Δικαστικές στατιστικές του Γενικού Δικαστηρίου - 2024

Βλέπε λεπτομερή στατιστικά στοιχεία σχετικά με το Γενικό Δικαστήριο  

Στατιστικά στοιχεία του Γενικού Δικαστηρίου για το 2024

Από τον Vittorio Di Bucci, Γραμματέα του Γενικού Δικαστηρίου

1.      Μια χρονιά ιστορικών αλλαγών

Κάθε χρόνο, τα ετήσια στατιστικά στοιχεία ρίχνουν πολύτιμο φως στο δικαιοδοτικό έργο του Γενικού Δικαστηρίου καθώς αποτελούν αποδεδειγμένα ένα απαραίτητο εργαλείο για την κατανόηση του παρόντος και την προετοιμασία του μέλλοντος. Ο κύριος στόχος της παρούσας συμβολής είναι να αναδείξει τα πιο αξιοσημείωτα από τα στατιστικά αυτά στοιχεία, να προσφέρει τα κλειδιά για την ορθή ερμηνεία τους και να σκιαγραφήσει ορισμένες τάσεις. Ειδικά πάντως όσον αφορά το 2024, πρέπει να επισημανθούν εκ προοιμίου οι θεμελιώδεις αλλαγές που επήλθαν στη λειτουργία του Γενικού Δικαστηρίου ως προς τις υποθέσεις οι οποίες εισάγονται ενώπιόν του.

Το 2024 σηματοδοτεί μια καμπή στην ιστορία του Γενικού Δικαστηρίου και της ενωσιακής δικαιοδοτικής δομής, η οποία υπέστη τη σημαντικότερη μεταρρύθμισή της από την ίδρυση, το 1989, του τότε Πρωτοδικείου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Από 1ης Οκτωβρίου 2024, το Γενικό Δικαστήριο κατέστη αρμόδιο να επιλαμβάνεται προδικαστικών παραπομπών σε έξι συγκεκριμένους τομείς. Έκτοτε, έλαβε τις πρώτες αιτήσεις εθνικών δικαστηρίων για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως τις οποίες του διαβίβασε, βάσει των νέων νομοθετικών και κανονιστικών διατάξεων, το Δικαστήριο σε υποθέσεις που αφορούσαν τον ΦΠΑ, τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης, το τελωνειακό δίκαιο και τα δικαιώματα των επιβατών. Είναι μια εξέλιξη που άπτεται της ίδιας της φύσης του Γενικού Δικαστηρίου, το οποίο συμμετέχει πλέον, μαζί με το Δικαστήριο, στον διάλογο με τα εθνικά δικαστήρια και συμβάλλει έτσι στην ορθή εφαρμογή του ενωσιακού δικαίου στα κράτη μέλη.

Παράλληλα, το Γενικό Δικαστήριο εξακολουθεί να ελέγχει, ως πρωτοβάθμιο δικαστήριο, τη δραστηριότητα των θεσμικών και των λοιπών οργάνων και οργανισμών της Ένωσης. Ο ρόλος αυτός ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο με τη μεταρρύθμιση, καθώς επεκτάθηκαν οι τομείς στους οποίους οι αιτήσεις αναιρέσεως κατά των αποφάσεων του Γενικού Δικαστηρίου υπόκεινται σε μηχανισμό προηγούμενης έγκρισης της εξέτασής τους ενώπιον του Δικαστηρίου με κριτήριο το αν εγείρουν ζητήματα ουσιώδη για την ενότητα, τη συνοχή ή την εξέλιξη του ενωσιακού δικαίου. Κατόπιν τούτου, το Γενικό Δικαστήριο θα αποφαίνεται συνηθέστερα σε τελευταίο βαθμό όταν πρόκειται για διαφορές που βασίζονται σε ρήτρες διαιτησίας ή σε προσφυγές κατά αποφάσεων των ανεξάρτητων τμημάτων προσφυγών ορισμένων φορέων όπως ο Οργανισμός Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας ή οι Ευρωπαϊκές Εποπτικές Αρχές.

Πέραν των όσων προκύπτουν ευθέως από τα στατιστικά στοιχεία, οι ουσιαστικές τροποποιήσεις του Οργανισμού του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Κανονισμού Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, η αναδιατύπωση των διατάξεων για τη ρύθμιση πρακτικών ζητημάτων σχετικών με την εκτέλεση του εν λόγω Κανονισμού Διαδικασίας, η επακόλουθη προσαρμογή των υποδομών, των μεθόδων εργασίας και των εργαλείων πληροφορικής, καθώς και η ανάγκη κατάρτισης του προσωπικού συνδιαμόρφωσαν το πλαίσιο της δραστηριότητας του Γενικού Δικαστηρίου και της Γραμματείας του το 2024.

Ο τρόπος παρουσίασης των ετήσιων στατιστικών στοιχείων άλλαξε ώστε να αντικατοπτρίζει τη νέα προδικαστική αρμοδιότητα του Γενικού Δικαστηρίου, μολονότι ο αριθμός των αιτήσεων προδικαστικής αποφάσεως που του διαβιβάστηκαν από το Δικαστήριο κατά τους τρεις τελευταίους μήνες του 2024 ήταν μόλις 19, από δώδεκα διαφορετικά κράτη μέλη. Αξιομνημόνευτο είναι ότι οκτώ εξ αυτών των αιτήσεων προήλθαν από τα ανώτατα δικαστήρια επτά διαφορετικών κρατών μελών. Από την άλλη πλευρά, είναι πολύ νωρίς για να συναχθούν αξιόπιστα συμπεράσματα όσον αφορά το πόσες θα είναι οι προδικαστικές παραπομπές σε καθέναν από τους τομείς της αρμοδιότητας του Γενικού Δικαστηρίου ή για να δοθούν στοιχεία ως προς τον τρόπο και τον χρόνο εκδίκασης των αντίστοιχων υποθέσεων από το Γενικό Δικαστήριο.

Να σημειωθεί επίσης ότι το 2024 αποχώρησαν πέντε δικαστές του Γενικού Δικαστηρίου που διορίστηκαν δικαστές στο Δικαστήριο, ενώ ανέλαβαν καθήκοντα δύο νέοι δικαστές. Το Γενικό Δικαστήριο, η Γραμματεία του και οι υπηρεσίες του θεσμικού οργάνου χρειάστηκε να καταβάλουν κοπιώδεις προσπάθειες για να εξασφαλίσουν την έγκαιρη περάτωση πολυάριθμων διαδικασιών στις οποίες εμπλέκονταν οι πέντε δικαστές που έγιναν Μέλη του Δικαστηρίου από τον Οκτώβριο του 2024.

2.      Εισαχθείσες υποθέσεις: μια μάλλον συγκυριακή πτώση

Το πρώτο στοιχείο που προκαλεί έκπληξη είναι ότι οι εισερχόμενες υποθέσεις έπεσαν λίγο κάτω από το φράγμα των 800, καθώς οι 786 νέες υποθέσεις αποτελούν τον χαμηλότερο αριθμό της τελευταίας δεκαετίας. Πρόκειται, κατά πάσα πιθανότητα, για συγκυριακό φαινόμενο το οποίο οφείλεται, μεταξύ άλλων, στη μειωμένη δραστηριότητα των υπολοίπων θεσμικών οργάνων εξαιτίας των ευρωεκλογών και της ανανέωσης της σύνθεσης του Σώματος των Επιτρόπων κατά τη διάρκεια του 2024.

Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχει και άλλη εξήγηση για κάποιες από τις διαφαινόμενες τάσεις.

Ως προς τις διαφορές οι οποίες αφορούν δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας, παρατηρείται ελαφρά μείωση του αριθμού των υποθέσεων που εισήχθησαν ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου (268, σε σύγκριση με τις 310 υποθέσεις οι οποίες είχαν εισαχθεί το 2023), παρότι τα τμήματα προσφυγών του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO) περάτωσαν περισσότερες διαδικασίες απ’ ό,τι το προηγούμενο έτος. Η πτωτική τάση στη συγκεκριμένη κατηγορία υποθέσεων είναι πιθανόν να επιβεβαιωθεί και του χρόνου, καθώς ο αριθμός των προσφυγών ενώπιον των τμημάτων προσφυγών του EUIPO μειώθηκε (-6 %) και, παράλληλα, ενθαρρύνεται η εφαρμογή των μηχανισμών εναλλακτικής επίλυσης διαφορών ενώπιον του EUIPO.

Οι υποθέσεις οι οποίες σχετίζονται με την οικονομική και νομισματική πολιτική, έναν τομέα που περιλαμβάνει και το τραπεζικό δίκαιο, έχουν υποχωρήσει σημαντικά, ιδίως όσον αφορά τις προσφυγές κατά του Ενιαίου Συμβουλίου Εξυγίανσης. Ο βασικός λόγος είναι ότι από το 2024, δηλαδή μετά τη λήξη της πρώτης οκταετίας που άρχισε την 1η Ιανουαρίου 2016, το Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης έπαυσε να εισπράττει εκ των προτέρων εισφορές από τα ιδρύματα τα οποία είχαν υπαχθεί στο Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης, με συνέπεια να εξαλειφθεί η κύρια πηγή ένδικων διαφορών. Οι 14 προσφυγές που ασκήθηκαν το 2024 αφορούν την έκδοση νέας αποφάσεως σχετικά με τις εκ των προτέρων εισφορές στο Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης για το 2021 και πρέπει να αντιπαραβληθούν με τις 48 υποθέσεις για τις αντίστοιχες εισφορές του 2023.

Αναφορικά με τη ρύθμιση των ψηφιακών αγορών και υπηρεσιών, εισήχθησαν έξι υποθέσεις με αντικείμενο τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/2065 για τις ψηφιακές υπηρεσίες (αγγλιστί: Digital Services Act ή DSA), και πιο συγκεκριμένα με αντικείμενο τον χαρακτηρισμό «πολύ μεγάλη επιγραμμική πλατφόρμα» και το ύψος του εποπτικού τέλους, καθώς και δύο υποθέσεις με αντικείμενο τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/1925 για τις ψηφιακές αγορές (αγγλιστί: Digital Markets Act ή DMA), και πιο συγκεκριμένα τον χαρακτηρισμό «πυλωρός». Επί του παρόντος δεν έχουν ασκηθεί ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου προσφυγές κατά πράξεων της Επιτροπής στο πλαίσιο της εφαρμογής των ουσιαστικών υποχρεώσεων που επιβάλλονται σε αυτούς τους φορείς της αγοράς, αν και πρόκειται για ένα πεδίο υποθέσεων στο οποίο δεν αποκλείεται να εμφανιστεί βραχυπρόθεσμα μεγαλύτερη κινητικότητα.

Στην κατηγορία των διαφορών με αντικείμενο τα περιοριστικά μέτρα, η κατάσταση παρέμεινε σταθερή με 63 υποθέσεις, όσες ακριβώς και το 2023. Όπως και την προηγούμενη χρονιά, οι νέες υποθέσεις στον τομέα αυτόν αφορούν στην πλειονότητά τους (47 από τις 63 υποθέσεις) τη σειρά περιοριστικών μέτρων που έλαβε η Ευρωπαϊκή Ένωση εις βάρος διαφόρων φυσικών και νομικών προσώπων λόγω της πολεμικής σύγκρουσης μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας. Σε πολλές από τις συναφείς εκκρεμείς υποθέσεις, οι προσφεύγοντες προσάρμοσαν, δυνάμει του άρθρου 86 του Κανονισμού Διαδικασίας, τα δικόγραφά τους προκειμένου να αμφισβητήσουν την παράταση ή την τροποποίηση των μέτρων που τους αφορούσαν, αντί να προσβάλουν τις σχετικές αποφάσεις με νέα προσφυγή. Η ως άνω τεχνική έχει το πλεονέκτημα ότι επιτρέπει τη συνεξέταση περισσότερων πράξεων του ίδιου καθού στο πλαίσιο μίας και μόνον υποθέσεως, οπότε εξυπηρετεί πράγματι τους στόχους ενίσχυσης της σαφήνειας, της ταχύτητας και της ασφάλειας δικαίου, οι οποίοι είχαν υπαγορεύσει τη θέσπιση της δυνατότητας αυτής το 2016. Εντούτοις, ιδίως στην περίπτωση των πράξεων εξάμηνης ισχύος, η ίδια τεχνική συνεπάγεται πρόσθετο βάρος για τις τρέχουσες διαδικασίες και περιπλέκει τη διαχείρισή τους, κυρίως δε όταν το δικόγραφο προσαρμόζεται ενώ επίκειται ή έχει ξεκινήσει η επ’ ακροατηρίου συζήτηση. Προς αντιμετώπιση των δυσχερειών αυτών, το Γενικό Δικαστήριο τροποποίησε τον Κανονισμό Διαδικασίας του, για τις περιπτώσεις όπου η προθεσμία άσκησης προσφυγής έχει αρχίσει μετά την 1η Σεπτεμβρίου 2024. Προβλέπεται πλέον ότι η προσαρμογή του δικογράφου της προσφυγής πρέπει να γίνεται εντός σύντομης προθεσμίας από την επίδοση της αποφάσεως του Γενικού Δικαστηρίου για την έναρξη της προφορικής διαδικασίας ή, κατ' αρχήν, ακόμη και πριν από την επίδοση της αποφάσεως του Γενικού Δικαστηρίου να κρίνει την υπόθεση χωρίς διεξαγωγή προφορικής διαδικασίας. Μολονότι θα ήταν ομολογουμένως πρώιμη στο παρόν στάδιο μια αξιολόγηση του νέου αυτού συστήματος, φαίνεται ότι χάρη στην εφαρμογή του θα συμβιβάζεται καλύτερα το συμφέρον των προσφευγόντων να συγκεντρώνουν τα αιτήματά τους στο πλαίσιο μιας ήδη εκκρεμούς υποθέσεως με την ανάγκη του Γενικού Δικαστηρίου να οργανώνει έγκαιρα και αποτελεσματικά τις εργασίες του και να περατώνει τις διαδικασίες εντός εύλογου χρόνου.

Στους παραδοσιακούς τομείς των ένδικων διαφορών ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου, ο αριθμός των υπαλληλικών υποθέσεων έμεινε σταθερός (78 υποθέσεις έναντι 82 το 2023). Στις διαφορές με αντικείμενο κρατικές ενισχύσεις καταγράφηκε μεν αύξηση από τις δέκα υποθέσεις το 2023 στις 23 το 2024, πλην όμως και πάλι ο αριθμός τους είναι χαμηλός σε σύγκριση με τα επίπεδα του παρελθόντος. Τέλος, όπως είχε συμβεί και τα δύο προηγούμενα χρόνια, οι νέες υποθέσεις ανταγωνισμού το 2024 ήταν ελάχιστες, για την ακρίβεια μόλις δέκα.

3.      Αριθμητικά στοιχεία σχετικά με τη δραστηριότητα του δικαιοδοτικού οργάνου

Με 922 περατωθείσες υποθέσεις κατά τη διάρκεια της περασμένης χρονιάς, το Γενικό Δικαστήριο βελτίωσε την ήδη αξιόλογη περσινή του επίδοση και ξεπέρασε κατά πολύ τον μέσο όρο των τελευταίων ετών. Κατάφερε έτσι να περιορίσει αισθητά το στοκ των εκκρεμών υποθέσεων: οι περατωθείσες υποθέσεις υπερέβησαν κατά 136 τις εισαχθείσες και οι εκκρεμείς υποθέσεις είναι 1 302 (εάν οι 404 κατ’ ουσίαν πανομοιότυπες προσφυγές που ασκήθηκαν το 2023 υπολογιστούν ως μία μόνον υπόθεση, διότι αλλιώς ο ακαθάριστος αριθμός ανέρχεται, συνολικά, σε 1 705). Πρόκειται, εν πάση περιπτώσει, για τον χαμηλότερο αριθμό εκκρεμών υποθέσεων από το 2015 και έπειτα. Η πρόοδος αυτή οφείλεται εν μέρει στην περάτωση ορισμένων μεγάλων ομάδων υποθέσεων.

Σημειωτέον ότι:

• το 20,2 % των υποθέσεων εκδικάστηκε από πενταμελείς δικαστικούς σχηματισμούς, ποσοστό το οποίο είναι μακράν το υψηλότερο στην ιστορία του Γενικού Δικαστηρίου. Επιβεβαιώνεται δηλαδή η διαρκώς αυξανόμενη, τα τελευταία χρόνια, τάση να ανατίθενται οι υποθέσεις που εγείρουν σημαντικά, καινοφανή και καθοριστικά για την εξέλιξη της νομολογίας ζητήματα σε πενταμελή τμήματα, όπερ κατέστη δυνατό χάρη στην αύξηση του αριθμού των δικαστών του Γενικού Δικαστηρίου. Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων αυτών εκδίδονται αποφάσεις (163 το 2024), χωρίς όμως να αποκλείεται και η έκδοση διατάξεων (23 το 2024, δέκα το 2023).
• το 75,4 % των υποθέσεων εκδικάστηκε από τριμελή τμήματα, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 2023 ήταν 79 %, συνεπώς η μείωση αντανακλά τη συχνότερη ανάθεση υποθέσεων στα πενταμελή τμήματα.
• εννέα υποθέσεις περατώθηκαν από το τμήμα μείζονος συνθέσεως του Γενικού Δικαστηρίου (έναντι μόλις μίας το 2023 και το 2022 και καμίας το 2021 και το 2020), γεγονός απολύτως ενδεικτικό της ολοένα εντονότερης δραστηριοποίησης των μεγαλύτερων δικαστικών σχηματισμών· κατόπιν της μεταρρύθμισης του Οργανισμού του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προβλέπεται πλέον, αν και δεν έχει ακόμη ενεργοποιηθεί, η δυνατότητα εκδίκασης υποθέσεων και από τμήμα διευρυμένης σύνθεσης, αποτελούμενο από εννέα δικαστές.
• τέσσερις μόνον υποθέσεις κρίθηκαν από μονομελή σχηματισμό (εννέα υποθέσεις το 2023), κάτι που δείχνει ότι τέτοιες αναθέσεις γίνονται όλως κατ’ εξαίρεση.
• ο αριθμός των νεοεισερχόμενων αιτήσεων ασφαλιστικών μέτρων παρέμεινε σταθερά υψηλός (42 το 2024, έναντι 41 το 2023), όπως και ο αριθμός των αντίστοιχων διαδικασιών που περατώθηκαν (42 το 2024, έναντι 40 το 2023).
• συνολικά, στο 62 % των υποθέσεων που περατώθηκαν το 2024 εκδόθηκε απόφαση και στο 38 % εκδόθηκε διάταξη (τα αντίστοιχα ποσοστά το 2023 ήταν 59 % και 41 %). Επ’ ακροατηρίου συζήτηση διεξήχθη στο 64,5 % των υποθέσεων που περατώθηκαν με την έκδοση αποφάσεως (66 % το 2023).
• τον Δεκέμβριο του 2024 το Γενικό Δικαστήριο περάτωσε την πρώτη του προδικαστική διαδικασία εκδίδοντας διάταξη περί διαγραφής της υποθέσεως, κατόπιν ανάκλησης της προδικαστικής παραπομπής από το εθνικό δικαστήριο.

Ο αριθμός των επ’ ακροατηρίου συζητήσεων επανήλθε στα συνήθη επίπεδα μετά από μια απότομη άνοδο την προηγούμενη χρονιά, καθώς το 2024 πραγματοποιήθηκαν 232 (έναντι 286 επ’ ακροατηρίου συζητήσεων το 2023 και 241 το 2022) επί 300 υποθέσεων στις οποίες διεξήχθη προφορική διαδικασία (419 το 2023 και 303 το 2022).

Κατά τη διάρκεια του έτους έγιναν επίσης δύο επ’ ακροατηρίου συζητήσεις με τηλεδιάσκεψη, για πρώτη φορά μετά την έναρξη ισχύος, την 1η Απριλίου 2023, των νέων κανόνων σχετικά με τη χρήση του συγκεκριμένου εργαλείου.

Η μέση διάρκεια εκδίκασης των υποθέσεων αυξήθηκε ελαφρώς. Ανήλθε, το 2024, σε 18,5 μήνες για τις υποθέσεις που περατώθηκαν είτε με απόφαση είτε με διάταξη, έναντι 18,2 μηνών το 2023, και σε 22,1 μήνες (έναντι 21 μηνών το 2023) αν ληφθούν υπόψη μόνον οι υποθέσεις οι οποίες περατώθηκαν με την έκδοση αποφάσεως. Ως προς την τελευταία αυτή κατηγορία υποθέσεων, η μέση διάρκεια εκδίκασής τους κυμαίνεται μεταξύ 42,6 μηνών για τις υποθέσεις ανταγωνισμού ή 37,2 μηνών για τις υποθέσεις κρατικών ενισχύσεων και 13,5 μηνών για τις υποθέσεις διανοητικής ιδιοκτησίας. Η περάτωση πολλών παλαιών υποθέσεων ή ομάδων πολύπλοκων υποθέσεων, ιδίως στους τομείς των κρατικών ενισχύσεων, του ανταγωνισμού και του τραπεζικού δικαίου, συνέτεινε στην αύξηση της μέσης διάρκειας των διαδικασιών. Δεδομένου όμως ότι το Γενικό Δικαστήριο περάτωσε ή θα περατώσει οσονούπω τις έσχατες εναπομείνασες μεγάλες ομάδες υποθέσεων, αναμένεται, χάρη στην ελάφρυνση από τα βαρίδια του παρελθόντος, μια μείωση της μέσης διάρκειας των διαδικασιών στο εγγύς μέλλον.

Από τις 1 705 υποθέσεις οι οποίες εκκρεμούσαν ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου στις 31 Δεκεμβρίου 2024 (ακαθάριστος αριθμός, συνυπολογιζόμενων των 404 πανομοιότυπων προσφυγών που κατατέθηκαν το 2023), το 32 % αφορά το θεσμικό δίκαιο (περιλαμβανομένων των 404 υποθέσεων που προαναφέρθηκαν), σχεδόν το 10 % την οικονομική και νομισματική πολιτική, το 7 % τις κρατικές ενισχύσεις και το 5 % τα περιοριστικά μέτρα. Όσον αφορά τους τομείς στους οποίους εξειδικεύονται συγκεκριμένα τμήματα του Γενικού Δικαστηρίου, παρατηρείται ότι οι διαφορές στον τομέα της διανοητικής ιδιοκτησίας αντιπροσωπεύουν το 19 % των εκκρεμών υποθέσεων και οι υπαλληλικές υποθέσεις το 6,5 %, ποσοστά που παρέμειναν σταθερά σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Από πλευράς δικαστικών σχηματισμών, επισημαίνεται και πάλι ο ενισχυμένος ρόλος του τμήματος μείζονος συνθέσεως, ενώπιον του οποίου εκκρεμούσαν στα τέλη του 2024 δύο υποθέσεις, η μία σχετική με την πρόσβαση στα έγγραφα και η άλλη σχετική με την επανεξέταση μη νομοθετικών πράξεων που περιέχουν διατάξεις οι οποίες ενδέχεται να αντιβαίνουν στους κανόνες του δικαίου του περιβάλλοντος.

4.      Ορόσημα του 2024 και νέες προοπτικές

Το 2024 το Γενικό Δικαστήριο εργάστηκε σκληρά για την ολοκλήρωση και την υλοποίηση της μεταρρύθμισης της ενωσιακής δικαιοδοτικής δομής, η οποία είχε δρομολογηθεί από τον Νοέμβριο του 2022, με το αίτημα που υπέβαλε το Δικαστήριο για τροποποίηση του Οργανισμού του. Ο σχετικός τροποποιητικός κανονισμός εκδόθηκε από τον ενωσιακό νομοθέτη στις 11 Απριλίου 2024 και τέθηκε σε ισχύ από 1ης Σεπτεμβρίου 2024. Στις 10 Ιουλίου 2024 το Γενικό Δικαστήριο θέσπισε, σε συμφωνία με το Δικαστήριο και κατόπιν εγκρίσεως του Συμβουλίου, θεμελιώδεις τροποποιήσεις του Κανονισμού Διαδικασίας του, οι οποίες τέθηκαν επίσης σε ισχύ την 1η Σεπτεμβρίου 2024 και είχαν, μεταξύ άλλων, ως σκοπό να επιτρέψουν στο Γενικό Δικαστήριο να ασκήσει τη νέα του προδικαστική αρμοδιότητα από τον Οκτώβριο του 2024. Οι διατάξεις για τη ρύθμιση πρακτικών ζητημάτων σχετικών με την εκτέλεση του Κανονισμού Διαδικασίας αναδιατυπώθηκαν, ενώ τροποποιήθηκαν και άλλα κείμενα, όπως τα σχετικά με τη χρήση της εφαρμογής e-Curia. Το Γενικό Δικαστήριο δημιούργησε ειδικό τμήμα αρμόδιο για την εξέταση των αιτήσεων προδικαστικής αποφάσεως, το οποίο θα αναλαμβάνει τον χειρισμό των υποθέσεων αυτών τουλάχιστον μέχρι την επόμενη προγραμματισμένη μερική ανανέωση της σύνθεσης του Γενικού Δικαστηρίου, τον Σεπτέμβριο του 2025, οπότε και θα αντικατασταθεί από δύο τμήματα με προδικαστική αρμοδιότητα. Εξέλεξε επίσης τρεις δικαστές που θα ασκούν καθήκοντα γενικού εισαγγελέα (δύο τακτικοί και ένας αναπληρωματικός) στις προδικαστικές υποθέσεις. Επιπλέον, τροποποίησε τους κανόνες που διέπουν τη συγκρότηση του τμήματος μείζονος συνθέσεως και θέσπισε κανόνες για τη συγκρότηση του τμήματος διευρυμένης σύνθεσης, το οποίο συστάθηκε δυνάμει των τροποποιήσεων που επήλθαν στον Οργανισμό του Δικαστηρίου και θα αποτελείται από εννέα δικαστές.

Το Γενικό Δικαστήριο συνέχισε την πολιτική ενεργού διαχείρισης των υποθέσεων και εφάρμοσε με επιτυχία τα νέα μέτρα τα οποία ελήφθησαν το 2023 προκειμένου να διεκπεραιώνονται αποτελεσματικότερα, ήδη από τη στιγμή της πρωτοκόλλησής τους, οι ογκώδεις υποθέσεις και οι μεγάλες ομάδες υποθέσεων. Οι υποθέσεις αυτές κατανέμονται στα τμήματα και στους εισηγητές δικαστές βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων, υπόκεινται σε ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα το οποίο αναθεωρείται προϊούσης της διαδικασίας, ενώ προβλέπεται και η δυνατότητα να τους αφιερώνονται περισσότεροι πόροι καθώς και να τους δίνεται προτεραιότητα από την ομάδα επιμελητών αποφάσεων και από τις μεταφραστικές υπηρεσίες. Αποφασίστηκε δε ότι οι δικαστές που εμπλέκονται στην εκδίκαση των προδικαστικών υποθέσεων δεν θα ορίζονται ποτέ εισηγητές σε ογκώδεις υποθέσεις ή ομάδες υποθέσεων, αφού κάτι τέτοιο δεν θα συμβιβαζόταν με την προτεραιοποίηση της ταχείας διεκπεραίωσης των προδικαστικών παραπομπών, για την οποία μάλιστα παρασχέθηκαν διαβεβαιώσεις στον νομοθέτη επ’ ευκαιρία της μεταρρύθμισης.

Εν τω μεταξύ, το Γενικό Δικαστήριο και η Γραμματεία εξακολούθησαν να εργάζονται για τον εκσυγχρονισμό της απονομής της δικαιοσύνης, προς ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του ευρωπαϊκού δικαιοδοτικού συστήματος. Το 2024 εστίασαν στην ανάπτυξη των αναγκαίων εργαλείων για τον χειρισμό των αιτήσεων προδικαστικής αποφάσεως οι οποίες θα διαβιβάζονται στο Γενικό Δικαστήριο, στην ολοκλήρωση των πρώτων σταδίων της δημιουργίας ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης υποθέσεων (SIGA), αλλά και στην προπαρασκευή των επόμενων βημάτων προς την ίδια αυτή κατεύθυνση. Ενόψει της έναρξης ισχύος των νέων διατάξεων, χρειάστηκε να επικαιροποιηθούν και να κυκλοφορήσουν εγκαίρως όλα τα ενημερωτικά έγγραφα που προορίζονται για το ευρύ κοινό. Η λήψη μέτρων για τη φυσική και την ψηφιακή προσβασιμότητα βρίσκεται στην ατζέντα του δικαιοδοτικού οργάνου και της Γραμματείας του για το άμεσο μέλλον.

5.      Η δραστηριότητα της Γραμματείας του Γενικού Δικαστηρίου: προσαρμογή στα νέα δεδομένα κατόπιν της μεταρρύθμισης και διαχείριση των φακέλων των υποθέσεων

Η μείωση του αριθμού των νέων υποθέσεων λειτούργησε ευεργετικά για τη Γραμματεία, ελαφρύνοντας κάπως τον καθημερινό φόρτο εργασίας στο πλαίσιο της διαχείρισης ένδικων διαδικασιών. Έτσι μπόρεσαν να αφιερωθούν πολύτιμοι πόροι αλλά και χρόνος στις προσαρμογές που κατέστησαν απαραίτητες λόγω της μεταρρύθμισης της ενωσιακής δικαιοδοτικής δομής, και δη στην προετοιμασία του χειρισμού των προδικαστικών παραπομπών.

Τα στοιχεία δείχνουν πάντως ότι ο ρυθμός της δραστηριότητας παραμένει εντατικός:

• 53 863 πρωτοκολλήσεις.
• 9 693 διαδικαστικά έγγραφα κατατέθηκαν στη Γραμματεία.
• 822 290 σελίδες κατατέθηκαν μέσω της εφαρμογής e-Curia.

Η Γραμματεία συνέδραμε τους δικαστές του Γενικού Δικαστηρίου σε 346 συσκέψεις τμήματος (334 το 2023), σε 232 επ’ ακροατηρίου συζητήσεις και σε 37 δημόσιες συνεδριάσεις για την απαγγελία αποφάσεων.

Βλ. επίσης:

Στατιστικά στοιχεία για τη δραστηριότητα του Γενικού Δικαστηρίου κατά το έτος 2023 

Στατιστικά στοιχεία παρελθόντων ετών είναι επίσης διαθέσιμα στον διαδικτυακό τόπο Curia, στο τμήμα "Παλαιότερα στοιχεία".