ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΠΟΥΔΑΣΤΩΝ

Λόγω του διαρκώς αυξανόμενου αριθμού των φοιτητών που σπουδάζουν σε κράτος μέλος διαφορετικό από το δικό τους, το Δικαστήριο αντιμετωπίζει πολλές φορές ζητήματα τα οποία αφορούν τον συγκεκριμένο τομέα. Στο πλαίσιο αυτό, έχει απαντήσει σε ερωτήματα όπως: υπάρχει δυσμενής διάκριση όταν περιορίζεται η πρόσβαση των αλλοδαπών σπουδαστών στα πανεπιστήμια ενός κράτους μέλους; Μπορεί κράτος μέλος να μη χορηγεί ορισμένα επιδόματα στους φοιτητές που έρχονται από άλλα κράτη μέλη; Έχουν τα τέκνα των μεθοριακών εργαζομένων δικαιώματα στο κράτος μέλος όπου εργάζονται οι γονείς τους;

Πρόσβαση στην ανώτερη εκπαίδευση

Το 2004, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι το Βέλγιο προέβαινε σε διάκριση εις βάρος των αποφοίτων Λυκείου από άλλα κράτη μέλη (όπως των κατόχων του γαλλικού baccalauréat ή του γερμανικού Abitur), επειδή δεν τους έδινε τη δυνατότητα πρόσβασης στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα του Βελγίου υπό τους ίδιους όρους όπως στους ημεδαπούς αποφοίτους Λυκείου (απόφαση της 1ης Ιουλίου 2004, Επιτροπή κατά Βελγίου, C-65/03). Ανάλογη απόφαση εξέδωσε έναν χρόνο αργότερα, το 2005, και για την Αυστρία (απόφαση της 7ης Ιουλίου 2005, Επιτροπή κατά Αυστρίας, C-147/03).

Το Δικαστήριο αποφάνθηκε επίσης, το 2010, ότι δεν επιτρέπεται κατ' αρχήν στα κράτη μέλη να περιορίζουν τις εγγραφές φοιτητών από άλλα κράτη μέλη σε ορισμένα προγράμματα σπουδών ιατρικών πανεπιστημιακών σχολών, εκτός αν πρόκειται για περιορισμό που δικαιολογείται για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας. Για να γίνει δεκτό κάτι τέτοιο, το κράτος μέλος οφείλει να αποδείξει, παραπέμποντας σε σοβαρά και συγκλίνοντα στοιχεία, ότι συντρέχει κίνδυνος μείωσης του αριθμού των πτυχιούχων που προτίθενται να αναλάβουν την παροχή ιατρικών υπηρεσιών στην επικράτειά του (απόφαση της 13ης Απριλίου 2010, Bressol κ.λπ., C-73/08).

Χρηματοδότηση των σπουδών και φοιτητικά επιδόματα

Τα κράτη μέλη δεν μπορούν να αρνηθούν φοιτητικό δάνειο ή υποτροφία σε σπουδαστές που διαμένουν στο έδαφός τους και πληρούν τις προϋποθέσεις διαμονής (απόφαση της 15ης Μαρτίου 2005, Bidar, C-209/03). Ωστόσο, είναι δυνατόν τα κράτη μέλη να προβλέπουν ότι τέτοια δάνεια ή υποτροφίες χορηγούνται μόνο σε όσους σπουδαστές αποδεικνύουν έναν ελάχιστο βαθμό ενσωμάτωσης στην κοινωνία τους και έχουν, ως εκ τούτου, διαμείνει εκεί το λιγότερο για ορισμένο χρονικό διάστημα. Το 2008, το Δικαστήριο δέχθηκε, επ' αυτού του θέματος, ότι ήταν σύμφωνη με το δίκαιο της Ένωσης η απαίτηση να έχει συμπληρώσει ο σπουδαστής τουλάχιστον 5 έτη διαμονής (απόφαση της 18ης Νοεμβρίου 2008, Förster, C-158/07).

Το 2012, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η Αυστρία προέβαινε σε διάκριση εις βάρος των σπουδαστών από άλλα κράτη μέλη, στον βαθμό που παρείχε δικαίωμα σε μειωμένα κόμιστρα στα μέσα μεταφοράς μόνο στους σπουδαστές των οποίων οι γονείς εισέπρατταν αυστριακά οικογενειακά επιδόματα (απόφαση της 4ης Οκτωβρίου 2012, Επιτροπή κατά Αυστρίας, C-75/11).

Ή περίπτωση των τέκνων των μεθοριακών εργαζομένων

Το 2013, το Δικαστήριο έκρινε ότι τα κράτη μέλη (εν προκειμένω το Λουξεμβούργο) δεν επιτρέπεται να αρνούνται συστηματικά τη χορήγηση υποτροφιών στα τέκνα μεθοριακών εργαζομένων, έστω και αν οι τελευταίοι δεν διαμένουν στο έδαφός τους. Πράγματι, αρκεί οι γονείς (ή ένας εξ αυτών) να εργάζονται για μεγάλο χρονικό διάστημα στο κράτος μέλος, ώστε να θεωρηθεί ότι υπάρχει επαρκής δεσμός με αυτό (απόφαση της 20ής Ιουνίου 2013, Giersch κ.λπ., C-20/12).

Επιπλέον, το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι στις Κάτω Χώρες γινόταν διάκριση εις βάρος των τέκνων των μεθοριακών εργαζομένων, επειδή το επίδομα για σπουδές στην αλλοδαπή μπορούσε να χορηγηθεί μόνο σε σπουδαστές οι οποίοι είχαν διαμείνει σε ολλανδικό έδαφος τουλάχιστον τα τρία από τα προηγούμενα έξι έτη. Κατά το Δικαστήριο, αυτή η προϋπόθεση διαμονής ήταν υπερβολικά περιοριστική (απόφαση της 14ης Ιουνίου 2012, Επιτροπή κατά Κάτω Χωρών, C-542/09).