Działalność sądownicza

Przepisy wprowadzone przez region flamandzki (Belgia) sprawiły, że uprzednie ogłuszenie zwierząt poddawanych ubojowi stało się obowiązkowe. Ponieważ dotyczyło to uboju rytualnego, stowarzyszenia żydowskie i muzułmańskie dochodziły stwierdzenia nieważności tych przepisów. Rozpatrując pytanie prejudycjalne zadane przez sąd belgijski, Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że omawiane przepisy, które nie sprzeciwiają się odwracalnemu procesowi ogłuszania, niemogącemu spowodować śmierci zwierzęcia, oraz nie zakazują ani nie utrudniają wprowadzania do obrotu produktów pochodzących ze zwierząt poddanych ubojowi rytualnemu poza regionem flamandzkim, zapewniają właściwą równowagę między wolnością religii zagwarantowaną w karcie praw podstawowych a dobrostanem zwierząt, zapisanym w TFUE. Wyrok Centraal Israëlitisch Consistorie van België i in. z dnia 17 grudnia 2020 r., C-336/19

W postępowaniu o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że ograniczenia wprowadzone przez Węgry wobec finansowania organizacji obywatelskich przez osoby zamieszkałe lub mające siedzibę poza tym państwem członkowskim nie są zgodne z prawem Unii. W szczególności ograniczenia te naruszają zobowiązania ciążące na państwach członkowskich nie tylko z tytułu swobody przepływu kapitału zapisanej w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, lecz również z tytułu postanowień karty praw podstawowych, dotyczących prawa do swobodnego zrzeszania się, a także prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego oraz prawa do ochrony danych osobowych (zob. sekcja „Ochrona danych osobowych”). Wyrok Komisja/Węgry (Przejrzystość stowarzyszeń) z dnia 18 czerwca 2020 r., C-78/18

W innej sprawie o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego dotyczącej Węgier Trybunał Sprawiedliwości przeanalizował w świetle karty praw podstawowych krajową ustawę o szkolnictwie wyższym. Zgodnie z tą ustawą instytucje szkolnictwa wyższego umiejscowione poza Europejskim Obszarem Gospodarczym (EOG) mogą prowadzić na Węgrzech działalność w zakresie kształcenia kończącego się uzyskaniem dyplomu pod warunkiem zawarcia przez Węgry umowy międzynarodowej z państwem trzecim, w którym dana instytucja ma siedzibę, oraz prowadzenia przez tę instytucję działalności w zakresie kształcenia w kraju pochodzenia. Trybunał zaznaczył, że takie warunki naruszają wolność akademicką, wolność tworzenia placówek szkolnictwa wyższego oraz wolność prowadzenia działalności gospodarczej. Wyrok Komisja/Węgry (Szkolnictwo wyższe) z dnia 6 października 2020 r., C-66/18

Sprawa rozpoznana przez Trybunał Sprawiedliwości w pilnym trybie prejudycjalnym dotyczyła zasady równego traktowania obywateli własnego państwa i obywateli Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). Trybunał wskazał, że karta praw podstawowych ma zastosowanie, gdy państwo członkowskie (w niniejszej sprawie Chorwacja) rozpoznaje wniosek państwa trzeciego (w niniejszej sprawie Rosji) o ekstradycję obywatela innego państwa trzeciego, które jest stroną Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu i stroną Porozumienia o EOG (Islandia). W konsekwencji państwo członkowskie, które otrzymało wniosek o ekstradycję, powinno zweryfikować, że dany obywatel nie zostanie poddany karze śmierci, torturom lub nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu w państwie trzecim, które złożyło wniosek o ekstradycję. Wyrok Ruska Federacija z dnia 2 kwietnia 2020 r., C-897/19 PPU

Rozpoznając w pilnym trybie prejudycjalnym dwie sprawy dotyczące systemowych lub ogólnych nieprawidłowości w zakresie niezawisłości władzy sądowniczej w Polsce, Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że wykonania europejskiego nakazu aresztowania (ENA) wydanego przez polski organ sądowy można odmówić wyłącznie jeżeli w świetle osobistej sytuacji zainteresowanej osoby, charakteru przestępstw, których dotyczy nakaz, oraz kontekstu faktycznego, w którym został on wydany, istnieją poważne i sprawdzone podstawy, aby uznać, że w wypadku przekazania polskim organom osoba ta będzie narażona na rzeczywiste ryzyko naruszenia prawa do rzetelnego procesu sądowego, gwarantowanego przez kartę praw podstawowych. Wyrok Openbaar Ministerie z dnia 17 grudnia 2020 r., C­354/20 PPU i in.

Trybunał Sprawiedliwości stwierdził niedopuszczalność dwóch wniosków o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, odnoszących się do polskich przepisów z 2017 r. dotyczących postępowania dyscyplinarnego wobec sędziów. Trybunał podkreślił jednak, że wystąpienie przez sędziego krajowego z odesłaniem prejudycjalnym, które okazało się niedopuszczalne, nie uzasadnia wszczęcia wobec niego postępowania dyscyplinarnego. Trybunał przypomniał, że nie jest dopuszczalne, by przepisy krajowe narażały sędziów krajowych na ryzyko wszczęcia wobec nich postępowań dyscyplinarnych z powodu wystąpienia do Trybunału z odesłaniem prejudycjalnym. Brak narażenia na postępowania lub sankcje dyscyplinarne z tego powodu stanowi bowiem gwarancję nierozłącznie związaną z niezawisłością władzy sądowniczej. Wyrok Miasto Łowicz i Prokurator Generalny z dnia 26 marca 2020 r., C-558/18 i C-563/18

Trybunał Sprawiedliwości stwierdził ponadto, że Węgry uchybiły swoim zobowiązaniom wynikającym z prawa Unii w zakresie procedur udzielania ochrony międzynarodowej i powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich. W szczególności ograniczenie dostępu do procedury ochrony międzynarodowej, niezgodne z prawem zatrzymywanie osób ubiegających się o tę ochronę w strefach tranzytowych oraz przeprowadzanie do strefy przygranicznej nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich, z naruszeniem gwarancji związanych z procedurą powrotu, stanowią naruszenia prawa Unii. Wyrok Komisja/Węgry z dnia 17 grudnia 2020 r., C-808/18

W trzech sprawach o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego wniesionych przez Komisję przeciwko Polsce, Węgrom i Republice Czeskiej Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że poprzez odmowę zastosowania się do tymczasowego mechanizmu relokacji osób ubiegających się o udzielenie ochrony międzynarodowej te trzy państwa członkowskie uchybiły swoim zobowiązaniom wynikającym z prawa Unii. Rzeczone państwa członkowskie nie mogą, w celu uchylenia się od wdrożenia tego mechanizmu, powoływać się ani na utrzymanie porządku publicznego i ochronę bezpieczeństwa wewnętrznego, ani na podnoszone przez nie nieprawidłowe funkcjonowanie mechanizmu relokacji. Wyrok Komisja/Polska, Węgry i Republika Czeska z dnia 2 kwietnia 2020 r., C-715/17 i in.

W odniesieniu do przetwarzania danych Trybunał Sprawiedliwości potwierdził, że co do zasady prawo Unii stoi na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu nakładającemu na dostawcę usług elektronicznych, w celu zwalczania przestępstw i przestępczości, obowiązek uogólnionego i niezróżnicowanego transmitowania lub zatrzymywania danych o ruchu lub danych o lokalizacji. Trybunał sprecyzował jednak, że dopuszczalne są wyjątki w celu eliminowania poważnych zagrożeń dla bezpieczeństwa narodowego, zwalczania poważnej przestępczości i zapobiegania poważnym zagrożeniom bezpieczeństwa publicznego. Wyroki Privacy International i La Quadrature du Net i in. z dnia 6 października 2020 r., C-623/17, C-511/18, C-512/18 i C-520/18

Wreszcie, Trybunał Sprawiedliwości stwierdził uchybienie przez Węgry zobowiązaniom ciążącym na nich na mocy prawa Unii poprzez wprowadzenie ograniczeń finansowania organizacji obywatelskich przez osoby zamieszkałe lub mające siedzibę poza ich terytorium. Ustawa węgierska nakłada bowiem obwarowane sankcją obowiązki w zakresie rejestracji, zgłaszania i przejrzystości na organizacje społeczeństwa obywatelskiego korzystające ze wsparcia zagranicznego przekraczającego określony próg. Trybunał Sprawiedliwości uznał, że ograniczenia te są dyskryminujące i sprzeczne nie tylko ze swobodami przepływu kapitału i zrzeszania się, lecz także zasadami poszanowania życia prywatnego oraz ochrony danych osobowych. Wyrok Komisja/Węgry z dnia 18 czerwca 2020 r., C-78/18

W sprawach dotyczących wynajmu umeblowanych lokali przez stronę internetową Airbnb Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że uregulowanie krajowe, które ustanawia wymóg uzyskania zezwolenia na wielokrotny, krótkoterminowy wynajem lokalu mieszkalnego klientom zatrzymującym się przejazdem, niedokonującym w nim zameldowania, jest zgodne z prawem Unii. Trybunał uznał bowiem, że przeciwdziałanie problemowi niedoboru mieszkań na wynajem długoterminowy stanowi nadrzędny wzgląd interesu ogólnego, który uzasadnia takie uregulowanie. Wyrok Cali Apartments z dnia 22 września 2020 r., C-724/18 i in.

W dziedzinie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich Trybunał Sprawiedliwości uznał, że warunek umowny zawarty w umowach kredytu hipotecznego, przewidujący stosowanie zmiennej stopy procentowej opartej na wskaźniku hiszpańskich kas oszczędnościowych, stanowi nieuczciwy warunek, jeżeli nie jest on prosty i zrozumiały. W takim przypadku sądy krajowe mogą zastąpić ten wskaźnik warunkiem opartym na innych prawnie przewidzianych kryteriach, aby uchronić konsumentów przed szczególnie niekorzystnymi konsekwencjami, takich jak nieważność umowy kredytu. Wyrok Gómez del Moral Guasch z dnia 3 marca 2020 r., C-125/18

Trybunał Sprawiedliwości wskazał również, że uregulowanie krajowe może wprawdzie przewidywać termin na wytoczenie powództwa o zwrot, nie może on jednak być mniej korzystny niż terminy dotyczące podobnych środków ani czynić wykonywania przez konsumenta swoich praw praktycznie niemożliwym lub nadmiernie utrudnionym. Wyrok Raiffeisen Bank z dnia 9 lipca 2020 r., C-698/18 i in.

W zakresie oznakowania produktów kosmetycznych Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że informacja o „funkcji produktu kosmetycznego”, która musi znajdować się na pojemniku i opakowaniu zewnętrznym takiego produktu, powinna w sposób jasny powiadamiać konsumenta o zastosowaniu i sposobie używania produktu. Informacje dotyczące szczególnych środków ostrożności przy stosowaniu produktu, jego funkcji oraz jego składników nie mogą być zawarte w katalogu firmowym, do którego odsyła symbol ręki z otwartą książką umieszczony na opakowaniu zewnętrznym lub pojemniku. Wyrok A.M./E.M. z dnia 17 grudnia 2020 r., C-667/19

W dziedzinie ochrony konsumentów i środowiska Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że producent samochodów nie może instalować w swoich pojazdach oprogramowania mogącego zafałszować wyniki badań homologacji emisji gazów zanieczyszczających. Konsumenci, którzy ponieśli szkodę w związku z zakupem pojazdów nielegalnie wyposażonych w to oprogramowanie, mogą wytoczyć powództwo przeciwko producentowi pojazdów przed sądami państw członkowskich, w których pojazdy te zostały im sprzedane. Szkoda ponoszona przez nabywcę urzeczywistnia się bowiem w państwie członkowskim, w którym nabywa on pojazd za cenę przewyższającą jego rzeczywistą wartość. Wyrok CLCV i in. z dnia 17 grudnia 2020 r., C-693/18 / Wyrok Verein für Konsumenteninformation z dnia 9 lipca 2020 r., C-343/19

Lepsza ochrona konsumentów i środowiska wynika również z wyroku Sądu oddalającego wniosek PlasticsEurope, będącego międzynarodowym stowarzyszeniem powołanym do reprezentowania i obrony interesów przedsiębiorstw będących producentami i importerami towarów z tworzyw sztucznych, oraz utrzymującego w mocy decyzję Europejskiej Agencji Chemikaliów, która poddaje bisfenol A, jako substancję zaburzającą gospodarkę hormonalną, powodującą prawdopodobne poważne skutki dla środowiska, wymogowi uzyskania zezwolenia. Wyrok PlasticsEurope z dnia 16 grudnia 2020 r., T-207/18

Dwa z wydanych w 2020 r. wyroków dotyczą spożycia mięsa. Trybunał Sprawiedliwości orzekł w jednym z tych wyroków, że prawo Unii nie stoi na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu wymagającemu ogłuszenia zwierząt przed ubojem (zob. sekcja „Unia oparta na wartości osoby ludzkiej i państwie prawa”). W drugim wyroku Sąd oddalił skargę dwóch z największych światowych producentów i dystrybutorów mięsa, którzy wnieśli o stwierdzenie nieważności rozporządzenia zakazującego im, ze względów zdrowia publicznego, wywozu do Unii określonych produktów pochodzenia zwierzęcego. W niniejszym przypadku władze brazylijskie nie oferowały bowiem w odniesieniu do niektórych zakładów krajowych wymaganych gwarancji w zakresie zdrowia publicznego. Wyrok Centraal Israëlitisch Consistorie van België z dnia 17 grudnia 2020 r., C-336/19 / Wyrok BRF i SHB Comercio e Industria de Alimentos z dnia 8 lipca 2020 r., T-429/18

Pomiędzy przewoźnikiem lotniczym TAP a pasażerem powstał spór w przedmiocie odszkodowania dla tego pasażera za prawie 24­godzinne opóźnienie przylotu z Fortalezy (Brazylia) do Oslo (Norwegia) przez Lizbonę (Portugalia). Opóźnienie to wynikało z faktu, że w trakcie poprzedniego lotu samolot obsługujący lot z Lizbony do Oslo musiał dokonać międzylądowania w celu usunięcia z pokładu pasażera, który dopuścił się fizycznej napaści na innych. Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że zachowanie pasażera zakłócające porządek na pokładzie może spowodować zwolnienie przewoźnika z obowiązku odszkodowania wynikającego z odwołania lub dużego opóźnienia danego lotu lub następnego lotu obsługiwanego przez tego samego przewoźnika przy wykorzystaniu tego samego statku powietrznego. Wyrok Transportes Aéreos Portugueses z dnia 11 czerwca 2020 r., C-74/19

Pasażerowi będącemu obywatelem Kazachstanu odmówiono w Larnace (Cypr) przyjęcia na pokład samolotu rumuńskiego przewoźnika lotniczego Blue Air lecącego do Bukaresztu (Rumunia). Odmowę przyjęcia na pokład uzasadniono przedstawieniem dokumentów podróży uznanych za niewłaściwe. W odpowiedzi na pytanie sądu cypryjskiego Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że przewoźnik lotniczy nie jest uprawniony do samodzielnego ustalenia w sposób ostateczny, czy takie dokumenty są niewłaściwe, i że w przypadku zakwestionowania jego ustalenia przez pasażera to sąd krajowy powinien oceniać, czy odmowa przyjęcia na pokład jest racjonalnie uzasadniona. W przeciwnym razie pasażer ma prawo do odszkodowania i pomocy przewidzianych w prawie Unii. Wyrok Blue Air z dnia 30 kwietnia 2020 r., C-584/18

Włoski organ ochrony konkurencji zarzucił Ryanairowi, że publikował on na swojej stronie internetowej taryfy lotnicze, które od momentu ich pierwszego wyświetlenia nie zawierały pewnych istotnych elementów. Zapytany o tę kwestię Trybunał Sprawiedliwości uznał, że przewoźnicy lotniczy powinni wskazać w publikowanych w internecie ofertach cenowych, już w pierwotnie podanej ofercie, kwotę VAT stosowanego do krajowych taryf lotniczych, opłaty za płatność kartą kredytową oraz opłaty za odprawę, jeżeli nie jest oferowany żaden alternatywny bezpłatny sposób odprawy. Wyrok Ryanair z dnia 23 kwietnia 2020 r., C-28/19

W odpowiedzi na pytanie skierowane przez sąd apelacyjny w Helsinkach (Finlandia) Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że pasażerowi linii lotniczych, który zaakceptował lot alternatywny obsługiwany przez tego samego przewoźnika, który miał obsługiwać i odwołał pierwotnie planowany lot, przysługuje prawo do odszkodowania za duże opóźnienie lotu alternatywnego. Wyrok Finnair z dnia 12 marca 2020 r.,C-832/18

W sporze między niemiecką uczennicą zamieszkałą we Francji a krajem związkowym Nadrenia­Palatynat, gdzie uczęszcza ona do szkoły średniej, Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że uzależnienie pokrycia kosztów transportu szkolnego od zamieszkiwania w danym kraju związkowym stanowi dyskryminację pośrednią pracowników przygranicznych i ich rodzin, zakazaną co do zasady przez prawo Unii. W przypadku transportu szkolnego w kraju związkowym Nadrenia­Palatynat taki warunek miejsca zamieszkania nie jest uzasadniony nadrzędnym względem interesu ogólnego związanym z organizacją systemu szkolnictwa. Wyrok Landkreis Südliche Weinstraße/PF i in. z dnia 2 kwietnia 2020 r., C-830/18

Trybunał Sprawiedliwości oddalił wniesione przez Węgry i Polskę skargi na dyrektywę wzmacniającą prawa pracowników delegowanych. Wskazał, że biorąc pod uwagę w szczególności rozwój rynku wewnętrznego, będący następstwem kolejnych rozszerzeń Unii, prawodawca Unii mógł przeprowadzić ponowną ocenę interesów przedsiębiorstw korzystających ze swobody świadczenia usług oraz interesów ich pracowników delegowanych do przyjmującego państwa członkowskiego w celu zapewnienia, by takie swobodne świadczenie usług przez te przedsiębiorstwa jak i przez przedsiębiorstwa mające siedzibę w tym państwie członkowskim odbywało się w warunkach uczciwej konkurencji. Wyroki Węgry i Polska/Parlament i Rada z dnia 8 grudnia 2020 r., C-620/18 i C-626/18

W ramach sprawy dotyczącej niderlandzkiego przedsiębiorstwa transportowego zatrudniającego kierowców z Niemiec i Węgier Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że dyrektywa w sprawie delegowania pracowników ma co do zasady zastosowanie do transportu drogowego, w szczególności międzynarodowego. W konsekwencji układy zbiorowe przyjmującego państwa członkowskiego mają zastosowanie do delegowanych tam pracowników. Jednakże okoliczność, że kierowca ciężarówki w transporcie międzynarodowym, który został oddany do dyspozycji przedsiębiorstwa mającego siedzibę w państwie przyjmującym, otrzymuje tam instrukcje związane ze swymi zadaniami i rozpoczyna lub kończy tam swoje zlecenia, nie wystarczy sama w sobie, by uznać, że kierowca ten został delegowany do tego państwa. Wyrok Federatie Nederlandse Vakbeweging z dnia 1 grudnia 2020 r., C­815/18

Hiszpański przewoźnik lotniczy Vueling został skazany wyrokiem karnym za oszustwo dotyczące ubezpieczeń społecznych we Francji po zgłoszeniu personelu latającego, oddelegowanego do pracy w porcie lotniczym Roissy­Charles De Gaulle, do hiszpańskiego, a nie francuskiego systemu zabezpieczenia społecznego. Zdaniem Trybunału Sprawiedliwości prawomocne stwierdzenie oszustwa nie może być jednak wiążące dla francuskich sądów cywilnych rozpatrujących roszczenia odszkodowawcze, jeżeli z naruszeniem prawa Unii wspomnianego stwierdzenia nie poprzedził dialog z instytucją hiszpańską, dający jej możliwość ponownego rozpatrzenia sprawy i w razie potrzeby unieważnienia lub wycofania zaświadczeń potwierdzających przynależność pracowników do systemu hiszpańskiego. Wyrok CRPNPAC i Vueling Airlines z dnia 2 kwietnia 2020 r., C­370/17 i in.

W odniesieniu do prawa do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego Trybunał Sprawiedliwości wskazał, że pracownikowi zwolnionemu niezgodnie z prawem, a następnie przywróconemu do pracy, prawo to przysługuje za okres między tymi dwoma zdarzeniami, nawet jeśli podczas tego okresu faktycznie nie świadczył pracy. Jednakże w sytuacji gdy w tym okresie pracownik podjął nową pracę, może on dochodzić prawa do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego za okres, w którym wykonywał tę pracę, wyłącznie od nowego pracodawcy. Wyrok Varhoven kasatsionen sad na Republika Bulgaria i Iccrea Banca z dnia 25 czerwca 2020 r., C­762/18 i in.

Do Trybunału Sprawiedliwości wpłynął również wniosek o zbadanie zgodności z prawem udostępnienia zasobów państwowych dwóm zakładom ubezpieczeń zdrowotnych działającym pod kontrolą władz słowackich w systemie obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Stwierdził on, że pomimo istnienia pewnej konkurencji między rożnymi podmiotami, zarówno prywatnymi, jak i publicznymi, należącymi do tego systemu, spełnia on cel społeczny i wdraża zasadę solidarności. W konsekwencji Trybunał orzekł, utrzymując w ten sposób w mocy decyzję Komisji, że przypadek dwóch rozpatrywanych zakładów nie podlega przepisom Unii w dziedzinie pomocy państwa. Wyrok Komisja i Słowacja/Dôvera zdravotná poisťovňa z dnia 11 czerwca 2020 r., C­262/18 P i in.

Trybunał Sprawiedliwości badał także charakter subwencji przyznanych przez Francję w formie ulgi dotyczącej składek opłacanych przez pracowników, na rzecz rybaków i prowadzących hodowle wodne, poszkodowanych w wyniku zatonięcia tankowca Erika i sztormu w 1999 r. Trybunał stwierdził, że ulgi te dotyczyły obciążeń ponoszonych nie przez przedsiębiorstwa, a przez ich pracowników. W konsekwencji ulgi te nie przysparzały tym przedsiębiorstwom żadnej korzyści, wobec czego przepisy Unii w dziedzinie pomocy państwa, które dotyczą wyłącznie przedsiębiorstw, nie miały zastosowania do tej sytuacji. Trybunał stwierdził zatem częściową nieważność decyzji Komisji nakazującej Francji odzyskanie tych subwencji. Wyrok Ministre de l’Agriculture et de l’Alimentation/Compagnie des pêches de Saint-Malo z dnia 17 września 2020 r., C­212/19

Trybunał Sprawiedliwości zasądził natomiast od Włoch zapłatę ryczałtu w kwocie 7,5 mln EUR oraz okresowej kary pieniężnej w wysokości 80 000 EUR za nieodzyskanie bezprawnie przyznanej sektorowi hotelarskiemu na Sardynii pomocy w wysokości około 13,7 mln EUR. Pomimo nakazania w 2008 r. przez Komisję Włochom odzyskania tej pomocy, oraz stwierdzenia w 2012 r. przez Trybunał uchybienia w tym względzie, Włochy wciąż nie wywiązały się z ciążącego na nich obowiązku odzyskania pomocy. Komisja wniosła zatem kolejną skargę o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w celu nałożenia na Włochy kar pieniężnych, która to skarga została uwzględniona przez Trybunał. Wyrok Komisja/Włochy z dnia 12 marca 2020 r., C­576/18

Z kolei Sąd stwierdził nieważność decyzji Komisji w przedmiocie uznania irlandzkich indywidualnych interpretacji prawa podatkowego („tax rulings”) za pomoc państwa bezprawnie przyznaną na rzecz Apple. Zdaniem Komisji Irlandia przyznała Apple około 13 mld EUR niezgodnych z prawem korzyści podatkowych, które państwo członkowskie powinno odzyskać od beneficjenta. Sąd uznał jednak, że Komisji nie udało się wystarczająco skutecznie wykazać, iż omawiane tax rulings przysparzały Apple selektywnej korzyści gospodarczej i stanowiły pomoc państwa na jego rzecz. Wyrok Irlandia/Komisja i Apple Sales International z dnia 15 lipca 2020 r., T­778/16 i in.

Podobnie, Sąd stwierdził nieważność decyzji Komisji uznającej za niezgodną z prawem pomoc przyznaną przez wspólnotę autonomiczną Walencji (Hiszpania) na rzecz hiszpańskich klubów piłkarskich Valencia CF i Elche CF. Zdaniem Komisji pomoc ta przybierała formę gwarancji na rzecz stowarzyszeń powiązanych z tymi klubami na pokrycie pożyczek bankowych zaciągniętych przez nie w celu udziału w podwyższeniu kapitału klubu, z którym były one powiązane. Sąd uznał jednak, że decyzja Komisji zawiera szereg błędów dotyczących w szczególności istnienia porównywalnych gwarancji na rynku. Wyroki Valencia Club de Fútbol i Elche Club de Fútbol z dnia 12 marca 2020 r., T­732/16 i T­901/16

Sąd oddalił natomiast skargi na decyzję Komisji uznającą za niezgodną z prawem pomoc regionu autonomicznego Sardynii dla szeregu przedsiębiorstw lotniczych obsługujących Sardynię. Pomoc ta, mająca na celu poprawę połączeń lotniczych z wyspą oraz jej promocję jako kierunku turystycznego, została udostępniona beneficjentom za pośrednictwem operatorów głównych portów lotniczych na Sardynii. Sąd potwierdził, że pomoc została przyznana nie tym operatorom, lecz zainteresowanym przedsiębiorstwom lotniczym, które muszą zatem ją zwrócić. Wyroki Volotea, Germanwings i easyJet z dnia 13 maja 2020 r., T­607/17, T­716/17 i T­8/18

Sąd utrzymał również w mocy decyzję Komisji, zgodnie z którą hiszpański system podatkowy mający zastosowanie do niektórych umów leasingu finansowego zawartych przez stocznie z ugrupowaniami interesów gospodarczych (UIG) stanowi, jako narzędzie inwestycyjne umożliwiające uzyskanie korzyści podatkowych, system pomocy państwa na rzecz członków danych UIG. Zdaniem Komisji system ten, w ramach którego przedsiębiorstwo żeglugowe nabywa statek nie bezpośrednio od stoczni, lecz za pośrednictwem UIG, był częściowo niezgodny z rynkiem wewnętrznym, ponieważ umożliwiał również przedsiębiorstwom żeglugowym skorzystanie z obniżki w wysokości 20–30% ceny przy zakupie statków budowanych przez hiszpańskie stocznie. Wyrok Hiszpania/Komisja z dnia 23 września 2020 r., T­515/13 RENV i in.

Wreszcie, Sąd utrzymał w mocy decyzję, w której Komisja stwierdziła, że nieograniczona gwarancja państwa przyznana przez Francję IFP Énergies nouvelles (IFPEN), francuskiemu przedsiębiorstwu publicznemu zajmującemu się w szczególności badaniami i rozwojem w dziedzinie energetyki, stanowi środek częściowo stanowiący pomoc państwa. Sąd uznał, że IFPEN i Francja nie zdołały obalić domniemania, iż udzielenie takiej gwarancji przynosi beneficjentowi korzyść gospodarczą względem jego konkurentów. Wyrok Francja/Komisja i in. z dnia 5 października 2020 r., T­479/11 RENV i in.

Sąd potwierdził istnienie ujawnionego przez Komisję kartelu na rynku chipów do kart pomiędzy kilkoma przedsiębiorstwami, które koordynowały swoją politykę cenową. Sąd obniżył jednak grzywnę nałożoną przez Komisję, w szczególności na spółkę Infineon, z uwagi na ograniczoną liczbę antykonkurencyjnych kontaktów, które ta ostatnia utrzymywała ze swoimi konkurentami, oraz niewystarczające dowody dotyczące jednego z kontaktów, na które powołała się Komisja. Wyrok Infineon Technologies z dnia 8 lipca 2020 r., T­758/14 RENV

Po raz pierwszy zwrócono się do Sądu o orzeczenie w przedmiocie zgodności z prawem przepisów przyjętych przez międzynarodową federację sportową. Sąd uznał, że uregulowania International Skating Union (Międzynarodowej Unii Łyżwiarskiej) przewidujące kary wobec sportowców, którzy uczestniczą w zawodach łyżwiarstwa szybkiego niezatwierdzonych przez tę organizację, stanowią przeszkodę dla wolnej konkurencji. Sąd uznał, że ograniczenia wynikające z systemu preautoryzacji przewidzianego w omawianych przepisach nie są uzasadnione celem ochrony uczciwości sportu. Wyrok International Skating Union z dnia 16 grudnia 2020 r., T­93/18

Sąd utrzymał w mocy decyzję Komisji stwierdzającą nadużycie pozycji dominującej przez Lietuvos geležinkeliai AB (LG), litewską państwową spółkę kolejową, na litewskim rynku kolejowych przewozów towarowych. LG zawarła umowę dotyczącą transportu kolejowego ze spółką Orlen w celu przewozu produktów ropopochodnych do Europy Zachodniej. W następstwie sporu z LG spółka Orlen chciała powierzyć ten transport towarowy łotewskiej państwowej spółce kolejowej. Ponieważ LG zlikwidowała drogę kolejową łączącą miejsce wysyłki towarów na Litwie z Łotwą, uniemożliwiła łotewskiemu konkurentowi zawarcie umowy z Orlenem. Takie zachowanie zostało uznane za nadużycie pozycji dominującej. Wyrok Lietuvos geležinkeliai AB z dnia 18 listopada 2020 r., T­814/17

W ramach sporu spółki prowadzącej hotel w Niemczech ze spółką prawa niderlandzkiego Booking.com BV, prowadzącą platformę rezerwacji miejsc noclegowych, Trybunał Sprawiedliwości, do którego zwrócił się sąd niemiecki, orzekł, że hotel korzystający z platformy Booking.com może pozwać ją przed sądem państwa członkowskiego swojej siedziby, dochodząc zaniechania ewentualnego nadużywania pozycji dominującej. Booking.com utrzymywała ze swej strony, że powództwo przeciwko niej powinno zostać wniesione do sądu państwa członkowskiego, w którym znajduje się jej siedziba, jednak Trybunał nie przychylił się do tego twierdzenia. Wyrok Wikingerhof GmbH & Co. KG/Booking.com BV. z dnia 24 listopada 2020 r., C­59/19

Pozycja dominująca na rynku łączności elektronicznej i na rynku mediów może zagrozić pluralizmowi mediów. Względami tymi kierowano się przy przyjmowaniu włoskich przepisów zakazujących przedsiębiorstwom posiadającym znaczącą pozycję na rynku w pierwszym z tych sektorów uzyskania istotnego wymiaru gospodarczego w drugim. W kontekście kampanii wrogiego przejęcia udziałów we włoskiej spółce Mediaset, wszczętej przez francuską spółkę Vivendi i wynikłego z tego sporu, Trybunał Sprawiedliwości orzekł jednak, że takie przepisy, o ile nie chronią pluralizmu mediów, stanowią zakazaną przeszkodę dla swobody przedsiębiorczości. Wyrok Vivendi SA z dnia 3 września 2020 r. w sprawie C­719/18

W dziedzinie koncentracji przedsiębiorstw Sąd stwierdził nieważność decyzji Komisji zabraniającej planowanego nabycia Telefóniki UK przez Hutchison 3G UK. Orzekł on, że tego rodzaju nabycie nie stanowi znaczącej przeszkody w skutecznej konkurencji na brytyjskim rynku telefonii ruchomej. Wskazał również, że Komisja nie wykazała, iż taka koncentracja spowoduje wzrost cen i pogorszenie jakości usług. Wyrok CK Telecoms UK Investments z dnia 28 maja 2020 r., T­399/16

W innej węgierskiej sprawie Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że podatki specjalne odprowadzane na Węgrzech od obrotu przedsiębiorstw telekomunikacyjnych i z sektora handlu detalicznego są zgodne z prawem Unii. Przedsiębiorstwa te, które w większości znajdują się w rękach osób fizycznych lub prawnych z innych państw członkowskich, osiągają najwyższe obroty na danych rynkach węgierskich i to one ponoszą główny ciężar tych podatków specjalnych. Trybunał orzekł jednak, że okoliczność ta odzwierciedla rzeczywistą sytuację gospodarczą panująca na tych rynkach, a zatem nie stanowi dyskryminacji tych przedsiębiorstw. Wyroki Vodafone Magyarország i Tesco-Global Áruházak z dnia 3 marca 2020 r., C­75/18 i C­323/18

W 2020 r. Sąd swoje wydał cztery pierwsze wyroki dotyczące decyzji Europejskiego Banku Centralnego (EBC) o nałożeniu sankcji pieniężnych z tytułu nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi. Stwierdził on częściową nieważność trzech decyzji ze względu na brak dostatecznego uzasadnienia. Nie podano bowiem żadnych szczegółów dotyczących metodologii zastosowanej przez EBC w celu ustalenia kwoty nałożonych sankcji. Wyroki VQ/EBC z dnia 8 lipca 2020 r., T­203/18, T­576/18, T­577/18

Co się tyczy charakteru odróżniającego niezbędnego dla ważności znaku towarowego, Sąd przypomniał, że kształt, o którego rejestrację w charakterze trójwymiarowego znaku towarowego wniesiono, jest pozbawiony tego charakteru, jeżeli nie odbiega w sposób znaczący od normy lub zwyczajów panujących w danej branży. W przypadku sznurowadeł Sąd wskazał, że nowy kształt i piękny design nie są same w sobie wystarczające, aby stwierdzić istnienie charakteru odróżniającego. Funkcja znaku towarowego polega bowiem na wskazaniu pochodzenia handlowego towaru i umożliwieniu w ten sposób konsumentom skojarzenia określonych towarów z danym przedsiębiorstwem. Wyrok Hickies z dnia 5 lutego 2020 r., T­573/18

W podobnym duchu, tym razem w przypadku graficznego znaku towarowego, Sąd zauważył, że wzór przedstawiający głowę lwa otoczoną łańcuchem stanowi rozpowszechniony i typowy sposób wykonania guzików i biżuterii, a zatem jest pozbawiony charakteru odróżniającego w odniesieniu do tych towarów. W innej sprawie zarzucił on z kolei EUIPO, że nie wzięło pod uwagę niektórych dowodów w celu dokonania oceny uzyskania charakteru odróżniającego w następstwie używania znaku towarowego składającego się ze wzoru w szachownicę na torbach i walizkach. Wyroki Pierre Balmain z dnia 5 lutego 2020 r., T­331/19 i T­332/19 / Wyrok Louis Vuitton Malletier z dnia 10 czerwca 2020 r., T­105/19

Słowny znak towarowy jest również pozbawiony charakteru odróżniającego, gdy ogranicza się do opisu właściwości towaru zgłoszonego do rejestracji. Sąd uznał, że słowny znak towarowy WAVE dla lamp akwariowych może mieć charakter odróżniający, ponieważ wyraz „wave” nie opisuje właściwości tych lamp. Wyrok Tetra GmbH z dnia 23 września 2020 r., T­869/19

Właśnie z punktu widzenia mało odróżniającego charakteru dwóch oznaczeń przedstawiających trąbkę do oznaczania usług pocztowych Sąd orzekł, że w przypadku tych oznaczeń nie istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd. Wizerunek trąbki pocztowej, często na żółtym tle, jest tradycyjnie używany przez krajowych operatorów pocztowych w Unii. Zatem trąbka pocztowa lub żółty kolor nie wzbudzają w odbiorcach skojarzenia z określoną spółką, lecz, bardziej ogólnie, z nieokreśloną liczbą krajowych operatorów pocztowych. Wyrok Deutsche Post z dnia 11 listopada 2020 r., T­25/20

Również w przedmiocie prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd w przypadku dwóch znaków towarowych, tym razem zgłoszonych dla artykułów sportowych i odzieży sportowej, Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że renoma piłkarza Lionela Messiego może skompensować wszelkie prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd w przypadku jego znaku towarowego MESSI i wcześniejszego znaku towarowego MASSI należącego do spółki hiszpańskiej. Wyrok Messi z dnia 17 września 2020 r., C­449/18 i in.

W innej sprawie dotyczącej oceny prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd Sąd podkreślił również, że obecność tego samego wyrazu w dwóch znakach towarowych (w niniejszym przypadku nazwy „Teruel” w znakach towarowych AIRESANO BLACK El IBERICO DE TERUEL i JAMON DE TERUEL CONSEJO REGULADOR DE LA DENOMINACION DE ORIGEN) nie wystarcza do tego, by powstało prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd. Wyrok Consejo Regulador z dnia 28 maja 2020 r., T­696/18

Jeśli chodzi o kryterium podobieństwa między dwoma znakami towarowymi, Sąd stwierdził, że słowny znak towarowy LOTTOLAND, zarejestrowany dla usług przemysłowych, wykazuje duże podobieństwo do wcześniejszych graficznych znaków towarowych LOTTO, zarejestrowanych dla gier losowych. Niemniej zauważył on, że nie istnieje między nimi żaden związek, zważywszy w szczególności na odmienny charakter danych usług i właściwych kręgów odbiorców. Ze względu na ten brak związku używanie znaku towarowego LOTTOLAND nie powoduje czerpania nienależnej korzyści z odróżniającego charakteru lub renomy wcześniejszych znaków towarowych i nie może działać na ich szkodę. Wyrok Lottoland z dnia 11 listopada 2020 r., T­820/19

Czasami spór dotyczący oznaczeń odróżniających nie toczy się między osobami lub przedsiębiorstwami, lecz państwami członkowskimi, tak jak w sporze dotyczącym używania określenia „Teran” dla szczepu winogron uprawianego w Słowenii i w Chorwacji. Po przystąpieniu Słowenii do Unii w 2004 r. nazwa ta została uznana za chronioną nazwę pochodzenia (ChNP). W 2017 r. w drodze rozporządzenia ustalono, że od chwili przystąpienia Chorwacji do Unii w 2013 r. nazwa „Teran” może być używana również w odniesieniu do niektórych win chorwackich. Sąd oddalił wniosek Słowenii o stwierdzenie nieważności tego rozporządzenia, które pozwala ChNP na zgodne współwystępowanie bez naruszenia zasad pewności prawa i ochrony uzasadnionych oczekiwań. Wyrok Słowenia/Komisja z dnia 9 września 2020 r., T­626/17

Sąd odrzucił skargę mającą na celu stwierdzenie, że Rada Europejska bezprawnie odmówiła wykluczenia czeskiego premiera, ze względu na zarzucany mu konflikt interesów, z posiedzeń tej instytucji poświęconych przyjęciu wieloletnich ram finansowych Unii Europejskiej na lata 2021–2027. Sąd uznał bowiem, że tylko państwa członkowskie są kompetentne do określenia, kto w relacji między głową państwa a szefem rządu powinien je reprezentować na posiedzeniach Rady Europejskiej, oraz do określenia przyczyn, które mogą uniemożliwiać reprezentowanie przez jedną z tych osób swojego państwa członkowskiego na posiedzeniach tej instytucji. Postanowienie Wagenknecht z dnia 17 lipca 2020 r., T­715/19

Harry Shindler i inni obywatele Zjednoczonego Królestwa mieszkają od dawna we Włoszech i we Francji. W związku z tym nie zezwolono im na udział ani w referendum w sprawie brexitu, ani w wyborach parlamentarnych z 2017 r., choć głosowania te miały decydujące znaczenie dla utrzymania ich statusu obywateli Unii. Wnieśli oni zatem do Sądu skargę zmierzającą do „stwierdzenia bezczynności” Komisji ze względu na jej „niezgodne z prawem zaniechanie ochrony obywatelstwa Unii”. Sąd oddalił skargę, orzekając, że Komisja nie jest właściwa do wydania wiążącego aktu mającego na celu utrzymanie po dacie wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z Unii obywatelstwa Unii w odniesieniu do określonych obywateli Zjednoczonego Królestwa. Postanowienie Shindler z dnia 14 lipca 2020 r., T­627/19