Prezentacja

Skład

Kompetencje

Postępowanie

Orzecznictwo

Skład

vignette-tpi  

W skład Sądu wchodzi po dwóch sędziów z każdego państwa członkowskiego. Sędziowie mianowani są za wspólnym porozumieniem przez rządy państw członkowskich, po zasięgnięciu opinii komitetu, którego zadaniem jest opiniowanie kandydatów do wykonywania funkcji sędziego. Ich kadencja trwa sześć lat i jest odnawialna. Sędziowie wybierają spośród siebie na okres trzech lat prezesa. Mianują także sekretarza na sześcioletnią kadencję.


Sędziowie pełnią swoje funkcje przy zachowaniu całkowitej bezstronności i niezależności.

W przeciwieństwie do Trybunału Sprawiedliwości w Sądzie nie ma stałych rzeczników generalnych. Rolę tę może w wyjątkowych przypadkach pełnić jeden z sędziów.

Sprawy zawisłe przed Sądem są rozpoznawane przez izby złożone z pięciu lub trzech sędziów, a w niektórych przypadkach w składzie jednego sędziego. Może on również orzekać w składzie wielkiej izby (piętnastu sędziów), jeżeli uzasadnia to stopień zawiłości prawnej lub waga sprawy.
Prezesi izb złożonych z pięciu sędziów wybierani są spośród sędziów na okres trzech lat.

Sąd ma do swojej dyspozycji własny sekretariat, lecz jego obsługę administracyjną i lingwistyczną zapewniają służby Instytucji.

 

Kompetencje

Sąd jest właściwy do rozpoznawania:

  • skarg wniesionych przez osoby fizyczne lub prawne mających na celu stwierdzenie nieważności aktów instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii Europejskiej, których są one adresatami lub które dotyczą ich bezpośrednio i indywidualnie (przykładem tego rodzaju skargi jest skarga złożona przez przedsiębiorstwo na decyzję Komisji nakładającą na nie grzywnę), jak również aktów regulacyjnych, które dotyczą ich bezpośrednio i nie obejmują środków wykonawczych, oraz skarg wniesionych przez te same osoby na zaniechanie działania przez te instytucje, organy i jednostki organizacyjne;
  • skarg wniesionych przez państwa członkowskie przeciwko Komisji;
  • skarg wniesionych przez państwa członkowskie przeciwko Radzie, dotyczących aktów z dziedziny pomocy państwa, handlowych środków ochronnych (dumpingu) oraz aktów, za pomocą których korzysta ona z uprawnień wykonawczych;
  • skarg o naprawienie szkody wyrządzonej przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne Unii Europejskiej lub ich pracowników;
  • skarg dotyczących umów zawartych przez Unię Europejską, w których właściwość Sądu została wyraźnie określona;
  • skarg z dziedziny własności intelektualnej przeciwko Urzędowi Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) oraz Wspólnotowemu Urzędowi Ochrony Odmian Roślin (CPVO);
  • sporów pomiędzy instytucjami Unii Europejskiej a ich personelem, dotyczących stosunków pracy, a także systemu zabezpieczenia społecznego.

Od orzeczeń wydanych przez Sąd przysługuje ograniczone do kwestii prawnych odwołanie do Trybunału Sprawiedliwości w terminie dwóch miesięcy.

 

Postępowanie

Sąd ma własny regulamin postępowania. Zasadniczo postępowanie składa się z etapów pisemnego i ustnego.
Postępowanie wszczyna wniesienie przez adwokata albo radcę prawnego lub pełnomocnika skargi na piśmie skierowanej do sekretariatu. W komunikacie w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej publikowane są we wszystkich językach urzędowych główne punkty skargi. Sekretarz doręcza skargę stronie przeciwnej, której przysługuje dwumiesięczny termin na przedstawienie odpowiedzi na skargę. W przypadku skarg bezpośrednich strona skarżąca co do zasady może następnie przedstawić w wyznaczonym terminie replikę, a strona pozwana może odpowiedzieć dupliką.

Każda osoba, o ile potrafi wykazać uzasadniony interes w rozstrzygnięciu sprawy przedłożonej Sądowi, jak również państwo członkowskie i instytucje Unii Europejskiej mogą brać udział w postępowaniu w charakterze interwenienta. Interwenient przedkłada uwagi zawierające stanowisko popierające uwzględnienie lub oddalenie żądań jednej ze stron, do których strony mogą następnie się ustosunkować.

W ramach ewentualnego ustnego etapu postępowania odbywa się rozprawa jawna. W jej toku sędziowie mogą zadawać pytania przedstawicielom stron. Sędzia sprawozdawca streszcza w zwięzłym sprawozdaniu na rozprawę przedstawiony stan faktyczny i argumenty przytoczone przez strony oraz interwenientów, jeżeli zostali oni dopuszczeni do sprawy. Sprawozdanie to zostaje podane do publicznej wiadomości w języku postępowania.

Sędziowie naradzają się następnie w oparciu o projekt wyroku sporządzony przez sędziego sprawozdawcę. Wyrok ogłaszany jest na posiedzeniu jawnym.

Postępowanie przed Sądem jest wolne od opłat. Sąd nie pokrywa natomiast kosztów adwokata lub radcy prawnego, uprawnionego do występowania przed sądami państwa członkowskiego, przez którego strony muszą być reprezentowane. Jednakże każda osoba, która nie jest w stanie w całości lub w części ponieść kosztów postępowania, może złożyć wniosek o przyznanie pomocy prawnej.

Postępowanie w sprawie wniosku o zastosowanie środków tymczasowych

Skarga wniesiona do Sądu nie ma charakteru zawieszającego w stosunku do zaskarżonego aktu prawnego. Jednakże Sąd może zarządzić zawieszenie jego wykonania lub inne środki tymczasowe.
W przedmiocie wniosku w sprawie środków tymczasowych prezes Sądu lub, gdy zajdzie taka konieczność, wiceprezes wydaje postanowienie z uzasadnieniem.

 

Środki tymczasowe zarządza się wyłącznie wtedy, gdy spełnione zostaną trzy przesłanki:

  1. skarga nie może wydawać się prima facie pozbawiona poważnej podstawy;
  2. wnioskodawca musi wykazać, iż podjęcie tych środków jest pilne, a w ich braku poniósłby on poważną i nieodwracalną szkodę;
  3. środki tymczasowe muszą uwzględniać konieczność wyważenia interesu stron oraz interesu ogólnego.

Postanowienie ma skutek tymczasowy i nie przesądza o rozstrzygnięciu Sądu co do istoty sprawy. Ponadto przysługuje od niego odwołanie do wiceprezesa Trybunału Sprawiedliwości.

Tryb przyspieszony

Tryb przyspieszony pozwala Sądowi na szybkie orzekanie co do istoty sporu w sprawach uznanych za szczególnie pilne.
Wniosek o rozpoznanie sprawy w trybie przyspieszonym może złożyć zarówno strona skarżąca, jak i strona pozwana. O rozpoznaniu sprawy w takim trybie może zdecydować także z urzędu Sąd.

 

Orzecznictwo

Środowisko i konsumenci

W Unii zabroniony jest handel produktami z fok, chyba że pochodzą one z polowań prowadzonych tradycyjnie przez Eskimosów i przyczyniających się do ich utrzymania. W 2013 r. Sąd potwierdził ważność tego zakazu. Uznał bowiem, że zważywszy na rozbieżność przepisów przyjmowanych przez państwa członkowskie w zakresie handlu produktami z fok, Unia miała prawo zharmonizować zasady handlu tymi produktami w celu uniknięcia zakłóceń rynku, uwzględniając przy tym kwestię dobrostanu zwierząt.

Inuit Tapiriit Kanatami/Komisja, T-526/10, 25 kwietnia 2013

 

Na terytorium Unii organizmy zmodyfikowane genetycznie (GMO) mogą być wprowadzane do obrotu wyłącznie pod warunkiem uzyskania zezwolenia. W 2010 r. Komisja zezwoliła na wprowadzenie do obrotu zmodyfikowanego genetycznie ziemniaka Amflora, po tym, jak uzyskała opinię naukową wskazującą, że ziemniaki te nie stanowią zagrożenia ani dla zdrowia ludzi, ani dla środowiska. Sąd stwierdził nieważność wydanego przez Komisję zezwolenia z powodu uchybień proceduralnych, Komisja nie przedłożyła bowiem projektu zezwolenia właściwym komitetom.

Węgry/Komisja, T-240/10, 13 grudnia 2013

 

Swoboda świadczenia usług

Zgodnie z prawem Unii wydarzenia, które państwo uzna za mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa, powinny móc być retransmitowane nie tylko w płatnej telewizji, lecz również w telewizji ogólnodostępnej. W 2011 r. Sąd potwierdził, że państwo członkowskie może zarządzić ogólnodostępną retransmisję wszystkich meczów piłkarskich mistrzostw świata i Europy. Sąd uzasadnił to orzeczenie prawem do informacji oraz koniecznością zapewnienia szerokiego dostępu publiczności do transmisji telewizyjnych tych wydarzeń.

FIFA/Komisja, T-385/07, 17 lutego 2011

 

Prawo instytucji UE

W 2007 r. Europejski Urząd Doboru Kadr (EPSO) opublikował zaproszenie do zgłaszania kandydatur celem zatrudnienia przez instytucje europejskie personelu kontraktowego. Ogłoszenia te sporządzono wyłącznie po niemiecku, angielsku i francusku. Sąd stwierdził nieważność ogłoszenia z powodu dyskryminacji ze względu na język, ponieważ publikacja ogłoszenia w trzech językach uniemożliwiała zapoznanie się z nim przez niektórych potencjalnych kandydatów i faworyzowała kandydatów niemiecko, angielsko i francuskojęzycznych.

Włochy/Komisja, T-205/07, 3 lutego 2011

 

Znaki towarowe i wzory – Własność intelektualna i przemysłowa

W 2012 r. Sąd orzekł, że nie można zarejestrować znaku towarowego VIAGUARA jako wspólnotowego znaku towarowego dla napojów ze względu na znak towarowy VIAGRA, zarejestrowany dla produktów leczniczych. Jakkolwiek Sąd przyznał, że napoje i leki są odmiennymi towarami, uznał jednak, że znak towarowy VIAGUARA może czerpać nienależną korzyść z renomy znaku towarowego VIAGRA: konsument mógłby bowiem być bardziej skłonny do zakupu napojów, sądząc, iż odnajdzie w nich właściwości podobne do leku (w szczególności zwiększenie libido).

Viaguara/OHIM, T-332/10, 25 stycznia 2012

 

Spółka Apple Corps, założona przez słynny zespół rockowy The Beatles, sprzeciwiła się rejestracji wyrazu „BEATLE” dla elektrycznych urządzeń jeżdżących przeznaczonych dla osób o ograniczonej zdolności poruszania się. Sąd przyznał jej rację, uznając, że wyraz „BEATLE” może czerpać nienależną korzyść z renomy i z nieustannej atrakcyjności rynkowej znaków towarowych (THE) BEATLES, którego właścicielem jest Apple Corps. Osoby mające trudności z poruszaniem się mógłby bowiem przyciągać bardzo pozytywny wizerunek wolności, młodości i swobody ruchu związany ze znakami towarowymi Apple Corps.

You Q/OHIM, T-369/10, 29 marca 2012

 

W 2010 r. Monako zapragnęło zapewnić w UE ochronę międzynarodowego znaku towarowego MONACO, czego mu odmówiono między innymi dla usług z dziedziny rozrywki, sportu i zakwaterowania. Sąd utrzymał w mocy tę decyzję: określenie MONACO, zwłaszcza ze względu na powszechną znajomość rodziny książęcej, organizację samochodowych wyścigów Grand Prix Formuły 1 i festiwalu cyrkowego, przywołuje na myśl obszar geograficzny i jest czysto opisowe w odniesieniu do pochodzenia lub przeznaczenia geograficznego rozpatrywanych usług. Nie może więc być chronione jako znak towarowy w UE.

MEM/OHIM (MONACO), T-197/13, 15 stycznia 2015

 

Konkurencja

W 2004 r. Komisja nałożyła na Microsoft grzywnę w wysokości 497 mln EUR, uznawszy, że spółka ta nadużyła pozycji dominującej, odmawiając przez lata ujawnienia konkurencji informacji pozwalających na opracowanie i dystrybucję rozwiązań alternatywnych wobec Windows i kompatybilnych z tym systemem. Sąd utrzymał w mocy grzywnę w wyroku z 2007 r. W 2008 r. Komisja nałożyła na Microsoft okresową karę pieniężną w wysokości 899 mln EUR za opieszałość w wykonaniu decyzji z 2004 r. i ujawnianiu konkurencji odpowiednich informacji w wyznaczonym terminie i w zamian za rozsądne wynagrodzenie. Sąd potwierdził słuszność analizy Komisji, lecz obniżył kwotę kary do 860 mln EUR, aby uwzględnić fakt, że Komisja przejściowo zezwoliła Microsoftowi na dalsze stosowanie określonych praktyk.

Microsoft/Komisja, T-201/04, 17 września 2007 oraz T-167/08, 27 czerwca 2012

 

W 2009 r. Komisja nałożyła dwie grzywny po 553 mln EUR na niemiecką spółkę E.ON i francuską spółkę GDF Suez. Zarzuciła im zawarcie porozumienia zabraniającego sprzedaży na rynku krajowym drugiej spółki gazu przesyłanego z Rosji do Niemiec i do Francji. Sąd potwierdził analizę Komisji, lecz obniżył kwotę każdej z grzywien do 320 mln EUR, aby uwzględnić fakt popełnienia przez Komisję błędu co do czasu trwania porozumienia (które trwało o rok krócej, niż twierdziła Komisja).

E.ON Energie AG/Komisja, T-360/09 oraz GDF Suez/Komisja, T-370/09, 29 czerwca 2012

 

Organizacje zbiorowego zarządzania zarządzają prawami autorskimi obejmującymi w szczególności utwory muzyczne. Udzielają one następnie użytkownikom komercyjnym, którzy o to wystąpią, prawa do wykorzystania tych utworów za wynagrodzeniem. W 2008 r. Komisja uznała, że 24 organizacje tego typu ograniczają konkurencję poprzez ograniczenie do swojego terytorium krajowego przyznawanych licencji na wykorzystanie określonych utworów muzycznych. Sąd podważył analizę Komisji ze względu na brak dowodów, tym bardziej, że terytorialne ograniczenie licencji można było wyjaśnić koniecznością zwalczania nielegalnego korzystania z utworów muzycznych.

CISAC/Komisja, T-442/08, 12 kwietnia 2013

 

W 2011 r. Komisja uznała, że planowana przez Microsoft koncentracja w celu nabycia kontroli nad Skypem jest zgodna z prawem Unii. Dwaj konkurenci Skype’a wystąpili do Sądu, podnosząc antykonkurencyjne skutki planowanej fuzji. Sąd utrzymał jednak w mocy decyzję Komisji. Uznał, że połączenie nie ograniczy konkurencji ani na rynku łączności internetowej dla ogółu ani na rynku łączności internetowej dla przedsiębiorstw.

Cisco Systems i Messagenet/Komisja, T-79/12, 11 grudnia 2013

 

Pomoc państwa

Wszyscy konsumenci energii elektrycznej w Austrii pokrywają koszty ponoszone przez państwo na zachęty do wytwarzania ekologicznej energii elektrycznej. W 2008 r. państwo austriackie planowało wprowadzenie pułapu pokrywania kosztów przez energochłonne zakłady. Komisja uznała jednak, że pułap ten stanowi pomoc państwa niezgodną z prawem Unii. Sąd przyznał jej rację, uznał bowiem, że taki pułap stanowi rodzaj zwolnienia z opłaty parafiskalnej i przyznaje korzyść niektórym przedsiębiorstwom kosztem innych, a takie odmienne traktowanie nie jest uzasadnione w świetle zamierzonego celu. Ponadto pomoc ta nie była zgodna z wytycznymi dotyczącymi pomocy państwa na ochronę środowiska.

Austria/Komisja, T-251/11, 11 grudnia 2014

 

ING jest niderlandzką instytucją finansową bankowości ubezpieczeniowej. W związku z kryzysem finansowym Niderlandy udzieliły jej pomocy w postaci wkładu kapitałowego, którego warunki zwrotu uległy z biegiem czasu zmianie. Komisja uznała, że te nowe warunki przyniosły dodatkową pomoc państwa w wysokości 2 mld EUR. Sąd uznał jednak, że nie można stwierdzić istnienia pomocy państwa, gdyż Komisja nie zbadała, czy prywatny inwestor w tej samej sytuacji jak państwo niderlandzkie odmówiłby zgody na taką zmianę warunków spłaty, a więc na tę dodatkową korzyść.

Niderlandy /Komisja, T-29/10, T-33/10, 2 marca 2012

 

W obliczu poważnych problemów finansowych włoskie linie lotnicze Alitalia otrzymały w 2008 r. od państwa włoskiego pożyczkę w kwocie 300 mln EUR, przy czym zdecydowało się ono ponadto sprzedać swoje udziały w tych liniach. Komisja uznała pożyczkę udzieloną Alitalii za niezgodną z prawem (gdyż prywatny inwestor w tej samej sytuacji by jej nie przyznał), lecz zezwoliła na sprzedaż aktywów, pod warunkiem, że nastąpi ona po cenie rynkowej. Uznawszy, że Alitalia otrzymała pomoc państwa niezgodną z prawem Unii, Ryanair wystąpił do Sądu, który potwierdził analizę Komisji w całej rozciągłości.

Ryanair/Komisja, T-123/09, 28 marca 2012

 

Rolnictwo

W 2011 r. Komisja wprowadziła obowiązkowe znakowanie owoców cytrusowych poddanych po zbiorze zabiegom z użyciem środków konserwujących lub innych substancji chemicznych. Hiszpania wniosła do Sądu o stwierdzenie nieważności tego obowiązku, ze względu na to, że dotyczył on wyłącznie producentów cytrusów, a nie producentów innych owoców poddawanych zabiegom po zbiorze, a tym samym był dyskryminujący. Sąd uznał jednak, że w odróżnieniu od innych owoców (bananów, arbuzów, melonów), skórki owoców cytrusowych mogą być wykorzystywane do celów kulinarnych, a zatem obowiązek znakowania bez dyskryminacji zapewnia jednolity wysoki poziom ochrony konsumentów.

Hiszpania /Komisja, T-481/11, 13 listopada 2014

 

Zdrowie publiczne

Orphacol jest produktem leczniczym przeznaczonym do leczenia rzadkich, lecz poważnych schorzeń wątroby mogących powodować śmierć u niemowląt. W 2009 r. francuskie laboratorium CTRS złożyło do Komisji wniosek o pozwolenie na dopuszczenie do obrotu tego produktu leczniczego, który Komisja rozpatrzyła odmownie ze względu na brak przedstawienia przez CTRS wyników badań klinicznych. Sąd stwierdził nieważność tej decyzji, uznając, że CTRS, zgodnie z właściwymi przepisami, nie musiało przedstawiać takich wyników, skoro substancje czynne tego produktu leczniczego miały w Unii ugruntowane zastosowanie medyczne od co najmniej dziesięciu lat.

Laboratoires CTRS/Komisja, T-301/12, 4 lipca 2013

 

Stosunki zewnętrzne UE

Środki ograniczające, czy też „sankcje”, stanowią instrument polityki zagranicznej o zasadniczym znaczeniu, poprzez który Unia zmierza do wywołania zmiany polityki lub zachowania danego państwa. Mogą one mieć postać embarga na broń, zamrożenia środków, zakazu wjazdu na terytorium Unii oraz tranzytu przez nie, zakazu przywozu i wywozu itd. Ich celem mogą być rządy, spółki, osoby fizyczne oraz ugrupowania lub organizacje (jak np. ugrupowania terrorystyczne).

Poza organizacjami terrorystycznymi, takimi jak Al-Kaida, około trzydziestu krajów było już przedmiotem nałożonych przez Radę Unii sankcji, a wśród nich Afganistan, Białoruś, Wybrzeże Kości Słoniowej, Egipt, Iran, Libia, Rosja, Syria, Tunezja, Ukraina czy Zimbabwe.

 

Eyadowi Makhloufowi (kuzynowi Bachara Al Assada) Rada zamroziła fundusze ze względu na to, że jest bratem Ramiego Makhloufa (jednego z najpotężniejszych syryjskich biznesmenów) i funkcjonariuszem służb bezpieczeństwa wewnętrznego biorącym udział w represjach wobec syryjskiej ludności cywilnej. Sąd utrzymał w mocy zamrożenie, uznając, że E. Makhlouf nie przedstawił materiału dowodowego mogącego podważać to, że wspierał syryjski reżim. Ponadto prawo do obrony E. Makhloufa nie zostało naruszone, gdyż umożliwiono mu skuteczną obronę przed Radą.

Makhlouf/Rada, T-383/11, 13 września 2013

 

W 2010 r. irańska spółka Fulmen i jej dyrektor zostali objęci zamrożeniem funduszy, gdyż byli zaangażowani, zdaniem Rady, w instalowanie sprzętu elektrycznego w tajnym zakładzie służącym do realizacji irańskiego programu nuklearnego. Sąd stwierdził jednak nieważność zamrożenia: uznał, że Rada działała na podstawie zwykłych niepopartych dowodami twierdzeń i nie przedstawiła tym samym dowodu na zaangażowanie spółki Fulmen i jej dyrektora w działalność tego zakładu. Sąd orzekł, że Rada była obowiązana do przedstawienia takich dowodów.

Fulmen i Fereydoun Mahmoudian/Rada, T-439/10 i T440/10, 21 marca 2012

 

Polityka gospodarcza

„Kontrahenci centralni” są instytucjami finansowymi zapewniającymi rozliczenia określonych transakcji poprzez zarządzanie ryzykiem kredytowym stron. W 2011 r. EBC nałożył na kontrahentów centralnych operujących w euro wymóg lokalizacji w państwie strefy euro. Zjednoczone Królestwo, nienależące do tej strefy, wniosło o stwierdzenie nieważności tego obowiązku, ponieważ działał on na niekorzyść brytyjskich kontrahentów centralnych. Sąd przyznał mu rację i uznał, że EBC nie miał kompetencji do ustanowienia takiego wymogu lokalizacji.

Zjednoczone Królestwo /EBC, T-496/11, 4 marca 2015

 

Dostęp do dokumentów

W 2009 r. niderlandzka posłanka do Parlamentu Europejskiego, Sophie Int’ Veld, zwróciła się do Rady o udostępnienie opinii służby prawnej Rady na temat wszczęcia między Unią a USA rokowań dotyczących przyszłego porozumienia SWIFT (porozumienia zezwalającego władzom amerykańskim na dostęp do europejskich danych bankowych w celu walki z terroryzmem). Rada odmówiła dostępu do całości tej opinii. Sąd stwierdził częściową nieważność tej odmowy (a mianowicie wszystkiego, co nie dotyczyło konkretnej treści porozumienia i instrukcji negocjacyjnych): uznał, że Rada – przy sprawdzaniu, czy ujawnienie danych informacji może być uzasadnione nadrzędnym interesem publicznym – nie wykazała przy pomocy konkretnych danych, że istnieje ryzyko naruszenia ochrony opinii prawnych, ani nie wzięła pod uwagę faktu, że sporna opinia dotyczyła szczególnej dziedziny ochrony danych osobowych.

In’t Veld/Rada, T-529/09, 4 maja 2012