Het taalgebruik bij het Hof van Justitie van de Europese Unie

Het taalgebruik in de procedures voor het Hof van Justitie wordt geregeld in de artikelen 36 tot en met 42 van het Reglement voor de procesvoering. Voor de procedures voor het Gerecht staat een overeenkomstige regeling in de artikelen 44 tot en met 49 van het Reglement voor de procesvoering van het Gerecht.

De Reglementen voor de procesvoering van de twee rechterlijke instanties van de Europese Unie hebben de regeling inzake het taalgebruik overgenomen van verordening (EEG) nr. 1/58 van de Raad tot regeling van het taalgebruik in de Europese Unie. Alle andere regels inzake het taalgebruik zijn mutatis mutandis van toepassing op de procedures voor de rechterlijke instanties van de Unie.

Voor elke procedure die bij een van de rechterlijke instanties van de Unie wordt ingeleid, wordt een procestaal bepaald. De procestaal is een van de 24 officiële talen. In prejudiciële zaken is de door de verwijzende nationale rechter gebruikte taal de procestaal. In rechtstreekse beroepen kan de verzoeker de procestaal kiezen. Hij is daarbij noch aan zijn eigen nationaliteit noch aan die van zijn raadsman gebonden. Wanneer de verwerende partij een lidstaat is, is de procestaal echter de taal of een van de talen van die staat. Is de procestaal eenmaal bepaald, dan moet zij gedurende de gehele procedure worden gebruikt, zowel in de schriftelijke stukken als tijdens de mondelinge behandeling. Deze keuze is niet alleen bindend voor de partijen, maar ook voor „derden die ter interventie kunnen worden toegelaten”.

Voor zijn beraadslagingen heeft het Hof behoefte aan een gemeenschappelijke taal. Deze taal is van oudsher het Frans. Alle stukken die de partijen in de procestaal indienen worden derhalve in het Frans vertaald en vormen een intern werkdossier. De stukken die daarna tussen de griffies van het Hof van Justitie van de Europese Unie en de partijen worden uitgewisseld, zijn altijd in de procestaal. Dit is bijzonder belangrijk aan het einde van de procedure, omdat alleen de versie van het arrest van het Hof of van het Gerecht in de procestaal authentiek is. Zowel de arresten van het Hof als die van het Gerecht worden gepubliceerd in de Jurisprudentie, die in alle talen verschijnt.

Het directoraat-generaal Meertaligheid speelt dan ook gedurende de gehele procedure een rol in de dialoog tussen de partijen en de Unierechter.

De directies Juridische Vertaling zorgen voor de vertaling in het Frans vanuit alle talen van de Europese Unie van de door partijen neergelegde stukken en vervolgens voor de vertaling in alle talen, met name ook in de procestaal, van de arresten van het Hof en het Gerecht. De advocaat-generaal drukt zich echter over het algemeen uit in zijn eigen taal en zijn conclusie wordt vanuit de oorspronkelijke taal in de procestaal vertaald voor de partijen en in alle overige talen voor publicatie. Aangezien de verzoeken van de nationale rechterlijke instanties om een prejudiciële beslissing na ontvangst aan alle lidstaten worden verzonden, moeten ook zij in alle officiële talen worden vertaald.

Vanwege deze belangrijke rol als intermediair maakt het Hof alleen gebruik van juristen. De directies Juridische Vertaling – die voor de twee rechterlijke instanties werken – bestaan dan ook uit juristen-linguïsten, die allen een rechtenstudie hebben voltooid. Artikel –42 van het Reglement voor de procesvoering van het Hof bepaalt overigens dat de taalkundige dienst moet zijn „samengesteld uit deskundigen van genoegzame rechtswetenschappelijke vorming”.

Voor de mondelinge behandeling verzorgt de directie Tolken de communicatie tussen de partijen en de rechters. Tijdens de terechtzittingen van de rechterlijke instanties van de Europese Unie wordt voorzien in simultaanvertaling in zoveel talen als nodig is.

Tolken betreft mondelinge communicatie. Gelet op de aard van de mondelinge behandeling kan er geen sprake zijn van een letterlijke vertaling. De tolk dient de boodschap van de spreker onmiddellijk getrouw in een andere taal over te brengen.

De tolken van het Hof moeten niet alleen hun werktalen perfect beheersen, maar ook goed thuis zijn in het ter terechtzitting behandelde onderwerp. Bestudering van de processtukken is dan ook zeer belangrijk. De tolken – die verplicht zijn tot strikte vertrouwelijkheid – hebben inzage in alle procesdossiers, zodat zij zich vertrouwd kunnen maken met de relevante juridische kwesties en de terminologie ter zake.

Daar het Frans de taal is waarin de rechterlijke instanties van de Europese Unie beraadslagen, zijn bepaalde stukken niet in andere talen beschikbaar, zodat van elke tolk die voor het Hof werkt een uitstekende kennis van geschreven Frans geëist wordt.