni imponiet multa ta’ EUR 1.06 biljuni fuq Intel Corporation minħabba abbuż mill-pożizzjoni dominanti tagħha fis- suq dinji tal-proċessuri bejn l-2002 u l-2007. Fl-2014, il-Qorti Ġenerali kkonfermat din id-deċiżjoni. Intel appellat minn din is-sentenza quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja li, fl-2017, annullatha minħabba żball ta’ liġi. Il-Qorti Ġenerali kienet żbaljat meta kkonstatat biss li t-tnaqqis kontenzjuż kellu min-natura tiegħu l-kapaċità li jillimita l-kompetizzjoni, mingħajr ma analizzat jekk dan it-tnaqqis kellux konkretament dan l-effett. Il-Qorti tal- Ġustizzja għalhekk bagħtet il-kawża lura quddiem il-Qorti Ġenerali sabiex tiddeċiedi mill-ġdid. Fis-sentenza tagħha tas-26 ta’ Jannar 2022, il-Qorti Ġenerali qieset li l-analiżi tal-Kummissjoni dwar il-kapaċità tat-tnaqqis kontenzjuż li joħloq restrizzjoni tal-kompetizzjoni ma kinitx kompleta u għalhekk annullat parzjalment id-deċiżjoni tal-Kummissjoni. Fir-rigward tal- impatt ta’ tali annullament parzjali tad-deċiżjoni kkontestata fuq l-ammont tal-multa imposta mill-Kummissjoni fuq Intel, il-Qorti Ġenerali qieset li ma kinitx f’pożizzjoni li tidentifika l-ammont tal-multa marbut esklużivament mar-restrizzjonijiet mhux moħbija. Għalhekk, hija annullat fl-intier tiegħu l-artikolu tad-deċiżjoni kkontestata li jimponi fuq Intel multa fl-ammont ta’ EUR 1.06 biljuni fir-rigward tal-ksur ikkonstatat.
    Sentenza Intel Corporation vs Il-Kummissjoni tas-26 ta’ Jannar 2022 (T‑286/09 RENV)

  • Fis-27 ta’ Settembru 2017, il-Kummissjoni Ewropea kkonstatat li l-kumpanniji Scania AB, Scania CV AB u Scania Deutschland GmbH, tliet entitajiet tal- grupp Scania attivi fil-produzzjoni u fil-bejgħ ta’ trakkijiet kbar intiżi għat- trasport fuq distanzi twal, kienu kisru d-dritt tal-kompetizzjoni tal-Unjoni. Il-Kummissjoni akkużat lil dawn il-kumpanniji li kienu ħadu sehem, flimkien mal-kompetituri tagħhom, bejn Jannar 1997 u Jannar 2011, f’akkordji dwar is-suq tat-trakkijiet medji u tqal tqal fiż-Żona Ekonomika Ewropea (ŻEE). Din id-deċiżjoni kienet ġiet adottata wara proċedura msejħa “ibrida”, li torbot il-proċedura ta’ ftehim bonarju u l-proċedura amministrattiva ordinarja fil- qasam tal-akkordji. Il-proċedura ta’ ftehim bonarju tippermetti lill-partijiet fil-każijiet ta’ akkordju jirrikonoxxu r-responsabbiltà tagħhom u jirċievu, minħabba f’hekk, tnaqqis fl-ammont tal-multa imposta. Il-kumpanniji tal- grupp Scania kienu kkonfermaw lill-Kummissjoni r-rieda tagħhom li jieħdu sehem f’diskussjonijiet bil-għan li jintlaħaq ftehim bonarju. Madankollu, iktar tard huma kienu rtiraw minn din il-proċedura. Il-Kummissjoni għalhekk adottat deċiżjoni dwar ftehim bonarju fir-rigward tal-impriżi li kienu ressqu talba f’dan is-sens u kompliet l-investigazzjoni fir-rigward tal-kumpanniji tal-grupp Scania, li ġew suġġetti għal multa ta’ EUR 880 523 000. Il-Qorti Ġenerali ċaħdet fl-intier tiegħu r-rikors tal-kumpanniji tal- grupp kontra d-deċiżjoni tal-Kummissjoni, b’tali mod li l-multa imposta mill-Kummissjoni nżammet fis-seħħ.
    Sentenza Scania et vs Il-Kummissjoni tat-2 ta’ Frar 2022 (T‑799/17)

  • Fl-4 ta’ Mejju 2022, il-Qorti Ġenerali kkonfermat id-deċiżjoni tal-Kummissjoni li tapprova l-għajnuna għas-salvataġġ ta’ EUR 36 660 000 mogħtija mir-Rumanija lill-kumpannija tal-ajru Rumena TAROM, li hija attiva prinċipalment fit-trasport nazzjonali u internazzjonali ta’ passiġġieri, ta’ merkanzija u ta’ posta. Il-kumpannija tal-ajru Wizz Air Hungary ikkontestat din id-deċiżjoni quddiem il-Qorti Ġenerali. Din tal-aħħar ikkonfermat id- deċiżjoni tal-Kummissjoni għar-raġuni li l-għajnuna hija intiża li jiġu evitati d-diffikultajiet soċjali kkawżati minn interruzzjoni tas-servizzi tal-kumpannija tal-ajru Rumena fid-dawl tal-istat ħażin tal-infrastruttura tat-toroq u tal-ferroviji Rumeni.
    Sentenza Wizz Air Hungary vs Il Kummissjoni tal-4 ta’ Mejju 2022 (T‑718/20)

  • Il-Gvern tal-Komunità Awtonoma ta’ València València ta lill-Fundación Valencia, assoċjazzjoni marbuta mal-klabb tal-futbol Valencia CF, garanzija għal self bankarju ta’ EUR 75 miljun, li permezz tiegħu akkwistat 70.6 % tal-azzjonijiet ta’ Valencia CF. Iktar tard din il-garanzija ġiet miżjuda b’EUR 6 miljuni. Fl- 2016, il-Kummissjoni qieset li dawn kienu għajnuna mill-Istat inkompatibbli mad-dritt tal-Unjoni u ordnat l-irkupru tagħhom. Valencia CF ikkontestat din id-deċiżjoni quddiem il-Qorti Ġenerali li, fl-2020, annullatha (T‑732/16). Il-Kummissjoni għalhekk appellat mis-sentenza tal-Qorti Ġenerali quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja. Il-Qorti tal-Ġustizzja ċaħdet l-appell billi kkonstatat li l-Qorti Ġenerali ma kinitx imponiet fuq il-Kummissjoni oneru ta’ prova eċċessiv u kienet ġustament ikkonstatat biss li dik l-istituzzjoni ma kinitx osservat ir-rekwiżit li kienet imponiet fuqha hija stess meta adottat, fil-forma ta’ komunikazzjoni, regoli dwar l-analiżi tal-garanziji offerti mill-Istati Membri.
    Sentenza Il-Kummissjoni vs Valencia Club de Fútbol tal-10 ta’ Novembru 2022 (C‑211/20 P)

Proprjetà intellettwali



Il-Proprjetà Intellettwali fil-Qorti Ġenerali
Ara l-video fuq YouTube

Il-Qorti tal-Ġustizzja u l-Qorti Ġenerali jiżguraw l-interpretazzjoni u l-applikazzjoni tal-leġiżlazzjoni adottata mill-Unjoni sabiex jiġu protetti d-drittijiet esklużivi kollha fuq ix-xogħlijiet intellettwali. Il-protezzjoni tal- proprjetà intellettwali (drittijiet tal-awtur) u industrijali (dritt tat-trade marks, protezzjoni tad- disinni) ittejjeb il- kompetittività tal- impriżi billi tiffavorixxi ambjent li jinkoraġġixxi l-kreattività u l-innovazzjoni. Id-dritt tal-Unjoni jipproteġi wkoll l-għarfien irrikonoxxut ta’ prodott f’żona ġeografika tal- Unjoni permezz tad-denominazzjonijiet ta’ oriġini protetta (DOP).

  • L-isem “Feta” kien ġie rreġistrat bħala denominazzjoni ta’ oriġini protetta (DOP) fl-2002. Minn dak iż-żmien lil hawn, dan l-isem jista’ jintuża biss għall- ġobon li joriġina minn żona ġeografika ristretta fil-Greċja u li jkun konformi mal-ispeċifikazzjonijiet applikabbli għal dan il-prodott. Id-Danimarka qieset li r-Regolament Nru 1151/2012 kien japplika biss għall-prodotti mibjugħa fl-Unjoni u ma kienx jikkonċerna l-esportazzjonijiet lejn pajjiżi terzi. B’hekk, dan l-Istat Membru ma pprojbixxiex lill-produtturi tiegħu milli jesportaw il-prodotti tagħhom taħt l-isem “Feta”. Il-Kummissjoni fetħet proċedura għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu kontra d-Danimarka peress li qieset li din tal-aħħar kienet naqset milli twettaq l-obbligi li joħorġu mir-Regolament. Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li r-Regolament ma jeskludix il-prodotti għall- esportazzjoni mill-attivitajiet ipprojbiti minnu, b’mod partikolari l-ksur tad- dritt tal-proprjetà intellettwali protett mid-DOP. Hija għalhekk ikkonstatat li d-Danimarka kienet naqset milli twettaq l-obbligi tagħha billi naqset milli tipprekludi l-użu tal-isem “Feta” għal ġobon intiż għall-esportazzjoni lejn pajjiżi terzi.
    Sentenza Il-Kummissjoni vs Id-Danimarka tal-14 ta’ Lulju 2022 (C‑159/20)

  • F’Ġunju 2017, il-Gvern tal-Prinċipat ta’ Andorra ppreżenta applikazzjoni għar-reġistrazzjoni bħala trade mark tal-Unjoni Ewropea, fir-rigward ta’ firxa wiesgħa ta’ prodotti u ta’ servizzi, is-sinjal figurattiv segwenti:


    Peress li l-Uffiċċju tal-Proprjetà Intellettwali tal-Unjoni Ewropea (EUIPO) irrifjuta li jirreġistra din it-trade mark, il-Gvern tal-Prinċipat ta’ Andorra ppreżenta rikors quddiem il-Qorti Ġenerali. Sabiex tkun tista’ tiġi rreġistrata, trade mark tal-Unjoni ma għandux ikollha, b’mod partikolari, karattru deskrittiv, li jeskludi li din it-trade mark tkun sempliċi deskrizzjoni tal-prodotti jew tas-servizzi koperti minnha. Fis-sentenza tagħha, il- Qorti Ġenerali kkonkludiet li t-trade mark Andorra għandha karattru deskrittiv. Il-pubbliku rilevanti jista’ jipperċepixxiha bħala indikazzjoni tal-provenjenza tal-prodotti jew tas-servizzi inkwistjoni. Din hija raġuni assoluta għal rifjut li tiġġustifika, waħedha, li s-sinjal ma jkunx jista’ jiġi rreġistrat bħala trade mark tal-Unjoni Ewropea.
    Sentenza Govern d’Andorra vs EUIPO (Andorra) tat-23 ta’ Frar 2022 (T‑806/19)

  • Il-Qorti Ġenerali ċaħdet it-tliet rikorsi ppreżentati minn Apple Inc. kontra d-deċiżjonijiet tal-Uffiċċju tal-Proprjetà Intellettwali tal-Unjoni Ewropea (EUIPO) li rrevokaw ir-reġistrazzjoni tas-sinjal verbali “THINK DIFFERENT”. Fl-1997, fl-1998 u fl-2005, Apple Inc. kienet irreġistrat is-sinjal verbali “THINK DIFFERENT” bħala trade mark tal-Unjoni Ewropea b’mod partikolari għal prodotti tal-informatika u tat-telekomunikazzjoni. Fuq talba minn Swatch AG, filwaqt li kkonstata li t-trade marks inkwistjoni ma kinux is-suġġett ta’ użu ġenwin għall-prodotti inkwistjoni matul perijodu mingħajr waqfien ta’ ħames snin, l-EUIPO ddikjara r-revoka tat-trade marks inkwistjoni. Il-Qorti Ġenerali kkonfermat id-deċiżjoni tal-EUIPO: fil-fehma tagħha, kienet Apple Inc. li kellha tressaq prova tal-użu ġenwin ta’ dawn it- trade marks għall-prodotti kkonċernati matul il-ħames snin qabel id-data tat-tressiq tat-talbiet għal revoka, prova li hija ma kienx irnexxielha tressaq.
    Sentenzi Apple vs EUIPO – Swatch (Think different) tat-8 ta’ Ġunju 2022 (Kawżi magħquda T‑27/21 u T‑28/21)

  • Fl-2017, il-kumpannija Brittanika Golden Balls ressqet quddiem l-Uffiċċju tal-Proprjetà Intellettwali tal-Unjoni Ewropea (EUIPO) talba għar-revoka tat-trade mark BALLON D’OR peress li, fil-fehma tagħha, din it-trade mark ma kinitx intużat suffiċjentement għal ċerti prodotti u servizzi. It-trade mark BALLON D’OR kienet inizjalment irreġistrata favur il-kumpannija Franċiża Les Éditions P. Amaury, detentriċi tad-drittijiet marbuta mal- Ballon d’or (premju mogħti lill-aħjar plejer tal-futbol tas-sena). Fl-2021, l-EUIPO rrevoka din it-trade mark fir-rigward tal-parti l-kbira tal-prodotti u tas-servizzi li għalihom kienet ġiet irreġistrata. Adita b’rikors ippreżentat minn Les Éditions P. Amaury kontra d-deċiżjoni tal-EUIPO, il-Qorti Ġenerali annullat din id-deċiżjoni sa fejn tikkonċerna d-dikjarazzjoni ta’ revoka għas- servizzi ta’ divertiment. Għall-kuntrarju, il-Qorti Ġenerali kkonfermat ir-revoka ta’ din it-trade mark għas-servizzi li jikkonsistu fix-xandir jew fil-preparazzjoni ta’ programmi tat-televiżjoni, fil-produzzjoni ta’ spettakli jew ta’ films u fil-pubblikazzjoni ta’ kotba, rivisti jew ġurnali.
    Sentenza Les Éditions P. Amaury vs EUIPO - Golden Balls (BALLON D’OR) tas-6 ta’ Lulju 2022 (T‑478/21)

Tassazzjoni

Bħala prinċipju, it-taxxi diretti jaqgħu fil-kompetenza tal-Istati Membri. Madankollu, dawn it-taxxi, bħalma hija pereżempju t-taxxa fuq il-kumpanniji, għandhom josservaw ir- regoli bażi tal-Unjoni Ewropea, bħalma hija l-projbizzjoni tal-għajnuna mill-Istat. B’hekk, id-deċiżjonijiet tat-taxxa bil-quddiem (“tax rulings”) ta’ ċerti Stati Membri li jagħtu lil impriżi multinazzjonali trattament fiskali partikolari jkunu s-suġġett ta’ kontrolli min- naħa tal-Kummissjoni u l-qorti tal-Unjoni tintalab tagħti deċiżjoni.

  • Id-deċiżjonijiet tat-taxxa bil-quddiem huma deċiżjonijiet adottati, fuq talba minn impriżi, mill-amministrazzjoni fiskali ta’ ċerti Stati Membri, li jiddeterminaw bil-quddiem it-taxxa li għaliha ser ikunu suġġetti dawn l-impriżi. Fiat Chrysler Finance Europe, li għandha l-uffiċċju rreġistrat tagħha fil- Gran Dukat tal-Lussemburgu, kienet kisbet mingħand l-awtoritajiet fiskali Lussemburgiżi deċiżjoni bil-quddiem li kienet ibbażata fuq metodu għad-determinazzjoni tar-remunerazzjoni ta’ Fiat Chrysler Finance Europe, bħala kumpannija integrata, għas-servizzi pprovduti lill-kumpanniji l-oħra tal-grupp Fiat/Chrysler. Fl-2015, il-Kummissjoni qieset li din id-deċiżjoni bil-quddiem kienet tikkostitwixxi għajnuna għall- funzjonament inkompatibbli mas-suq intern fis-sens tad-dritt tal-Unjoni. Fiat Chrysler Finance Europe u l-Lussemburgu ppreżentaw rikorsi quddiem il-Qorti Ġenerali li, fl-2019, qablet mal-approċċ tal-Kummissjoni u ċaħdet ir-rikorsi. Fiat Chrysler Finance Europe u l-Irlanda kkontestaw, fir-rigward ta’ diversi aspetti, l-analiżi magħmula mill-Qorti Ġenerali sabiex tiddetermina l-eżistenza ta’ vantaġġ ekonomiku, u b’mod iktar partikolari mill-perspettiva tar-regoli applikabbli fil-qasam tal-għajnuna mill-Istat. Il-Qorti tal- Ġustizzja annullat is-sentenza tal-Qorti Ġenerali kif ukoll id-deċiżjoni tal- Kummissjoni. Skont il-Qorti tal-Ġustizzja, il-Kummissjoni applikat prinċipju ta’ distakkament differenti minn dak iddefinit fid-dritt Lussemburgiż, minkejja li, fl-assenza ta’ armonizzazzjoni dwar dan is-suġġett fid-dritt tal-Unjoni, huma biss id-dispożizzjonijiet nazzjonali li huma rilevanti għall-finijiet tal-analiżi ta’ jekk tranżazzjonijiet partikolari għandhomx jiġu eżaminati fid-dawl tal-prinċipju ta’ distakkament.
    Sentenza Fiat Chrysler Finance Europe vs Il Kummissjoni u L-Irlanda vs Il-Kummissjoni tat-8 ta’ Novembru 2022 (Kawżi magħquda C‑885/19 P u C‑898/19 P)

L-istat tad-dritt



Id-Difiża tal-Istat tad-Dritt fl-Unjoni Ewropea
Ara l-video fuq YouTube

Il-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea – regoli vinkolanti b’impatt reali
Ara l-video fuq YouTube

Il-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, l-istess bħat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea, tagħmel riferiment espliċitu għall-Istat tad-dritt, wieħed mill- valur komuni għall-Istati Membri tal-Unjoni li fuqhom hija bbażata din tal-aħħar. Il-Qorti tal-Ġustizzja qiegħda dejjem iktar tintalab tagħti deċiżjoni dwar l-osservanza tal-Istat tad-dritt mill-Istati Membri, kemm fil-kuntest ta’ rikorsi għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu ppreżentati kontrihom mill-Kummissjoni Ewropea u kemm fil-kuntest ta’ talbiet għal deċiżjoni preliminari mressqa mill- qrati nazzjonali. Il-Qorti tal-Ġustizzja għandha għalhekk teżamina jekk dan il-valur fundatur huwiex osservat fil-livell nazzjonali, b’mod partikolari fir-rigward tal-poter ġudizzjarju u, b’mod iktar partikolari, fil-kuntest tal- proċess ta’ ħatra jew tas-sistema dixxiplinari tal-membri tal-ġudikatura.

  • B’risposta għal domanda preliminari magħmula mis-Sąd Najwyższy (il-Qorti Suprema, il-Polonja), il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li s-sempliċi fatt li membru tal-ġudikatura jkun inħatar fi żmien meta l-Istat Membru kkonċernat kien għadu ma jħaddanx sistema demokratika ma jdaħħalx inkwistjoni l-indipendenza u l-imparzjalità ta’ dan il-membru tal- ġudikatura fl-eżerċizzju tal-funzjonijiet ġudizzjarji sussegwenti tiegħu. B’mod partikolari, iċ-ċirkustanzi li fihom saret l-ewwel ħatra ta’ dan il- membru tal-ġudikatura ma jippermettux, fihom infushom, li jinħolqu dubji leġittimi u serji f’moħħ is-suġġetti tad-dritt.
    Sentenza Getin Noble Bank tad-29 ta’ Marzu 2022 (C‑132/20)

Miżuri restrittivi u politika estera

Il-miżuri restrittiv jew “ sanzjonijiet” jikkostitwixxu strument essenzjali tal-politika estera u ta’ sigurtà komuni (PESK) tal- Unjoni Ewropea. Huma jintużaw fil- kuntest ta’ azzjoni integrata u globali li tinkludi b’mod partikolari djalogu politiku. L-Unjoni tużahom, b’mod partikolari, sabiex tħares il-valuri, l-interessi fundamentali u s-sigurtà tal-Unjoni, u sabiex tevita l-kunflitti u ssaħħaħ is-sigurtà internazzjonali. Fil-fatt, is-sanzjonijiet huma intiżi li jwasslu għal bidla fil-politika jew fl-aġir min-naħa tal-persuni jew tal-entitajiet koperti, bil-għan li jiġu promossi l-għanijiet tal-PESK.

  • B’reazzjoni għal ksur gravi tad-drittijiet tal-bniedem fil-Libja, il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea adotta, f’Ottubru 2020, miżuri restrittivi kontra Viktorovich Prigozhin, negozjant Russu li għandu relazzjonijiet mill-qrib mal-grupp Wagner, li huwa involut f’operazzjonijiet militari f’dan l-Istat. Id- deċiżjoni ġiet estiża f’Lulju 2021. Dawn il-miżuri kienu jikkonsistu fl-iffriżar ta’ fondi tal-persuni li jipprovdu jew li jagħtu sostenn lil atti li jipperikolaw il-paċi, l-istabbiltà jew is-sigurtà fil-Libja. Y. V. Prigozhin ippreżenta rikors kontra dawn il-miżuri quddiem il-Qorti Ġenerali sabiex jikseb l-annullament tagħhom. Il-Qorti Ġenerali ċaħdet ir-rikors. Hija qieset, b’mod partikolari, li l-provi prodotti, bħalma huma estratti mir-rapport tas-Segretarju Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti u artikli fl-istampa (li jinkludu ritratti u dikjarazzjonijiet minn xhieda) li joriġinaw minn diversi sorsi bħalma huma aġenziji tal- istampa jew mezzi tal-komunikazzjoni, kienu jippermettu l-identifikazzjoni tal-grupp Wagner u kien fihom informazzjoni preċiża u konkordanti dwar l-attivitajiet ta’ dan il-grupp li jipperikolaw il-paċi, is-sigurtà u l-istabbiltà fil-Libja. Il-provi fil-proċess kienu jinkludu wkoll elementi konkreti, preċiżi u konkordanti li jistabbilixxu d-diversi relazzjonijiet mill- qrib li Y. V. Progozhin kellu mal-grupp Wagner.
    Sentenza Prigozhin vs Il-Kunsill tal-1 ta’ Ġunju 2022 (T‑723/20)

go to top